کشف ذرات شهاب‌سنگی کمیاب در غبار نیمه‌پنهان ماه

بررسی دقیق نمونه‌های گردآوری‌شده توسط مأموریت چانگ‌ئه ۶ از سوی سازمان ملی فضایی چین (CNSA) نشان داده است که بخشی از غبار سطح ماه از نوعی شهاب‌سنگ آب‌دار و فوق‌العاده شکننده به نام «کوندریت کربنی نوع Ivuna» یا CI است.

به گزارش اخبار زنده و به نقل از ساینس‌آلرت، این نخستین‌بار است که بقایای چنین شهاب‌سنگی بر سطح ماه شناسایی می‌شود؛ شهاب‌سنگی که معمولاً در برخورد با جو زمین متلاشی می‌گردد و در مجموعه‌های زمینی کمتر از یک درصد را تشکیل می‌دهد.

CI‌ها از غنی‌ترین انواع شهاب‌سنگ‌ها از نظر آب و ترکیبات فرّار هستند و تا ۲۰ درصد جرم آن‌ها به شکل کانی‌های هیدراته شامل آب است. با توجه به ساختار نرم و متخلخل‌شان، انتظار نمی‌رفت که بتوانند در اثر برخوردهای شدید با سطح ماه باقی بمانند، اما بررسی‌های جدید خلاف این تصور را نشان داده است.

تیم پژوهشی به سرپرستی «جین‌تُوان وانگ» و «ژیمینگ چن» از آکادمی علوم چین، بیش از ۵۰۰۰ قطعه از مواد بازگشتی را تحلیل کردند. آنان نمونه‌ها را از دهانه‌ آپولو در حوضه‌ عظیم «قطب جنوب–آیتکن» برداشتند؛ ناحیه‌ای که به‌دلیل قدمت بالا، مکانی مناسب برای یافتن بقایای برخوردهای اولیه‌ منظومه‌ شمسی به شمار می‌رود.
 

در میان ذرات حاوی «اولیوین»، هفت نمونه دارای ترکیب شیمیایی و ایزوتوپی کاملاً منطبق با شهاب‌سنگ‌های CI شناسایی شد. نسبت‌های آهن به منگنز، اکسید نیکل، کروم و ایزوتوپ‌های اکسیژن و سیلیسیم در این نمونه‌ها با هیچ منبع قمری یا زمینی مطابقت نداشت و تنها با منشأیی از یک سیاره‌واره‌ CI سازگار بود.
 

این کشف، نخستین مدرک فیزیکی مستقیم از بمباران ماه توسط شهاب‌سنگ‌های آب‌دار در دوران آغازین منظومه‌ی شمسی است و نشان می‌دهد که ماه، برخلاف زمین، محیطی پایدارتر برای حفظ چنین بقایایی فراهم کرده است. بر اساس برآوردها، ممکن است تا ۳۰ درصد از شهاب‌سنگ‌های سطح ماه از نوع CI باشند. این یافته همچنین فرضیه‌ نقش شهاب‌سنگ‌های آب‌دار در انتقال مواد فرّار و آب به زمین و ماه را تقویت می‌کند. مأموریت‌های آینده‌ی نمونه‌برداری از ماه می‌توانند این نظریه را بیشتر بررسی کنند.