اثری که طی مدت کوتاهی از انتشار نخست، جایگاه مهمی در میان پژوهشگران روابط بینالملل، دانشگاهیان و فعالان حوزه سیاست خارجی پیدا کرده است.
این کتاب با مقدمههایی از محمد کشاورززاده، سفیر پیشین ایران در چین، و محمدفرهاد کلینی، تحلیلگر ارشد مسائل راهبردی، منتشر شده و از همان ابتدا بهعنوان یکی از منابع معتبر شناخت ذهنیت سیاسی و راهبردی چین معرفی شده است.
یکی از جذابترین بخشهای کتاب، روایت زنده نویسنده از مناظره مشهور «مانک» در تورنتو است؛ جایی که دائوکویی لی در کنار هنری کیسینجر، نایل فرگوسن و فرید زکریا، در برابر هزاران نفر درباره این پرسش مناظره میکند که «آیا قرن بیستویکم متعلق به چین است؟» این روایت صحنهمحور که کتاب با آن آغاز میشود، خواننده را یکباره در قلب یکی از مهمترین گفتوگوهای راهبردی جهان قرار میدهد.
در ادامه، کتاب پرده از نحوه عملکرد چین در بحرانهای بزرگ برمیدارد؛ از تصمیمسازیهای دولت مرکزی گرفته تا نحوه عبور از بحران مالی ۲۰۰۸. نویسنده با ارائه نمونههای واقعی از جلسات، سیاستها و مدل مدیریت ریسک، تصویری از پشتصحنه اقتصاد سیاسی چین میسازد؛ تصویری که در منابع غربی معمولاً یا تحریف میشود یا اصلاً در دسترس نیست.
فصل مربوط به فساد نیز از بخشهای خواندنی و کمنظیر این اثر است. لی با تکیه بر تجربههای نزدیک خود از ساختار حکمرانی چین، نمونههایی دقیق از پروندههای واقعی فساد در حزب، ارتش و دولت ارائه میدهد و نشان میدهد چرا چین، برخلاف تصویر رسانهای غرب، در برخورد با فساد از شدیدترین مکانیسمهای تنبیهی و کنترلی بهره میگیرد. این بخش برای خوانندگان ایرانی بهخصوص جذاب است، زیرا امکان مقایسه ساختارهای کنترل فساد در چین و ایران را فراهم میکند.
در اوج کتاب، فصل «جهانبینی چین» قرار دارد؛ فصلی که به تبیین نگاه چین به آینده جهان، حساسیت آن نسبت به «جنگ سرد جدید»، برداشتش از سیاستهای آمریکا و نحوه تفسیرش از نظم بینالملل میپردازد. نویسنده نشان میدهد که چگونه سوءتفاهمهای فرهنگی، تاریخی و سیاسی میتواند به تنشهای جهانی دامن بزند و چرا غرب هنوز چین را نه براساس واقعیت، بلکه از پشت لنز ترسها و کلیشههای قدیمی میبیند.
این کتاب بهویژه برای پژوهشگران روابط بینالملل، سیاستگذاران و تحلیلگران سیاست خارجی یک منبع کمیاب است؛ زیرا لایههای درونی تصمیمگیری در چین را نه از بیرون، بلکه از نگاه چینیها توضیح میدهد. همچنین برای مدیران دولتی و فعالان اقتصادی درگیر همکاری با چین ضروری است، چون مقدمههای کتاب تأکید میکنند که بدون فهم ذهنیت حاکم بر تصمیمگیران چینی، هیچ اقدام یا توافقی به نتیجه مطلوب نخواهد رسید. روزنامهنگاران و فعالان رسانه نیز از این کتاب بهره زیادی میبرند، زیرا درک دقیقتری از چگونگی شکلگیری چینهراسی در جهان و نقش رسانهها در تشدید یا کاهش آن ارائه میکند. در نهایت، مخاطبان عمومی علاقهمند به جهان امروز نیز از روایت روان، مثالهای واقعی و تحلیلهای قابلفهم کتاب لذت خواهند برد.
اهمیت مطالعه این کتاب از آنجاست که تصویر غالب از چین در رسانههای جهانی، آمیخته با سوءتفاهم، اغراق و روایتهای یکجانبه بعضا غربی است. در جهانی که ظهور چین مهمترین تحول ژئوپلیتیک قرن به شمار میرود، نادیده گرفتن این تغییر به معنای نادیده گرفتن آینده است. دیوید دائوکویی لی که خود در ساختار حکمرانی چین حضور داشته، تصویری بیواسطه از جامعه و سیاست این کشور ارائه میدهد؛ تصویری که فهم آن برای ایران، بهعنوان یک کشور درگیر همکاریهای راهبردی با چین، ضرورتی جدی محسوب میشود. این کتاب با ترجمهای دقیق و مقدمههایی معتبر، یکی از شفافترین و مستندترین روایتهای ذهنیت چینی را در اختیار خوانندگان فارسیزبان قرار میدهد و خواندن آن نهفقط توصیه، بلکه یک نیاز تحلیلی برای فهم جهان فرداست.