چه کنیم بچه ها آماده احیای شب قدر شوند؟

به گزارش «مبلغ»، خانواده های مسلمان ایرانی تمایل دارند از همان کودکی برای دیندار تربیت کردن بچه هایشان و آشنایی با اهل بیت(ع) و مناسک و سنت های مختلف اعم از میلاد تا شهادت ها و ایامی چون شب های قدر به مناسبت شهادت امام علی(ع) پیشوای مسلمان تلاش کنند اما خیلی از والدین جوان این روزها که به دلیل شرایط کرونایی در منزل هستند، نمی دانند چطور باید بچه هایشان را با خود همراه کنند که آنها احساس کسالت نکرده و برای گذراندن شب های قدر در کنارشان باشند.

حال که به دلیل شیوع ویروس کرونا امسال نیز چون سال گذشته خیلی از ما در منازل خود نشسته ایم و با رسانه های صوتی و تصویری و کتب ارزنده ای چون قرآن کریم و مفاتیح مراسم شب های قدر را می گذارنیم، می بایست با ملزومات این شب ها نیز بچه ها را به طریق درستی آشنا کنیم.

والدین در این شب ها می بایست آگاه و هوشیار باشند که بهترین موقعیت و زمان برای آشنا کردن بچه ها اعم از کودک و نوجوان همین شب ها در زمینه شب های قدر و نزول قرآن کریم و همینطور ضربت خوردن تا شهادت امام علی (ع) همین ایام است.

۱-برای سرگرم کردن بچه ها آماده شوید

نکته نخست این است که اگر کودکان هفت سال کمتر دارید برای سرگرم کردن آنها در این شب ها تلاش کنید. با تهیه داستان، نقاشی های رنگ نشده و انیمیشن های مذهبی برای سرگرمی بچه ها به همراه آموزش دینی شان همراه شوید.

۲-هدیه بدهید

با تهیه هدایای کوچک فرزندتان را برای حضور در مراسم مذهبی از جمله خواندن ادعیه مختلف، قرآن و توجه به سخنرانی های دینی تشویق کنید. هدیه دادن یکی از بهترین راه ها برای آموزش و تشوق بچه ها در زمینه های مختلف محسوب می شود.

۳-زمان را فراموش نکنید

برنامه احیا در انتهای شب برگزار می شود، حال که در منزل به سر می برید می بایست زمان را در دست داشته باشید تا بچه ها خسته نشوند، بهتر است قبل از شروع مراسم ها کودکتان به خوبی خوابیده باشد.

برای اینکه کودکان بتوانند شب احیا بیدار باشند و از فیض شب قدر، استفاده کنند ، به آنها بگویید که بعد از ظهر حتما بخوابند. اگر کاری کنید که بچه ها روز قبل را به خوبی استراحت کرده باشند و خوابیده باشند، خیالتان راحت است که بچه ها خواب آلوده نمی شوند . بچه های سه چهار ساله به بالاتر، می توانند بیداری شب را تحمل کنند و با بازی شب خوبی را بگذرانند.

۴-سوره های کوتاه را به بچه ها یاد بدهید

یکی از بهترین زمان ها برای آموزش قرآن کریم براساس سن و سال بچه ها آموزش قرآن و حفظ آن به بچه ها است ، می توان در این شب ها سوره های کوتاه را به بچه ها یاد بدهید تا حفظ کنند.

۵-غذای سبک به کودکتان بدهید

در شب های منتهی به احیا سعی کنید از غذاهای سنگین برای بچه ها مثل گوشت های دیر هضم، تخم مرغ و سرخ کردنی ها پرهیز کنید.

۶-آرام و صبور باشید

گاهی پدر و مادرها در این شب ها به دلیل شیطنت بچه ها زود از کوره در می روند و نمی توانند مراسم هایشان را آنطور که می خواهند به جا بیاورند بهتر است در این طور مواقع بچه ها را همراه خود و سرگرمشان کنید.اگر بچه ها شلوغ کردند انها را کنار خود نگه دارید و آرامشتان را حفظ کنید. مثلا دفترچه یادداشت و نقاشی بچه ها را کنارشان قرار دهید تا خسته و کسل نشوند و خاطره خوبی برایشان باقی بماند یا به آنها خوراکی های مقوی بدهید.

۷-بازی های موبایلی خوب نصب کنید

برای اینکه بچه ها در این شب ها بتوانند در مراسم های مذهبی همراه شوند، بازی هایی مناسب سن بچه ها در گوشی های همراهتان دانلود کنید و ساعات مناجات به خصوص در شب های قدر آنها را سرگرم کنید تا آرامش منزل نیز حفظ شود.

