پژوهشی که ایده‌اش را رهبری داد/ تجربه‌نگاری در روزهایی که «نفس» می‌رفت
خبرگزاری فارس همدان؛ فریده حسینی فرزام: روزهای سختی بود، استرس و نگرانی جان همه را به لب آورده بود، نه می‌شد از خانه بیرون رفت و نه می‌شد در خانه ماند، به همه چیز و همه کس باید شک می‌کردیم، به گمان اینکه مبادا او ناقل باشد و باعث شود ما و اطرافیانمان را هم آلوده کند.
رنگ شهرها قرمز و ترددها ممنوع بو و ادارات و مراکز آموزشی تعطیل، همه می‌خواستند در خانه بمانیم، کارهای اداری یا تعطیل یا تبدیل به دورکاری شده بود و کسب و کارها هم با رنگ‌بندی شهرها باز و بسته می‌شد.
کادر درمان خسته و ناتوان از مبارزه با این بیماری منحوس، روزهای طاقت‌فرسایی را داشتند، روزانه تعداد زیادی از هموطنان راهی بیمارستان می‌شدند تعدادی زیادی هم جان می‌باختند که همین باعث شد رهبر معظم انقلاب بارها در سخنانشان به ایثار این قشر زحمتکش اشاره کنند که این فرمایشات دلگرمی زیادی را برای آنها به همراه داشت.
رهبری بارها در سخنانی گهربار، امید را در دل‌های کادر درمان زنده کردند و در صحبت‌های خود فرمودند: ای کاش عده‌ای تجربیات مقابله با بیماری کرونا در مراکز درمانی را جمع‌آوری کنند که چگونه با ایثار و ازخودگذشتگی در تلاش برای مبارزه با این بیماری هستند.
در این میان عده‌ای بودند که به مثابه دوران دفاع مقدس دل در گرو جان سپرده و وارد میدان شدند و لبیک‌گویان به فرمان رهبری تلاش کردند این امر ولی را محقق کنند؛
حمیدرضا زارعی یکی از دانشجویان بسیجی همدان با یک تیم زبده وارد کار می‌شوند و پس از ۹ ماه تلاش ایثارگری کادر درمان را گردآوری می‌کنند، او اکنون پس از رونمایی اثر، از تالیف کتاب «احصاء تجارب موفق مقابله با کرونا» می‌گوید.
فارس: از تالیف این کتاب و چرایی توجه به این موضوع بفرمایید.
زارعی: من جزو کادر درمان دانشگاه علوم پزشکی هستم، از مدت‌ها پیش در بسیج دانشجویی مرکز تحقیقات تکمیلی راه‌اندازی شد که اولین مرکز تحقیقاتی بود که شکل گرفت.
در این مرکز تحقیقاتی که به کمک معاونت علمی بسیج دانشجویی تشکیل شده بود یک قسمت هسته‌ای تشکیل شد که هسته تجربه‌نگاری نام داشت.
محور کار ما جمع‌آوری تجربیات مقابله با کرونا بود، همان چیزی که رهبری در سخنانش خواستند عده‌ای دنبال این مسئله باشند بنابراین بررسی کردیم در گذشته که کشور ما با بیماری وبا روبرو بوده چه کرده است، اما هیچ تجربه‌ای از آن نیست که با چه امکاناتی با این بیماری مقابله کرده است؟ گروه‌های جهادی چه کردند؟ اورژانس چه کرد؟ و در مجموع این تجارب ثبت نشده بود.
بنابراین با توجه به صحبت‌هایی که مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه کاش عده‌ای بودند که داخل بیمارستان‌ها می‌رفتند و تجربه‌نگاری می‌کردند و مانند شهید آوینی اینها را ثبت می‌کردند، تصمیم گرفتیم تجارب این ایام را جمع‌آوری کنیم.
با توجه به این موضوع و ضرورت اینکه کرونا مقطع حساسی در تاریخ کشور ما بود و هر صد سال یکبار ممکن است اتفاق بیفتد که کشور با چنین بیماری مهلکی روبرو شود کار را شروع کردیم.
فارس: در چه برهه‌ای از شیوع کرونا بود که کار خود را شروع کردید؟ و اولین کاری که کردید چه بود؟
زارعی: نوروز سال ۹۹ بود که وضعیت کرونا قرمز بود، همه جا تعطیل شده بود و فقط گروه‌های جهادی فعالیت می‌کردند، سعی کردیم تجارب این دوران را گردآوری کنیم به خاطر همین الگوی مدیریت جهادی که در دانشگاه امام صادق(ع) پیاده‌سازی شده بود را مطالعه کردیم.
از این مدیریت جهادی یکسری کلیدواژه و اصولی استخراج شد و با یک نرم‌افزار نقشه ذهنی طراحی کردیم به طوری که با استفاده از آن حدود ۵۰ مصاحبه نیمه ساختار یافته طراحی شد.
این مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته از تمام مسوولان بیمارستان‌های استان همدان و مراکز بهداشتی و درمانی استان، مسوول پدافند زیستی استان، دفتر امام جمعه و نیروهای بسیجی که فعالیت می‌کردند، انجام شد.
سرانجام داده‌های کلی از این مصاحبه به دست آوردیم و در کنار کار کیفی که انجام شد، یک روش کمی نیز انجام شد به طوری که ما پرسش نامه‌ای نیز طراحی کردیم که پایداری بالای ۹۶ درصد بود و در اختیار مصاحبه‌شوندگان قرار دادیم که مقالات آن نیز قرار است، استخراج شود.
