به گزارش خبرگزاری recive، یوسف علیخانی، نویسنده و مدیر نشر و کتابفروشی آموت در گفتگویی مکتوب با ایسنا، از نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران گفت و از تعطیلی نمایشگاههای استانی کتاب انتقاد کرد.
در ادامه مشروح این گفتوگو را میخوانید:
امسال با چند عنوان در نمایشگاه حضور خواهید داشت؟
سالها بود آرزو داشتم حرف استادم زندهیاد زهرایی را انجام بدهم که معتقد بود به جای انتشار انبوهی از کتابها و رها کردن آنها در بازار آشفته، تعداد محدودی کتاب در هر سال منتشر کنم. انتشار تعداد محدود به ناشر اجازه میدهد در مرحله آمادهسازی به جای توجه به کمیت، به کیفیت توجه کند و مخاطب با متن سالم و پاکیزه و بی غلط و صفحهآرایی درست روبهرو شود. در عین حال کتاب نوزاد نیز در هیاهوی کتابهای تازه گم نشود. خوشبختانه طی پنج سال گذشته به این مهم رسیدهایم و به طور مشخص در سال ۱۴۰۳ تنها ۱۵ عنوان تازههای کتاب داشتیم و در مجموع با تجدیدچاپیها به ۹۸ عنوان رسیدیم که خوشبختانه همگی در نمایشگاه کتاب تهران در غرفه نشر آموت عرضه خواهند شد.
برنامه خاصی چون جشن امضا و حضور نویسنده را نیز تدارک دیدهاید؟
سالهایی که خبرنگار بودم، همیشه به نحوه برگزاری نمایشگاه کتاب اعتراض داشتم و ضمن مقایسه آن با نمایشگاه کتاب فرانکفورت، مینوشتم که اینجا فروشگاه کتاب است و نه نمایشگاه. بعد که هفده سال پیش وارد این عرصه شدم، دیدم مقایسه این نمایشگاه با نمایشگاههای خارجی، اشتباه است چرا که سازوکار زندگی ما در این خاک، با آن کشورها متفاوت است. در ایران، ناشران در یازده روز نمایشگاه کتاب تهران، به اندازه یک سال فروش دارند و اگر این فروش از آنها گرفته شود، عملا این صنعت با شکست مواجه خواهد شد. با این حال از همان سال اول که به نمایشگاه کتاب تهران آمدیم، جشن امضا داشتیم و نویسندهها و مترجمان در غرفه حاضر میشدند و ضمن گفتوگو با مخاطبان، کتابهایشان را برایشان امضا میکردند. اوایل این برنامهها مکتوب و از پیش تعیینشده بود که در چند سال گذشته، ترجیح دادیم برنامهای از پیش ننویسیم و حضور ناگهانی نویسندگان و مترجمان، غافلگیرمان کنند؛ چنان که مخاطبان از سراسر کشور، با دیدن لایوهای اینستاگرام و عکسهای غرفه در کانال تلگرام نشر آموت، سراسر شور و شادی میشوند.
بخشی از حاضران در نمایشگاه کتاب، مخاطبان جدی ادبیات نیستند و در گامهای اولیه کتابخوانی قرار دارند و با کتاب آشنایی چندانی ندارند و حتی نمیدانند با چه کتابی شروع کنند. چه برنامههایی برای این گروه از مخاطبان دارید؟
بارها خطاب به دوستانی که معترض برگزاری نمایشگاه کتاب (چه در تهران و چه در مراکز استانها) بودند و هستند، عرض کردهام تعداد زیادی از کسانی که به نمایشگاه کتاب میآیند، مخاطبان جدی کتاب و کتابخوانی نیستند و اتفاقا این نمایشگاهها مجال خوبی است تا این گروه را با کتاب نزدیکتر کنیم و سراغ کتابفروشیها بفرستیم.
بارها شده در غرفه در حال معرفی کتابی بودم و دیدم یکی ایستاده و تماشایم میکند. بعد نزدیکتر آمده و گفتوگویمان شروع شده. در ادامه یکی دو کتاب مناسب روحیهاش بهش پیشنهاد دادم و در ادامه حتی اگر در طول سال به کتابفروشی نیامده، حتما سال بعد با ذوق دوباره سراغمان آمده و کتاب تازه خواسته؛ درست مثل کتابهایی که برده. به نظرم آسیب بزرگ کتابنخوانی خیلی از مخاطبان، عدم ارائه کتاب مناسب به شخص موردنظر بوده. شک نکنید به کسی که در آغاز راه است، اگر فلان رمان رئالیسم جادویی که نویسندهاش برنده جایزه نوبل هم بوده، بدهیم، به او لطفی نکردیم، در واقع او را در نطفه خفه کردیم. بسیاری از مخاطبان و کتابخوانان حرفهای را میشناسم که ده سال پیش با کتابهای جوجو مویز شروع کردهاند و الان مارگریت دوراس میخوانند یا مارکز میخوانند یا مریلین رابینسون و فلانری اوکانر را دوست دارند. کتابفروشی اصلا کار سادهای نیست، حوصله میخواهد و کمی دقت در احوال مخاطب.
از نظر شما چه آسیبهایی متوجه نمایشگاه کتاب تهران است و چگونه میتوان آنها را اصلاح کرد؟
املای نانوشته غلط ندارد. نمایشگاه کتاب تهران البته که املای نانوشته نیست و امسال سیوششساله میشود و این یعنی سن بلوغ. اما یک سوال اینجا وجود دارد. آیا در این مملکت کسی را داشتیم که در تمام سی و شش سال گذشته، مدیر و مسوول نمایشگاهها بوده باشد؟ متاسفانه در مملکتی زندگی میکنیم که طرف تا سوار کار میشود، تمام اقدامات و فعالیتهای مدیر قبلی را مردود اعلام میکند، غافل از اینکه نفر بعدی، او را خط میزند. شما به نمایشگاههای کتاب استانی دقت کنید؟ چرا دیگر برگزار نمیشود؟ به بهانه کرونا، متوقف شد، بعد همه گردهماییها و نمایشگاههای تهران برگزار شدند و نمایشگاه کتاب استانی دیگر برگزار نشد. چرا؟ چون مدیران چند سال گذشته، برگزاری آن را کاری عبث عنوان کردند. از شما چه پنهان، وقتی نمایشگاه کتاب استانی برگزار میشد، به شهرهای مختلف میرفتیم، به هر مخاطبی ده کتاب معرفی میکردیم، مخاطب که نمیتوانست تمام ده کتاب را بخرد. دو تا را میخرید و میخواند و بعد میرفت سراغ کتابفروشی شهرش، یا نهایت از خود ما تهیه میکرد. این نمایشگاهها را برگزار نکردند. کتابفروشیها شلوغتر شد؟ من کتابفروش هستم، به اطمینان خدمتتان عرض میکنم فقط مخاطب حرفهای کتاب راه کتابفروشی را بلد هست.
سیوششمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران از ۱۷ تا ۲۷ اردیبهشتماه ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلی برگزار خواهد شد.
۲۴۴۲۴۵