۸-قرآن کوچک مخصوص بچه ها به آن‌ها بدهید

برای اینکه کودکان سنین مدرسه بتوانند اعمال شب قدر را با آرامش انجام دهند، برای آنها قرآن های کوچک با جانماز و مهر تهیه کنید تا تصویر روشنی از این شب ها برایشان به یادگار بماند.

چطور مفهوم شب قدر را به بچه ها آموزش بدهیم؟

برای کودکان زیر هفت سال بهترین روش آموزش مفاهیم شب قدر تعریف قصه و داستان درباره سیره حضرت زهرا(س) و شب زنده داری شب های قدر ، شهادت حضرت علی(ع) به صورت کودکانه به همراه آموزش سوره قدر و تعریف مفهوم آن است

اگر بچه ها سوال کنند که چرا شب های قدر ارزش‌شان بیش از شب های دیگر سال است می توانید از مثال ارزشمند بودن لباس های مهمانی و لباس های خانه استفاده کنید تا این مفهوم را کامل درک کنند.

برای آموزش مفهوم دعا کردن در شب های قدر بهتر است از مفاهیم کوچک و ساده استفاده کنید به این مفهوم که چطور می بایست در این شب ها با خداوند صحبت کرد و به خاطر نعمت هایش از او تشکر کرد و اینکه خواسته هایتان را چطور می بایست از خداوند بخواهید اگر بچه ها خواسته ای از خدا دارند که بلند آن را مطرح می کنند مثلا یک وسیله ای لازم دارند ، می توانید در عید فطر در صورت امکان به آنها هدیه دهید تا احساس نزدیکی به خداوند داشته باشند.

شعر نیز یکی از بهترین راه ها برای آموزش مفاهیم به بچه ها است می توانید شعرهای شب قدر را به آنها بیاموزید و از آنها بخواهید که برای بقیه بخوانند و تشویقشان کنید. همچنین می توانید از بچه ها بخواهید که درباره شب قدر هر چیزی که در ذهن دارند نقاشی بکشند و یک مسابقه نقاشی در منزل ترتیب دهید.

برای حفظ کردن سوره ها نیز در شب های قدر می توانید از سوره «قدر» شروع کنید تا آن را حفظ شوند و بعد توضیح و تفسیرش را نیز به حد فهم کودک به او یاد دهید.

اگر دوست دارند بچه ها با مفاهیم دینی و مذهبی در این شب ها آشنا شوند، خودتان بهترین الگوی آنها هستید. پدر و مادری که خودشان در ایام خاص به مناسک و مراسم دینی اهمیتی نمی دهند، چطور می توانند انتظار داشته باشند بچه هایشان با این آداب آشنا شوند، بنابراین اول خودتان الگوی درست کودکان باشید.

آموزش صحیح دعا کردن به بچه ها

برای آموزش دعا کردن به بچه ها بهتر است از آنها بخواهید که اگر خواسته ای از خداوند دارند، دست هایشان را به سمت آسمان بگیرند و خواسته شان را به زبان بیاورند و حتی برای سلامتی و خوشبختی و آرامش دیگر انسان ها و رفع بلا مثل از بین رفتن کرونا نیز دعا کنند.

در نهایت توقع نداشته باشید بچه ها همپای شما مشغول شب زنده داری تا سحر باشند ، اگر فرزندتان خواب آلود شد او را سرزنش نکنید و اجازه دهید استراحت کند اما اگر فرزندتان توانست در شب های قدر بیدار بماند او را حتما با یک هدیه تشویق کنید البته برای این کار هم نیاز به ولخرجی نیست.

حجت الاسلام حمید نیک زاد به مناسبت فرا رسیدن شب های قدر به منظور اهتمام به حضور کودکان و احیاء در این شب ها می نویسد: در روایات آمده است که پیامبر اکرم (ص) به صورت افراد خواب آلود آب می‌پاشیدند. حضرت فاطمه زهرا (س) نیز بیدار بوده و خانواده را هم ترغیب به بیدار بودن و عبادت می کردند و مشکل خواب آن‌ها را با کمتر غذا خوردن و خوابیدن در روز بر طرف می‌نمودند. بر اساس روایتی امام صادق (ع) یک سال در شب قدر بسیار مریض بودند با این حال با اطرافیان به مسجد رفته و مشغول عبادت شدند.

