مداخلات اقتضایی اصلی‌ترین راهکار مدیریت پاندمی کرونا
پس از گذر از دوران اولیه پاندمی کرونا در کشور، نیاز به سیاست گذاری و برنامه ریزی هوشمند براساس مطالعه دقیق چالش ها، موانع، محدودیت ها و ظرفیت ها احساس شد که این موضوعات سرآغاز انجام مطالعه ای در این زمینه شده است.
در این راستا راهکارهای مداخلات کنترل این بیماری که در مقالات برتر و گزارشات سازمان های بین الملل و اتحادیه های منطقه ای در قالب سناریوهای مختلف محتمل ارایه شده بود، مطالعه و تجزیه و تحلیل و براساس آن راهکاری جامع مداخلات مناسب ارایه شده است.
در این زمینه مطالعه ای با موضوع چالش ها و محدودیت های مدیریت کووید-۱۹ به همراه مرور شواهد و تاثیر انواع مداخلات دردنیا ازجمله ایران انجام شده است، تیم پژوهشگر ضمن مرور نظرات علمی مدیریت و کنترل پاندمی کرونا در جهان و بررسی شواهد موجود از انواع مداخلات حکومتی، فردی و رفتاری و همچنین آنالیز نتایج توفیقات و شکست های کشورهای مختلف از جمله ایران، راهکاری را ارایه داده اند.
این مطالعه با هدف تعیین وسعت، محدوده مداخلات، ارزش انجام و هزینه و فایده آنها انجام شده و مبتنی بر شناخت رفتار ویروس و طبیعت سینوسی حرکت پاندمی است که منجر به طراحی مدل کنترل اقتضایی – نقطه ای شده است.
دکتر حمید بهلولی عضو مدعو فرهنگستان علوم پزشکی که در سال گذشته ۳۵ مقاله در مدیریت کووید-۱۹ برای آگاهی سیاست گذاران حوزه عمومی و نظام سلامت کشور منتشر کرده است روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار گروه داشگاه و آموزش ایرنا تاکید کرد که این مدل به برنامه ریزان نشان می دهد که در هر نقطه از حرکت سینوسی بیماری کووید ۱۹ چه مداخله ای باید انجام دهند، به عبارتی چه زمانی قرنطینه را اجرا و چه زمانی آن را قطع کنند یا چه زمانی واکسن با حجم انبوه و با چه تمهیداتی تزریق کنند.
وی اظهارداشت: در این مقاله سعی شده، تاثیر مداخلات متفاوت در کنترل و مهار کووید-۱۹ در کشورهای مختلف بررسی شود و نگاهی هم به احتمالات آینده دارد و همچنین سعی کرده نگاهی چند بعدی را به سیاست گذاران و مدیران نظام سلامت منتقل کند.
استاد مدعو سیاستگذاری عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران افزود: در این بررسی مدل نوینی را پیشنهاد کرده ایم که مسیر همه گیری ها را پیش بینی می کند و به ارزیابی تأثیر استراتژی های مختلف برای مهار گسترش عفونت از جمله مداخلات حکومتی شامل قرنطینه و محدودیت تردد و مداخلات غیر دارویی رفتاری چون شستن دست ها، فاصله گذاری اجتماعی، ماسک زدن و همچنین استراتژی های جداسازی (مدیریت زمان، تست و ردیابی تماس) و مداخلات دارویی و درمانی، می پردازد.
بهلولی یادآور شد: اگر این مداخلات به صورت جدی، منظم و در زمان و محل مناسب اجرا شود، می‌توان امیدوار بود که تعداد ابتلا و مرگ و میر به طور چشمگیری محدود شود و دامنه و طول موج های بعدی کاهش چشمگیری یابد.
وی گفت: با توجه به هوشمندی ویروس کرونا، جهش های مکرر آن و رفت و برگشت موج های بیماری، سیاست گذاری، برنامه ریزی و اجرا، مدیریت و کنترل این پاندمی نیازمند مداخلات بسیار هوشمند، همبسته و حساب شده است.
بهلولی با یادآوری اینکه نمی توان چنین پدیده ای را با سیاست های هیجانی و فی البداهه مدیریت کرد، خاطرنشان کرد: ایجاد هماهنگی های بین بخشی، مشارکت های مردمی سازماندهی شده و انسجام اجتماعی و در عین حال استفاده از کنترل کننده های بیرونی و ضمانت اجرای قانون چون پلیس در موفقیت این مداخلات نقش مهمی بازی می کنند.
