به گزارش خبرگزاری recive استان سمنان ،این مراسم، علاوه بر جنبه تجلیل، یک پیام عمیق اجتماعی نیز داشت:جامعهای که کتاب را جدی میگیرد، عملاً به مسیر رشد، سلامت فکری و آزاداندیشی گام میگذارد.
کتاب نه تنها دانش را منتقل میکند، بلکه افقهای جدیدی پیشروی انسان باز میکند، قدرت تحلیل را بالا میبرد و جامعهای میسازد که در برابر اخبار جعلی، تعصبهای کور و تنشهای بیپایه مصون است. تجلیل از کتابفروشان، تجلیل از کسانی است که این سپر فرهنگی را در دست گرفتهاند.
این اهمیت، برای استان سمنان معنا و وزن بیشتری دارد؛استانی که در طول تاریخ، زادگاه اندیشمندان، مفسران، نویسندگان، شاعران و عالمان بزرگ بوده است. سرزمینی که بهواسطه میراث غنی فرهنگی و علمی خود، با عنوان «هفت گنج قومس» شناخته میشود؛ عنوانی که نشان میدهد ریشههای معرفت و دانش در این خطه، عمیقتر از آن است که غبار زمان بتواند آن را پنهان کند.
اما امروز که گسترش فضای مجازی، زمان و حوصله نسل نوجوان و جوان را نشانه گرفته، این استان بیش از هر زمان دیگری نیازمند تلاش مضاعف برای نهادینهشدن کتابخوانی است. اگر قرار است میراث «هفت گنج قومس» حفظ شود، راهش از کتاب میگذرد؛ از تشویق کودکان و نوجوانان به خواندن، از حمایت از کتابفروشیها، و از بازگرداندن کتاب به متن زندگی مردم.
در این برنامه، مسئولان بهجای برگزاری مراسم رسمی و پشتتریبونی، تصمیم گرفتند به دل شهر بروند و در میان مردم، از چهار کتابفروشی شاخص سمنان تجلیل کنند؛ کتابفروشیهایی که هرکدام بهگونهای سنگربانان خاموش فرهنگ هستند؛ کسانی که در میانه هیاهوی اقتصاد، تورم و تغییر سبک زندگی، هنوز چراغ کتاب را روشن نگه داشتهاند. جامعهای که در آن شمار کتابخوانان کاهش یابد، بهتدریج دچار فرسایش فکری، سطحینگری و رکود فرهنگی میشود. اما این کتابفروشیها نشان دادند هنوز امید زنده است.
***چهار ستون فرهنگ سمنان؛ پژوهشی بر نقش تاثیرگذار چهار کتابفروشی در ترویج کتابخوانی
در عصر گسترش فضای دیجیتال و تغییر سبک زندگی، یکی از مهمترین چالشهای جوامع فرهنگی، حفظ و ارتقای فرهنگ کتابخوانی است. استان سمنان، با پشتوانه تاریخی و فرهنگی غنی خود که به «هفت گنج قومس» مشهور است، مسئولیتی دوچندان در این زمینه دارد. در این میان، چهار کتابفروشی برجسته این استان با مدیریتی متعهد و خلاق، نقش محوری در نهادینه کردن فرهنگ مطالعه و پاسداشت زبان و هویت محلی ایفا میکنند. این گزارش تحقیقی به معرفی و تحلیل جایگاه و عملکرد این چهار کتابفروشی در بافت فرهنگی استان میپردازد.
***ایستگاه اول؛ کتابفروشی خلاق
جایی که کتاب با نویسندهاش نفس میکشد
کتابفروشی خلاق که در خیابان سعدی واقع شده است، به مدیریت خانم نجاتی اداره میشود؛ مدیری که علاوه بر فروش کتاب، نویسنده و مدیر یک انتشارات فعال است. حضور همزمان او در عرصه نشر و فروش کتاب، باعث شکلگیری حلقهای منسجم در چرخه فرهنگی استان شده است. تحقیقات فرهنگی نشان میدهد که ارتباط نزدیک بین نویسنده، ناشر و کتابفروش، از عوامل کلیدی موفقیت در نشر محلی و ترویج مطالعه است.