روایات در باب فضیلت این شب عزیز بسیار است و اهمیت این شب مبارک بر کسی پوشیده نیست. اما آنچه مورد بحث ماست غفلت از حضور کودکان در احیاء شب مبارک قدر است. این شب عزیز و مبارک که در آن مقدرات یک ساله‌ انسان‌ها، ارزاق، سرآمدن عمرها و امور دیگر تعیین می‌شود شامل حال همه‌ انسان‌ها اعم از پیر و جوان، فقیر و غنی، بزرگ و کوچک می‌شود و شرط درک این فضیلت، مکلف بودن نیست.

بسیاری از ما از مساله بیدار ماندن کودکانمان در این شب غافلیم. به بهانه کوچک بودن آن‌ها یا اینکه فهم و درکی از شب قدر ندارند و یا آمادگی جسمانی برای احیاء در این شب را ندارند. اما حقیقت این است که تمام آثاری که برای این شب بر شمردیم شامل حال کودکان هم می‌شود و مقدرات آن‌ها نیز در شب قدر رقم می‌خورد. اما بسیاری از این حقیقت غافل‌اند. باید فضیلت این شب و اهتمام به احیا و دعا و طلب بهترین تقدیرات از درگاه خدا را از کودکی در ذهن کودکان جا انداخت.

در این شب مهم و سرنوشت‌ساز در آن هنگام نزول ملائک رحمت، حیف است که کودکان ما در خواب باشند و محروم از فیوضات این شب چه بسا با بیدار ماندن و درک این شب رزق معنوی و تربیتی ویژه‌ای به آن‌ها عنایت شود که مسیر زندگی و آینده و بینش و جهان‌بینی کودک را شکل دهد و عاقبت به خیری او را رقم بزند که این‌ها در اثر دعا و توجه به اثر این شب پر فضیلت به دست می‌آید. این هدیه‌های خدا که در آغاز مسیر زندگی هستند شب قدر برایشان سرنوشت سازتر است و شالوده و اساس زندگی آن‌ها را تعیین می‌کند و چه بسا برای آن‌ها اهمیت بیشتری داشته باشد.

اولین گام برای آشنا کردن کودکان با شب قدر مثل هر قضیه‌ دیگری گفت‌وگو درباره‌ آن است. در مورد شب قدر و اتفاقاتی که در این شب می‌افتد و اهمیت دعا و تأثیر آن در سرنوشت انسان‌ها با کودک صحبت کنید. البته به زبان ساده و کودکانه و با در نظر داشتن فهم کودک و میزان درک او از مسائل انتزاعی، بخش بزرگی از حقایق شب قدر مفاهیم انتزاعی هستند (مانند نزول فرشتگان و مقدرات و …).

قبل از یازده سال درک مفاهیم انتزاعی دینی برای کودک مشکل است و نیاز به استفاده از زبانی ساده و قابل فهم برای انتقال این مفاهیم هست و البته هنرمندی ما. برای سنین کوچکتر باید بیشتر به مفهوم دعا کردن و ارتباط و گفتگو با خداوند تأکید کرد. کودک را به دعا و درخواست و ارتباط کلامی داشتن با پروردگار عالم تشویق کرد و عادت داد.

اتصال به منبع لایزال قدرت و رحمت الهی آثار بی‌شمار تربیتی و روانی دارد که کمترین آن‌ها دوری از استرس و سلامت روانی، اطمینان و آرامش در بزرگسالی است. با کودک صحبت کنید و به او بگویید که دعای او تأثیرگذار است مخصوصاً در شب‌های مبارک قدر این گفت‌وگو بهتر است از چند روز قبل از آمدن شب‌های قدر در منزل شروع شود تا کودک در جو هیجان و شور شب قدر قرار بگیرد کم‌کم بر آگاهی و درک او از مفهوم شب قدر اضافه شود.

چه خوب است در ایام منتهی به شب قدر داستان‌های زیبا و کوتاه و ساده از سیره‌ زندگی بانوی دو عالم فاطمه (س) برای کودکانمان تعریف کنیم که محبت و معرفت ایشان در قلب کودکان بیشتر شود و موجب استفاده معنوی بیشتر از فضایل شب قدر شود.

محبت و علاقه به مولای مظلوم آقا امیرالمؤمنین (ع) را به شب قدر پیوند داده و در قلب و جان کودک بنشانید.

چه خوب است اگر در آپارتمان زندگی می‌کنیم خودمان برگزار کننده مراسم احیا شویم، این حرکت بسیار برای بچه‌ها جذاب است و خاطره خوشی را برای آن‌ها رقم می‌زند. می‌توان اگر در محله و آپارتمان خودتان مراسم احیاء می‌گیرید قسمتی را برای بچه‌ها و سرگرم شدن آن‌ها و انتقال مفاهیم شب قدر به آن‌ها توسط فردی آگاه و مسلط و خوش ذوق تعبیه کنید.