کنترل تلویزیون؛ ابزار چند میلیون دلاری تبلیغات پنهان

استانداردی فرهنگی
نخستین کنترل از راه دور تلویزیون در دهه ۱۹۵۰ (دهه ۱۳۳۰ خورشیدی) معرفی شد و به سرعت به یک هنجار فرهنگی تبدیل گردید؛ به‌گونه‌ای که جامعه‌شناسان امروز از آن به‌عنوان ابزاری برای بررسی پویایی خانواده و جامعه استفاده می‌کنند.

امروزه کنترل‌ها صرفاً وسیله‌ای برای تغییر کانال نیستند، بلکه به بستر تبلیغاتی گسترده‌ای بدل شده‌اند. این دستگاه‌ها تبلیغات بیشتری نسبت به پیراهن‌های فوتبال در خود جای داده‌اند و دکمه‌های رنگارنگشان کاربران را مستقیماً به سرویس‌های پخش اشتراکی هدایت می‌کند. چنین طراحی‌ای علاوه بر افزایش سهولت استفاده، رفتار تماشای مخاطبان را نیز شکل می‌دهد و هزینه‌های قابل‌توجهی هم برای ارائه‌دهندگان خدمات و هم برای بینندگان در پی دارد.

فضای تبلیغاتی پنهان
حضور دکمه‌های اختصاصی سرویس‌هایی مانند نتفلیکس روی کنترل‌ها اتفاقی نیست؛ فروش فضای این دستگاه‌ها به یکی از منابع درآمدی پرسود برای تولیدکنندگان تلویزیون تبدیل شده است. شرکت‌های سازنده از این فرصت نهایت بهره را می‌برند و در همین حال، ارائه‌دهندگان محتوا نیز به‌دنبال راهکارهای نوآورانه برای تأثیرگذاری بر الگوهای مصرف رسانه هستند.

با این حال، این روند مخالفانی نیز دارد. منتقدان معتقدند چنین رویه‌ای به نفع شرکت‌های بزرگ تمام شده و بینندگان را از پلتفرم‌های محلی، کوچک‌تر یا رایگان دور می‌سازد و عادات مصرف رسانه‌ای را به شکلی غیرمنصفانه تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

کسب‌وکاری سودآور
فروش فضای کنترل از راه دور به‌عنوان یک مدل تجاری سودآور شناخته می‌شود. برای نمونه، گزارش‌ها نشان می‌دهد شرکت سازنده تجهیزات الکترونیکی Roku به ازای هر دکمه اختصاصی روی کنترل‌های خود، مبلغی معادل یک دلار دریافت می‌کند.

از آنجا که کنترل‌های این شرکت چهار دکمه ویژه برای پلتفرم‌هایی نظیر Hulu، Netflix، Showtime و YouTube دارند، این رقم به چهار دلار برای هر دستگاه می‌رسد. حال اگر این مبلغ برای حدود نود میلیون کاربر Roku در سال ۲۰۲۵ محاسبه شود، درآمد حاصل از محل فروش این چهار دکمه به رقمی در حدود سیصد و شصت میلیون دلار خواهد رسید.

تلاش برای فرصت‌های برابر
برای مقابله با سلطه شرکت‌های بزرگ، برخی قانون‌گذاران پیشنهاد کرده‌اند مقرراتی الزامی برای تولیدکنندگان کنترل‌ها وضع شود تا آن‌ها را موظف به رعایت رفتار برابر در قبال ارائه‌دهندگان محتوای کوچک‌تر و محلی کند.

در همین راستا، ایده‌هایی همچون افزودن دکمه «تلویزیون رایگان» نیز مطرح شده است. این قابلیت به کاربران امکان می‌دهد به برنامه‌های رایگان دسترسی داشته باشند. برای نمونه، گوگل تی‌وی اخیراً چنین دکمه‌ای را معرفی کرده که کاربران را مستقیماً به فهرستی شامل بیش از ۱۵۰ کانال رایگان هدایت می‌کند.