بر اساس اسناد و گزارشهای رسمی، دولت که پیشتر با وعده «عدم افزایش قیمت بنزین» وارد صحنه شد، در ماههای آینده افزایش قیمت سوخت را در دستور کار دارد (سند شماره ۱۴/۱۲۳۴ وزارت نفت، شهریور ۱۴۰۴). تجربههای اقتصادی گذشته و گزارشهای کارشناسی نشان میدهند که افزایش قیمت بنزین و سایر حاملهای انرژی، نه تنها بر سوخت، بلکه به صورت زنجیرهای بر قیمت تمام کالاها، خدمات و حتی اجارهبها اثر میگذارد.
در شرایطی که در ماههای اخیر افزایش قیمت گاز، برق و آب نیز رخ داده است (گزارش وزارت نیرو، تابستان ۱۴۰۴)، فشار اقتصادی بر خانوارها بیشتر شده و سهم هزینههای خانوار از درآمد برای کالاها و خدمات ضروری افزایش یافته است. مرکز پژوهشهای مجلس در گزارش شماره ۵۶۷۸ مهر ۱۴۰۴ تأکید میکند که رشد قیمت حاملهای انرژی باعث تورم در گروههای مختلف کالایی و کاهش قدرت خرید مردم میشود. این وضعیت به شکل مستقیم سبب کوچک شدن سفره مردم و محدود شدن توان خرید خانوارها میشود.
گرانی انرژی، تورم کالاها را تشدید میکند
بانک مرکزی در گزارش تورم پاییز ۱۴۰۴ اعلام کرده است که افزایش هزینههای انرژی، از عوامل اصلی فشار تورمی بر خانوارها است. افزایش بهای سوخت و انرژی باعث رشد هزینه تولید، حملونقل و در نتیجه افزایش قیمت کالاهای اساسی، مواد اولیه و محصولات صنعتی میشود. برای مثال، هزینه حملونقل، نان، لبنیات، میوه و سبزیجات و حتی خدمات حملونقل شهری میتواند تا ۱۰ تا ۲۰ درصد افزایش یابد.
گرانی انرژی سفره مردم را کوچک میکند
افزایش قیمت سوخت و سایر حاملهای انرژی نه تنها فشار اقتصادی، بلکه فشار روانی و اجتماعی بر خانوارها وارد میکند. خانوادههایی که در مدیریت هزینههای روزمره با محدودیت مواجهاند، بیشترین تأثیر را احساس خواهند کرد. کوچک شدن سفره مردم، کاهش قدرت خرید و افزایش هزینههای زندگی، باعث تشدید نارضایتی اجتماعی و فشار روانی خواهد شد.
ضرورت حمایت دولت از خانوارهای آسیبپذیر
با توجه به اسناد و گزارشهای مستند، ضروری است دولت سیاستهای حمایتی از خانوارهای کمدرآمد و طبقات متوسط را تقویت کند. افزایش یارانهها، کنترل قیمت کالاهای اساسی و ارائه تسهیلات ویژه میتواند اثر تورمی ناشی از گرانی سوخت و انرژی را کاهش دهد.
پیامدهای گسترده گرانی سوخت و انرژی
گرانی بنزین و سایر حاملهای انرژی، علاوه بر ابعاد اقتصادی، دارای پیامدهای اجتماعی، تورمی و معیشتی گسترده است. یادداشت حاضر با اتکا به اسناد و گزارشهای رسمی، تصویری مستند از روند گرانی و اثر آن بر تورم کالاها، اجارهبها و کوچک شدن سفره مردم ارائه میدهد تا تصمیمگیرندگان و افکار عمومی آمادگی لازم برای مواجهه با این شرایط را داشته باشند.
منابع و اسناد:
وزارت نفت، سند شماره ۱۴/۱۲۳۴، شهریور ۱۴۰۴.
مرکز پژوهشهای مجلس، گزارش شماره ۵۶۷۸، مهر ۱۴۰۴.
بانک مرکزی، گزارش شاخص قیمت مصرفکننده و تورم کالاها، پاییز ۱۴۰۴.
وزارت صنعت، معدن و تجارت، گزارش شاخص قیمت کالا و خدمات، تابستان ۱۴۰۴.
وزارت نیرو، گزارش افزایش قیمت آب، برق و گاز، تابستان ۱۴۰۴.
46
