به گزارش خبرگزاری recive استان سمنان ،در سالهای گذشته ۱۳ یوز در این محور بر اثر تصادفات جادهای جان خود را از دست دادهاند و در حال حاضر فقط هفت یوز بالغ و ۱۰ تولهیوز در این منطقه شناسایی شدهاند که اهمیت حفاظت از این گونه ارزشمند را دوچندان میکند. طرح پایش کریدور یوز آسیایی از ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ تا ۱۶ فروردین ۱۴۰۴ به دعوت ادارهکل حفاظت محیطزیست استان سمنان اجرا شد. این طرح در محور عباسآباد به میامی در مسیری به طول تقریبی ۴۵ کیلومتر انجام گرفت و شاهد حضور دهها نفر از علاقهمندان، فعالان محیطزیست و حامیان طبیعت بود، کسانی که قید سفرهای نوروزی و استراحت را زدند و شبانهروز برای یک هدف تلاش کردند؛ حفاظت از یوز آسیایی! آنچه میخوانید برداشت نگارنده بهعنوان فردی است که در طول این طرح بهمدت ۱۱ روز در پاسگاه محیطبانی عباسآباد و پایشهای میدانی حضور داشته است
در این طرح حدود هفتاد نفر از گروههای سنی مختلف، از هفتساله تا ۶۰ساله، از شهرها و استانهای مختلف کشور نظیر مشهد، اصفهان، تهران، کرج، بندرعباس، سیرجان، شاهرود، اسفراین، نیشابور، خوزستان، گیلان، سمنان، بابل، یزد، شیراز، بجستان، مهولات، آباده، جاجرم، پرند، شیروان و دیگر شهرها شرکت داشتند که نشاندهنده استقبال گسترده از این طرح بود که نسبت به سال گذشته افزایش مشارکت چشمگیری داشت.
دستاوردهای طرح پایش جادهای کریدور یوز آسیایی
۱. نقشآفرینی مردم در حفاظت
مشارکت، حضور و تعهد داوطلبان از سراسر کشور نمادی از نمایش خواست و علاقه مردم در حفظ یوز آسیایی است. مردمی که از نقش خود طبق اصل پنجاهم قانون اساسی آگاه هستند و برای حفظ محیطزیست همواره یک گام جلوتر از مسئولین و دولتمردان هستند.
۲. تقویت مطالبهگری
این حضور و مطالبه عمومی تأکیدی است بر مسئولیت دولتمردان تا به وظایف خود برای حفظ یوز این سرمایه بیتکرار عمل کنند.
۳. آگاهیبخشی و آموزش
آشنایی عمومی با یوز و چالشهای حفاظت از آن، نقشی کلیدی در توسعه فرهنگ محیطزیستی دارد.
۴. آشنایی شرکتکنندگان با چالشهای محیطبانی و شرایط منطقه
برداشت بسیاری از افراد از شغل محیطبانی صرفاً همان عکسهای حیاتوحش و گوشههایی از تلاش آنان در فضای مجازی است، اما این فقط یک برش از واقعیت ماجرا و سختیهای این شغل است. افراد در مدت حضور با شرایط واقعی و عملیاتی محیطبانان آشنا خواهند شد.
۵. فرصتی برای تبادل تجربه
این پویش بستری شد برای تعامل، گفتوگو و هماندیشی میان طبیعتدوستان، فعالان، متخصصان و مردم علاقهمند از سراسر کشور. در طول سال چنین فرصتی کمتر پیش میآید تا افراد طبیعتدوست، فعالان محیطزیست، کارشناسان این رشته و متخصصان از تمام کشور دور هم جمع شوند و به تبادل تجربه بپردازند.
۶. آگاهسازی برای جلوگیری از تصادف حیاتوحش
در تعطیلات سال نو بهواسطه حضور داوطلبان و برنامههای آگاهیرسانی، نهتنها شاهد تصادف یوز نبودیم بلکه تلفات سایر گونهها نیز در این جاده اتفاق نیفتاد.
