چگونه ژن‌های ضدپیری‌ را در بدنمان فعال کنیم؟

به گفته‌ پروفسور ژوائو پدرو ماگالیاش، رئیس آزمایشگاه ژنوم‌شناسی پیری در دانشگاه برمینگام، طول عمر حدود ۲۵ درصد ارثی و ۷۵ درصد به محیط و سبک زندگی وابسته است. ورزش و تغذیه هر دو بر نحوه‌ بیان ژن‌ها تاثیر دارند. هرچند به گفته‌ ماگالیاش، ترسیم رابطه‌ مستقیم میان سبک زندگی، بیان ژن و طول عمر دشوار است، اما پژوهش‌های نویدبخشی در این زمینه وجود دارد.

محدودسازی کالری
دکتر نیک کیستاکیس توضیح می‌دهد که ژنی به نام ام‌تور (mTOR) نحوه‌ واکنش سلول‌ها به مواد مغذی را کنترل می‌کند و تصمیم می‌گیرد که سلول رشد کند یا خیر. کاهش فعالیت این ژن موجب افزایش طول عمر در بسیاری از موجودات می‌شود. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که محدودسازی کالری دریافتی می‌تواند ام‌تور را غیرفعال کند. در حیوانات، کاهش ۵۰ درصدی کالری عمر را افزایش داده است، اما چنین اقدامی برای انسان‌ها دشوار و خطرناک است.

به همین دلیل، دانشمندان دارویی به نام راپامایسین را بررسی می‌کنند که در اصل داروی سرکوب ایمنی برای بیماران پیوند عضو است اما همان اثر محدودکننده ام‌تور را دارد. به گفته‌ ماگالیاش، راپامایسین عمر موش‌ها را تا ۱۵ درصد افزایش داده و یکی از فعال‌ترین زمینه‌های تحقیق در داروشناسی طول عمر است.

پژوهشی در دانشگاه کلمبیا نشان داد افرادی که به‌مدت دو سال ۲۵ درصد از غذایشان کاسته‌اند، سرعت پیری زیستی‌شان ۲ تا ۳ درصد کندتر شده است. پژوهشگران می‌گویند شکل‌های ساده‌تری مانند روزه‌داری متناوب یا محدودیت زمانی غذا (برای مثال، خوردن بین ساعت ۱۰ صبح تا ۶ عصر) می‌تواند اثر مشابهی داشته باشد.

ورزش
ژن فاکسو۳ (FOXO3) یکی از مهم‌ترین عوامل ژنتیکی مرتبط با طول عمر است. این ژن فرایند «خودخواری سلولی» را فعال می‌کند که سلول‌ها از این طریق اجزای فرسوده‌ و آسیب‌دیده‌شان را پاکسازی می‌کنند. 

دکتر کرِگ ویلکاکس، از دانشگاه اوکیناوا، می‌گوید این ژن از بدن در برابر بیماری‌های قلبی، دیابت و کبد چرب محافظت می‌کند. ورزش ژن فاکسو۳ را فعال می‌کند و با آزادسازی آنتی‌اکسیدان‌ها، التهاب را کاهش می‌دهد. فعال شدن این ژن تدریجی است و به ژنتیک و ثبات در سبک زندگی بستگی دارد

ویلکاکس تاکید می‌کند که پایداری مهم‌ترین عامل در اثرگذاری تغییر سبک زندگی است.

خواب
یافته‌‌های پژوهش دانشگاه راچستر نشان داده‌ است خواب نیز نقش کلیدی در طول عمر دارد. مقایسه‌ نحوه‌ تنظیم ژن‌ها در گونه‌های مختلف نشان داد حیواناتی که عمر طولانی‌تری دارند، ژن‌های مرتبط با التهاب و سوخت‌وساز در آن‌ها کمتر فعال است. 

این الگو تحت کنترل ریتم شبانه‌روزی بدن قرار دارد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بی‌نظمی خواب یا قرارگیری در معرض نور در شب می‌تواند بیان ژن‌هایی را افزایش دهد که طول عمر را کاهش می‌دهند.

چای سبز بنوشید و بروکلی، پرتقال و توت بخورید
به گفته‌ دکتر هارپال بینز، آنزیم ای‌ام‌پی‌کی (AMPK) مانند «کلید اصلی» سوخت‌و‌ساز بدن عمل می‌کند و در مسیرهای ژنتیکی مرتبط با طول عمر نقش دارد. چای سبز و آنتی‌اکسیدان کوئرستین (در پیاز، بروکلی، مرکبات و توت‌ها) این آنزیم را فعال می‌کنند.

او می‌گوید مصرف چای سبز راهی طبیعی برای حمایت از بیان ژن‌های مرتبط با سلامت است. ورزش و محدودیت کالری نیز این ژن را فعال می‌کنند. با این حال، بینز هشدار می‌دهد که محدودیت کالری به معنای گرسنگی نیست، بلکه باید از پرخوری پرهیز کرد و در هر وعده، تا حدود ۸۰ درصد احساس سیری داشت.