خانم نجاتی در دیدار با مسئولان فرهنگی، ضمن اشاره به مشکلات چاپ کتابهای بومی و ضرورت تقویت ناشران محلی، تاکید کرد که توسعه انتشارات داخلی میتواند علاوه بر حمایت از نویسندگان محلی، چرخه اقتصاد فرهنگ را در استان سمنان بهبود بخشد. این سخنان با یافتههای پژوهشی همسوست که نقش ناشران و کتابفروشان محلی را در حفظ هویت فرهنگی و گسترش زبان مادری برجسته میکند.
***ایستگاه دوم؛ سمنبویان
در ابتدای خیابان حکیمالهی، کتابفروشی سمنبویان به مدیریت محمدرضا جدیدی واقع شده است. جدیدی، فرهنگی متعهد و فعال که سابقه همکاری با صداوسیما را دارد، با تمرکز ویژه بر ترویج زبان سمنانی، فعالیت میکند. پژوهشهای زبانشناسی و جامعهشناسی فرهنگی تاکید دارند که زبان مادری یکی از مهمترین عناصر هویت فردی و جمعی است و انتقال آن به نسلهای آینده از طریق کتاب و رسانه از ضرورتهای حفظ فرهنگ است.
فعالیتهای جدیدی در برگزاری همایشها، سمینارها و برنامههای رادیویی مانند «شبهای نقرهای»، نشاندهنده نقش کلیدی این کتابفروشی در حفظ و گسترش زبان سمنانی است. همچنین، اعلام فرماندار سمنان مبنی بر برنامهریزی برای چاپ کتابهای آموزشی به زبان سمنانی، نشانهای از تعامل موثر بین بخش دولتی و بخش خصوصی فرهنگی در استان است که میتواند الگویی موفق برای سایر مناطق محسوب شود.در این دیدار، دکتر صمیمیان فرماندار سمنان، سخنانی مهم ارائه کرد:«زبان سمنانی بخشی از هویت استان است؛ تلاش میکنیم کتابهای آموزشی برای دانشآموزان تدوین شود.»
این بخش از دیدار، معنای عمیقی داشت؛ چرا که کتاب، مهمترین مسیر انتقال زبان مادری به نسلهای آینده است. اگر کتاب نباشد، زبانها خاموش میشوند، فرهنگها فرسوده میگردند و حافظه تاریخی یک شهر از میان میرود.
در این دیدار، دکتر صمیمیان فرماندار سمنان، سخنانی مهم ارائه کرد: «زبان سمنانی بخشی از هویت استان است؛ تلاش میکنیم کتابهای آموزشی برای دانشآموزان تدوین شود.»
این بخش از دیدار، معنای عمیقی داشت؛ چرا که کتاب، مهمترین مسیر انتقال زبان مادری به نسلهای آینده است. اگر کتاب نباشد، زبانها خاموش میشوند، فرهنگها فرسوده میگردند و حافظه تاریخی یک شهر از میان میرود.
وی همچنین خواستار حضور دکتر دهقان لو در شورای اداری سمنان و اقدام برای ایجاد کتابخانه ای با کتاب های زبان سمنانی در ادارات شود
***ایستگاه سوم؛ کتابفروشی سرای مهر
یک ابتکار شهری؛ صندلیهایی برای خواندن، نه فقط گذشتن
کتابفروشی سرای مهر، تحت مدیریت مجتبی دهرویه، با ایجاد فضایی متفاوت در محل فروش خود، مدل جدیدی از تعامل فرهنگی را در شهر سمنان به نمایش گذاشته است. این کتابفروشی با فراهم آوردن صندلیهای مطالعه و سقف پوشیده در فضای باز، محیطی دوستانه و دعوتکننده برای مطالعه عموم مردم ایجاد کرده است.
