ریزه‌کاری برای واژه‌گزینی فراوان است
ریزه‌کاری برای واژه‌گزینی فراوان است
به گزارش خبرگزاری recive، نسرین پرویزی در گفت‌وگو با ایرنا، درباره عکس‌العمل جامعه به برخی واژه‌هایی منتخب و ساخته گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، گفت: واژه‌هایی که جامعه نسبت به آن عکس‌العمل نشان می‌دهد واژه‌های عمومی هستند. شورایی که آنها را بررسی می‌کند متشکل از افرادی شاخص در حوزه کاری خود و علوم انسانی مانند هوشنگ مرادی‌کرمانی است که آنها به نوعی نگهبانی زبان فارسی عمومی هستند.
معاون گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اعلام اینکه در انتخاب واژه‌های تخصصی نمی‌توان جامعه‌شناسی را در نظر گرفت، ادامه داد: برای مثال «هادی» و «هدایت» برای واژهای Conduction و Conducting به کار می‌رفت، اما نمی‌توانستیم اشتقاق‌های دیگر آن را بسازیم. برای مثال با «مهدی» اصلا نمی‌توانیم در این گروه، واژه بسازیم. برای حوزه فیزیک و برق به واژگانی با معنی رسانش، رسانندگی و رسانیدگی نیاز داریم به شکلی که بتوان تمام اشتقاق‌ها را برای آن ساخت.
به گفته او واژه‌هایی که برای حوزه‌های تخصصی انتخاب می‌شوند، در بیشتر مواقع نمی‌توانند زیبا باشند.
برای انتخاب واژه مناسب باید به ساختار آن توجه کرد
پرویزی با تاکید بر اینکه مسئولان در زمان انتخاب، باید به ساختار واژه توجه کنند، ادامه داد: گاهی پیشنهادی برای ما می‌آید که برای یک کلمه خارجی در یک متن واژه زیبای فارسی می‌سازند، پیش از این زمانی که «ایمیل» وارد زبان فارسی شد، چنین اشتباهی کردیم. این مساله به بیش از ۲۰ سال پیش باز می‌گردد و فرهنگستان تجربه نداشت که «e» چقدر می‌تواند رشد کند. در آن زمان تجربه واژه گزینی ما زیاد نبود و فقط در حوزه عمومی فعالیت می‌کردیم برای آن «پیام‌نگار» را به عنوان واژه انتخابی برای«ایمیل» گذاشتیم که زیبا هم بود.
واژه موجودی زنده است که رشد می‌کند
معاون گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان با اشاره به واژه‌های E-surgery، E-commerce، E-business و خیلی واژگان دیگر که در آنها از «e» استفاده شده است، توضیح داد: همینطور «e» گسترش پیدا کرد و ما نتوانستیم برای همه آنها مفهومی مناسب بسازیم، زیرا ذهن فردی که بیرون از فرهنگستان نشسته و باید همه این واژگان را یاد بگیرد، خسته می‌شود. حتی کمی بعد سایبر/ «Cyber» هم اضافه شد که دامنه واژگان متعددی داشت.
او با تاکید بر اینکه واژه موجودی زنده است که رشد می‌کند، توضیح داد: واژه خانواده و خوشه واژگانی دارد، باید کل خوشه و مترادف‌ها و متضادها را با هم ببینیم. حتی نمی‌توانیم «e» را «اِی» بنویسیم زیرا در فارسی این کلمه وجود دارد برای مثال: اِی نام تو بهترین سرآغاز … که اصلا خوانا نیست، واژه «الکترونیک» پیشنهاد داده شد، اما طولانی بود. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که واژه انتخابی باید به نوعی با «رایانه» در ارتباط باشد، پس لفظ «رایا» را به عنوان پیشوند پیشنهاد دادیم. در نتیجه واژه‌ها به شکل رایا کسب و کار، رایا تجارت، رایانامه ترجمه شد
به گفته پرویزی «رایا» به معنای تمام اقداماتی است که در فضای مجازی صورت می‌گیرد، پس با آن خوشه‌های واژگانی ساخته شد.
باید واژه با درنظر گرفتن مسائل فرهنگی انتخاب شود
پرویزی درباره سازوکار واژه‌گزینی و نکاتی که باید در طول آن روند به آنها توجه شود، گفت: باید در ابتدا خوشه آن واژه ساخته شود. اگر واژه ترکیب اضافه داشته باشد نمی‌توان با آن صفت ساخت و در ترکیبات مختلف از آن استفاده کرد. باید این موارد را در نظر گرفت. همچنین واژه با درنظر گرفتن مسائل فرهنگی انتخاب شود و با فرهنگ سازگار باشد.
او با اشاره به نمونه‌ای از واژگان انتخابی گفت: برای مثال واژه «بسپار» که واژه معادل فرهنگستان برای «پلیمر» است، دقیقا از نظر ساخت واژه مانند واژه «پلیمر» ساخته شده است؛ یعنی در پلیمر، «پلی» به معنای چند و بسیار و «مر» به معنای تیکه و پاره، یعنی دقیقا مانند آن ساختیم. ریزه‌کاری برای واژه‌گزینی فراوان است و عده‌ای فقط نتیجه کار را نگاه می‌کنند و آن را نمی‌پسندند. در حالی که اگر دل به دل ما بدهند و مقدری به فعالیت‌های فرهنگستان توجه کنند، وبگاه ما را بخوانند، این مسائل را درک خواهند کرد.
به گفته او بسیاری واژگان را فرهنگستان زبان و ادب فارسی نساخته است و به این مجموعه نسبت داده می‌شود. اگر مردم مقداری با واقعیت فرهگستان روبه‌رو شوند مقداری از مشکلات حل خواهد شد.
۲۴۴۵۷
