کتابی که خواندنش برای همه مدیران کشور ضروری است

به گزارش خبرگزاری recive، «ایران بر لبه تیغ (گفتارهای جامعه‌شناسی سیاسی و سیاست عمومی)» نوشته محمد فاضلی از نشر روزنه از جمله کتاب‌های پرفروش این روزهای بازار کتاب است.

حسین انتظامی، کارشناس فرهنگی و فعال رسانه‌ای در مورد این کتاب در صفحه اینستاگرامش چنین نوشت:

«اگر خاطرتان باشد چند ماه پیش، خبر تعلیق دکتر محمد فاضلی از هیات‌علمی دانشگاه، موجی از نگرانی در فرهیختگان به راه انداخت. حامیان او از فعالیت مسئولانه، فراگیر، کاربردی و نگاه معطوف به حل مسأله که در فعالیت‌های و آثار فاضلی، برجسته است سخن می‌گفتند. از چندین هزار عضو هیأت‌علمی، انصافا چندتای آن‌ها مشکلات جاری و مسائل روزمره زندگی را از زاویه دید رشته تخصصی خود می‌نگرند؟ و از آن مهم‌تر، آن مساله را با اتکا به دانش تخصصی خود برای نخبگان سایر حوزه‌های تخصصی و برای عموم، باز و بسته می‌کنند؟ فضیلت محمد فاضلی دقیقا در این نقطه است.

«ایران بر لبه تیغ»، شامل ٢٦ مقاله است که محمد فاضلی در چند سال گذشته منتشر کرده، به علاوه سه مقاله که برای این کتاب نوشته است. او جامعه‌شناسی است که به قول خودش به رویدادها از منظر جامعه‌شناسی می‌نگرد و آن‌ها را تحلیل می‌کند. دغدغه او در این کتاب، ایران‌دوستی است و دامنه وسیعی از مسائل را دربرمی‌گیرد: آسیب‌های اجتماعی، مصرف انرژی، مدیریت منابع طبیعی به‌ویژه آب، محیط زیست و سیاستگذاری عمومی و مدیریت کشور.

محمد فاضلی ویژگی‌هایی دارد که او را از همگنان دانشگاهی‌اش متمایز می‌سازد:

١- پُرخوان است. چرا که می‌داند در علم، بسنده کردن یک استاد به کتاب‌هایی که در دوره دانشجویی‌اش خوانده و بازگویی همان‌ها به دانشجویان، چه فاجعه‌ای به بار می‌آورد. او مرتبا آخرین نظریه‌ها و یافته‌ها را می‌جوید و به زبانی ساده برای مخاطب ایرانی، بازتعریف و مصداق‌یابی می‌کند.

٢-کتابخوانی او دامنه‌ای وسیع‌تر از حوزه علمی‌اش را شامل می‌شود.

٣- به تعبیری رسانه‌ای است. مرتبا مقالاتی در رسانه‌ها منتشر می‌کند که در حوزه روزنامه‌‎نگاری اندیشه، صورت‌بندی می‌شود. او بعدها خودش رسانه‌دار و بلکه رسانه شد: کانال تلگرامی «دغدغه‌های ایران» t.m/fazeli_mohammad یکی از کانال‌های پرمخاطب و پرتاثیر است.

٤- از دایره واژگانی غنی و نگاه و ادبیات میان‌رشته‌ای بهره‌مند است.

٥- کار اجرایی کرده است. اگرچه فعالیت در حوزه پژوهشی دستگاه‌های اجرایی به معنای مدیریت اجرایی نیست ولی این حسن را دارد که «مساله» به درستی شناسایی می‌شود و از شناخت‌های انتزاعی، ارتفاع می‌گیرد.

٦- امیدوارم این نکته را حمل بر نژادپرستی نفرمایید! او مهندس است. تا دوره لیسانس، مهندسی خوانده، آن هم در یکی از بهترین دانشگاه های کشور. مهندسی و رشته‌هایی نظیر ریاضیات و فلسفه ورزیدگی ذهنی ایجاد می‌کند و توان دسته‌بندی و اولویت‌گذاری در حل مساله را می‌دهد. لحن محمد فاضلی در مقالات این کتاب اولا دلسوزانه، ثانیا دقیق، ثالثا بدون تکبر و از همه مهم‌تر، امیدمندانه است. یعنی با طرح اَبَرمسأله‌ها، به جای مرعوب و منفعل‌شدن در مقابل آن‌ها حل هر مساله را چاره‌جویانه عرضه می‌دارد.

او در زمره کسانی است که معتقدند راه خروج از چنبره مشکلات مزمن و ترکیب‌شده، کارآمدسازی نظام دیوانی است. او به‌درستی معتقد است حل مسأله بنیادین کشور، نیازمند بلوغ و همدلی جناح‌های سیاسی کشور و نگاه ملی آنان هستیم تا اگر دولتی به فکر جراحی افتاد نگران ماهی‌گیری رقیب سیاسی خود از افکار عمومی و بسیج پوپولیستی علیه آن سیاست و آن جراحی نباشد. مطالعه این کتاب که خوشبختانه در مدتی کوتاه به چاپ دهم رسیده است برای همه نخبگان به ویژه مدیران کشور ضروری است.»

در توضیح این کتاب آمده است: «آینده ایران چه می‌شود؟ این سؤال دشوار و طاقت‌فرساست و نمی‌توان آن‌ را از ذهن پاک کرد، خاصه آن‌ که زندگی روزمره هر شهروندی هم به آن گره خورده است. این کتاب شرح شماری از مهم‌ترین مسائلی است که پیش‌روی ایرانیان و حکمرانان‌شان قرار دارد، مسائلی که برخی بدخیم شده‌اند، محصول وضعیت نهادها و کیفیت حکمرانی هستند و برای دست یافتن به کیفیت زندگی بهتر باید آن‌ها را تعدیل و اصلاح کرد. کتاب نسبت به واکنش نامناسب حکمرانان نسبت به مسائل پیش‌روی ایران هشدار می‌دهد و مدعی است «ما نسلی هستیم که بر لبه تیغ راه می‌رویم.» نویسنده معتقد است در گذشته زیرساخت‌های بسیاری فراهم شده‌ و فرصت‌هایی از دست رفته است اما هنوز فرصت هست برای کنشگری حاکمان، ارتقای کیفیت حکومت و گذار سلامت از روی لبه تیغی که بر آن قرار داریم. کتاب آشکارا از رویکردی نهادگرا به سیاست و تحلیل اجتماعی، ضرورت اصلاحات نهادی و ارتقای ظرفیت و توانمندسازی حکومت دفاع می‌کند.»

۲۵۹۲۵۹