مطالعات جامعهشناسی فرهنگی نشان میدهد که دسترسی آسان و حضور فیزیکی کتاب در فضای عمومی، میتواند تاثیر قابل توجهی بر میزان مطالعه و ترویج فرهنگ مطالعه داشته باشد. این ابتکار عملیاتی، که به شکلی خلاقانه مردم را به مطالعه در خیابان دعوت میکند، نمونه موفقی از کاربرد دانش فرهنگی در توسعه رفتارهای فرهنگی است.
***ایستگاه چهارم؛ کتابفروشی بامداد
کتابفروشی اصیل؛ جایی که هیچ چیز جز کتاب فروخته نمیشود
کتابفروشی بامداد با مدیریت خانم مهتاب صفابی، در یکی از مناطق پررونق شهر واقع شده و برخلاف جریان رایج که بسیاری از کتابفروشان را به فروش کالاهای متنوع سوق داده است، فقط و فقط به کتاب اختصاص یافته است. پایداری چنین کتابفروشیای در فضای اقتصادی پرچالش، نشان از عزم راسخ و باور عمیق مدیر آن به اهمیت کتاب و فرهنگ مطالعه دارد.
حضور پرشور جوانان در این مکان، شاهدی بر این است که اگر شرایط و دسترسی مناسب فراهم شود، مخاطبان کتاب افزایش خواهند یافت. همچنین، تاکید خانم صفابی بر ضرورت حمایت دولت و کاهش قیمت کتابها، با مطالعات اقتصادی در حوزه نشر همخوانی دارد؛ چرا که هزینه بالای کتاب یکی از موانع اصلی افزایش سرانه مطالعه است.
***چشمانداز
این چهار کتابفروشی، هرکدام به نوعی نقش کلیدی در حفظ و گسترش فرهنگ مطالعه و هویت فرهنگی استان سمنان ایفا میکنند. عملکرد این مجموعهها نه تنها در چارچوب کسبوکار، بلکه در گسترهای فراتر از آن، یعنی در حوزه اجتماع و فرهنگ، قابل تحلیل و قدردانی است.
با توجه به پیشینه فرهنگی سمنان، استان اندیشمندان و دانشمندان در طول تاریخ، و عنوان مشهور «هفت گنج قومس»، حمایت و تقویت چنین مراکز فرهنگی به ویژه در شرایط کنونی که فضای مجازی بخش عمدهای از وقت نسل جوان را به خود اختصاص داده، از اهمیت ویژهای برخوردار است.
***پایان فرهنگی یک شب زیبا؛ گل رز، امید و یک پیام مهم
در پایان، مسئولان با اهدا گل رز و هدیه فرهنگی از چهار کتابفروش تقدیر کردند. این حرکت نمادین، در دل خود پیامی داشت:
در شهری که کتابفروشی زنده باشد، فرهنگ زنده است.
در شهری که کتابدوستان دیده شوند، اندیشه زنده میماند.
کتاب، نیرویی نرم اما قدرتمند است؛قدرتی که خشونت را میزداید، تعصب را میکاهد، سواد رسانهای را افزایش میدهد و جامعهای آزاداندیش میسازد.
جامعهای که کتاب میخواند، جامعهای است که میفهمد، تحلیل میکند، نقد میکند و بهتر انتخاب میکند.
و این شب زیبا یادآوری کرد که هنوز در سمنان،استانی با پیشینهای سترگ، سرزمین «هفت گنج قومس»، زادگاه عالمان و اندیشمندان،چراغ کتاب خاموش نشده است.
اما برای روشن ماندن این چراغ، به ویژه در دورهای که فضای مجازی وقت و ذهن نسل جوان را احاطه کرده، باید تلاشی دوچندان برای نهادینهکردن فرهنگ کتابخوانی در میان کودکان، نوجوانان و جوانان انجام شود.
این وظیفه، همگانی است؛ از خانوادهها تا مدارس، دانشگاهها، مدیران، رسانهها و کتابفروشان.
در نهایت، این گزارش ثبت میکند که آینده فرهنگی سمنان، از میان صفحههای کتاب، از کتابفروشیهای کوچک ولی پرامید، و از مدیرانی که دل در گرو فرهنگ دارند، عبور خواهد کرد.