۷. امدادرسانی به مسافران
در این بازه زمانی دوستداران محیطزیست به کسانی که در این جاده دچار مشکل شده بودند نیز کمک کردند. بهاینترتیب، امدادرسانی جزو دستاوردهای ثانویه این طرح بود. بهعنوان مثال، یک خودروی شاهین با چهار سرنشین (شامل پدر و مادر و دو فرزند) حوالی صبح در نزدیکی میامی در لاین سرعت جاده چپ کرده بود، بهطوریکه امکان تصادف ثانویه وجود داشت. ما با تجهیزاتی که داشتیم، فضا را امن کردیم تا نیروهای اورژانس به محل برسند و کار خروج مجروحان را انجام دهند. همچنین، تعدادی خودرو سوختشان تمام شده بود و ما در حین پایش به آنها سوخت رساندیم و یا به رانندگان ماشینهایی که دچار نقص فنی شده بود، در حد توان کمک و مشکلشان را برطرف کردیم.
مشکلات و چالشهای منطقه حفاظتشده توران
۱. کمبود شدید نیروی انسانی
در حال حاضر، تعداد نیروهای محیطبان موجود جوابگوی حفاظت از این منطقه وسیع و گسترده ۱.۴ میلیون هکتاری نیست و برای حفاظت مؤثر این کمبود نیرو باید سریعاً جبران شود.
۲. کمبود تجهیزات و پایین بودن سطح حقوق
کمبود خودرو، موتورسیکلت و حقوق پایین محیطبانان و همیاران محیطزیست از چالشهای جدی است و ضروری است بهسرعت چارهاندیشی شود.
۳. حضور دام و خشکسالی
حدود ۱۰ هزار شتر و ۲۴ هزار رأس گوسفند در منطقه حضور دارند که در تعارض با حیاتوحش منطقه هستند.
دامداران که باید گلههای گوسفند خود را تا پانزدهم فروردین از منطقه خارج کنند، معمولاً این کار را تا انتهای فروردین به تأخیر میاندازند و حضور همزمان آنها آسیبهای جبرانناپذیری را بهخصوص به نوزادان حیاتوحش وارد میکند.
حضور مستمر و پرشمار گلههای شتر نیز در منطقه آسیبزاست و این حیوان رقیب جدی حیاتوحش و گونههای علفخوار بهخصوص در مصرف منابع آبی و آبشخورها است.
تداوم خشکسالی در سالهای گذشته نیز بر روی جمعیت علفخواران تأثیر مستقیم داشته است.
۴. کاهش طعمه طبیعی:
طی یک دهه سال گذشته، جمعیت طعمههای یوز کاهش چشمگیری داشته است. در حال حاضر، تنها حدود ۵۰۰ رأس آهو در کل منطقه توران باقی مانده و وضعیت سایر طعمههای یوز نیز نگرانکننده است.
۵. مهاجرت علفخواران
کمبود غذا و خشکسالی باعث مهاجرت گونههای علفخوار به استان خراسانشمالی و شهرستان شاهرود شده است.
۶. مشکلات زیرساختی
در حال حاضر، تنها پنج کیلومتر از این محور دارای روشنایی است و فقط سه کیلومتر این محور فنسکشی انجام شده است. تکمیل روشنایی جاده قطعاً تأثیر چشمگیری در کاهش تلفات جاده خواهد داشت.
۷. توسعه معادن
صدور مجوز معادن و فعالیت آنها در منطقه میتواند زیستگاه را بیشازپیش تهدید کند.
جمعبندی
حتی اگر جاده بهطور کامل ایمنسازی شود و تلفات جادهای به صفر برسد، بدون حفاظت و احیای زیستگاه و تأمین شرایط مناسب برای بقا، یوز آسیایی محکوم به انقراض است.
بقای این گونه، وابسته به مدیریت خردمندانه و حمایت مالی مقامات و مسئولان ارشد کشور، همراهی مردم، حمایت مسئولان استانی و اقدامی فراتر از شعارهای محیطزیستی است.
یادی از همراهان و زحمتکشان منطقه:بدون همراهی، تعامل و همدلی برخی افراد، اجرای موفق این طرح ممکن نبود. جا دارد از «سعید یوسفپور»، مدیرکل حفاظت محیطزیست استان سمنان، و همچنین ریاست پارک ملی توران «مجید عجمی»، معاون ایشان «روحاله یوسفی»، «حسین عجم»، «بلال صحراگرد»، «عبدالصالح گری» و «سیدمهدی فاضلی» از پاسگاه عباسآباد، بهصورت ویژه قدردانی شود.
»علی کشمیری ( خبرگزاری recive استان سمنان)
46