واکسیناسیون، موثرترین اقدام برای کنترل بیماری کرونا است
وی با بیان اینکه کنترل بیماری کرونا، مستلزم اجرای استراتژی‌ها و سیاست های هوشمندانه است، گفت: در شرایط فعلی واکسیناسیون (مبتنی بر نظام واکسیناسیون منظم و هوشمند) موثرترین اقدام برای کنترل بیماری است.
این محقق یادآور شد: باید بدانیم واکسیناسیون به پیش نیازها و پس زمینه ها متنوعی نیاز دارد و باید در چارچوب یک سیستم جامع و همراه با مداخلات لازم انجام شود.
وی خاطرنشان کرد: دنیا به وضوح دریافته است که مداخلات غیردارویی مانند شستن مرتب دست ها، ماسک زدن، حفظ فاصله فیزیکی و کاهش تردد حداقل تا یک سال بعد از واکسیناسیون کامل جمعیت هدف (حداقل ۷۵ درصد آنان) باید اجرا شود.
استاد مدعو سیاست گذاری عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران بیان داشت: مداخلات حکمرانی شامل (مداخلات پشتیبانی، اقتصادی و امنیتی) و همچنین مداخلات استراتژیک بهداشتی چون مدیریت زمان (قرنطینه، لاک دان، زمان درست مداخله تشخیصی، دارویی)، انجام تست کرونا و رهگیری و جداسازی موارد مشکوک و درمان اثربخش و مورد نیاز مطابق پروتکل های علمی باید مورد توجه قرار گیرد. تفاوت در عملکرد کشورها نیز ناشی از ترکیب این مداخلات مختلف در به کارگیری درست و به موقع آنها بوده است.
بهلولی افزود: در ۲ ساله گذشته بروز بیماری کووید-۱۹ که نوعی از خانواده ویروس کرونا بوده، موجب آسیب های جانی، مالی و اجتماعی بسیاری در دنیا شده و متاسفانه کشور ما از جمله کشورهای پرخسارت بوده است.
وی که طراحی ساختار نوین وزارت بهداشت و ساختار دبیرخانه شورای عالی سلامت کشور به همراه تدریس دوره های پیشرفته سیاست گذاری عمومی را در کارنامه خود دارد، افزود: پاندمی کووید-۱۹ در سراسر جهان به صورت موج های سینوسی پیشرونده و با سویه های مختلف و در بعضی نقاط با مرگ و میر بالا در حال گسترش بوده و بسیاری از دولت ها را با رفت و برگشت خود و جهش های ژنتیکی ویروس دچار اغتشاش کرده است.
عضو مدعو فرهنگستان علوم پزشکی ادامه داد: این ویروس، سیستم های بهداشتی درمانی را به شدت تحت فشار قرار داده و همچنین باعث ایجاد اختلالات اجتماعی و آسیب های اقتصادی قابل توجهی شده است.
بهلولی ادامه داد: در ابتدای این پدیده دنیا غافلگیر شده بود، اما طی چند ماه اول کشورهایی که توانستند یک استراژی نظام مند، منظم و یاد گیرنده ایجاد کنند و نقشه راه کنترل و مدیریت ویروس کرونا را ترسیم و مبتنی بر دانش و قاطعیت، تصمیمات سریع و با کیفیت و مبتنی بر شواهد واقعی اتخاذ کنند بروز بیماری و بسیاری از عواقب شکننده آن را محدود کردند و کشورهایی که فاقد این سیستم یادگیرنده هوشمند بودند مبتنی بر تجربه و خطا حرکت کردند و آسیب های زیادی دیدند.
وی افزود: سعی کرده ایم با این طراحی در کنار طراحی قرارگاه کلان مناطق مدیریت و کنترل کرونا و زیپ های امنیت سلامت منطقه ای و پلیس کرونا که در دست بررسی توسط مراجع ذی ربط است چنین سیستم هوشمندی را طراحی کنیم. امیدواریم اجرای آن کمتر دچار تنش های اجرای سیاست شود که از معضلات کشورهای در حال توسعه در اجرای طرح‌های سیاستی است.