از این مصاحبه‌ها به عنوان یک داده خام استفاده کردیم و با استفاده از الگوی مدیریت جهادی که قبلا استخراج کرده بودیم، برای هر مصاحبه کلیدواژه هایی را استخراج کردیم که هر یک از مصاحبه‌ها در محورهای مختلف قرار می‌گرفت.
فارس: نام کتاب تالیفی چیست و در چند فصل نگاشته شده است؟
زارعی: این کتاب در ۷ سرفصل کلی و ۳۰ سرفصل جزیی دسته‌بندی شده و نام آن تجارب مدیریتی مدافعان سلامت در مقابله با کرونا است.
این کتاب در یک جلد با قطع A4 است که ۷۷ صفحه دارد و در ۸ فصل تدوین شده است.
البته مستندی نیز از دل همین کتاب به نام “محک همدلی” بیرون آمد که از شبکه همدان پخش شد.
فارس: تیم‌تان چند نفره بود؟
زارعی: کار ما در قالب یک تیم پژوهشی از مرکز تحقیقات بسیج دانشجویی بود که در مجموع ۶ نفر بودیم.
فارس: در آن ایام همه از کرونا می‌ترسیدند و در خانه بودند اما شما بدون ترس از این وضعیت از این بیمارستان به آن بیمارستان می‌‌رفتید، خاطره‌ای از این دوران دارید، بفرمایید؟
زارعی: بله در آن روزها همه اکثرا در خانه بودند و تصاویر “در خانه می‌مانیم” و قرنطینه را در فضای مجازی منتشر می‌کردند اما ما با توجه به کاری که در پیش گرفته بودیم، باید گان می‌پوشیدیم و به داخل بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و نزدیک بیماران کرونایی می‌رفتیم.
در آن روزها یکی از همکاران خانم ما در بیمارستان قلب که باردار هم بودند، به کرونا مبتلا شد، به قدری شدید بود که نزدیک زیر دستگاه برود ولی با تلاش کادر درمانی و اکسیژن‌گذاری حالشان بهبود یافت و این شیرین‌ترین خاطره بود زیرا بعد از دو سه ماه استراحت او را دیدیم که به سرکار برگشت.
یکی دیگر از خاطرات اینکه یک روز که ما در ملایر بودیم در یکی از بیمارستان‌ها یکی از بیماران کرونایی فرار کرده بود و پزشکان مستقر در بیمارستان رفته بودند که روند بیماری این بیمار و خانواده او که گرفتار بیماری کرونا بودند را پیگیری کنند، از قضا با ورود به آن روستا با ۳۰۰ -۲۰۰ نفر از مردم روستا که بیماری‌های مختلفی داشتند، مواجه می‌شوند که به صورت جهادی آنها را نیز معاینه و معالجه کردند.
این بیماران ماه‌ها به خاطر شرایط کرونایی به بیمارستان مراجعه نکرده بودند که به صورت جهادی مورد معاینه قرار گرفتند.
فارس: سوال بعدی اینکه نمونه‌ای از پژوهشی که شما داشتید، در کشور کار شده است؟
زارعی: فکر نمی‌کنم؛ البته شاید باشد زیرا نسبت به ایثارگری‌هایی که وجود داشت، در مورد شهدای مدافع سلامت کتاب‌هایی نوشته شده ولی به صورت اینکه تجارب مدافعان سلامت را نوشته باشند، نیست.
فارس: در کتاب تالیفی شما تجربیات همه شهرستان‌ها گردآوری شده است؟ از سختی سفر به شهرستان‌ها در شرایط کرونایی بفرمایید.
زارعی: بله؛ همه شهرها هستند و در هر شهرستان با ۱۰ نفر مصاحبه گرفته‌ایم، سختی که زیاد داشتیم مثلا در آن ایام با توجه به ممنوعیت تردد شهرها سختی زیادی داشتیم به طوری که زمانی را صرف هماهنگی می‌کردیم تا جریمه نشویم.
یکی دیگر از سختی‌های کارمان اینکه ما با یک رئیس یا پزشک بیمارستانی در یک شهرستان هماهنگی می‌کردیم که برای مصاحبه حضور یابیم اما وقتی می‌رفتیم آن فرد یا کرونا گرفته بود و نبود و مجبور برگردیم و مجدد مراجعه کنیم و یا ممکن بود مصاحبه شونده به تازگی از بیماری بهبود یافته بود و ممکن بود ما گرفتار بیماری شویم.
فارس: از ایثارگری کادر درمان در روزهای شلوغ کرونایی چه چیزهایی دیدید؟
زارعی: ایثارگری که زیاد بود مثلا خیلی از کادر درمان بودند که با وجود ابتلای خود به بیماری، همچنان به سایر بیماران خدمات داشتند و حال خود را فراموش کرده بودند.
همچنین در این روزهایی که برای مصاحبه می‌رفتیم یکی از متخصصان داخلی بیمارستان تویسرکان بود که ما با او صحبت می‌کردیم خودش زیاد برای بیماران آنجا هزینه کرده بود، در آن دوران که ماسک زیاد نبود در حالی در تهران می‌توانست بهترین شرایط را داشته باشد، در آنجا مانده بود که وسایل بهداشتی زیادی نیز تهیه کرده بود.
فارس: بیمارستان‌ها سختگیری برای ورود شما به آنجا نداشتند؟ هماهنگی مصاحبه‌ها چگونه انجام می‌شد؟
زارعی: معاونت درمان علوم پزشکی همکاری بسیاری می‌کرد و با توجه به اینکه از مقام بالاتر هماهنگی می‌شد پرسنل بیمارستان هم همکاری لازم را داشتند.
فارس: نگران ابتلای خود نبودید یا اینکه در صورت ناقل بودن خانواده هم درگیر شود؟
زارعی: کاری بود که انتخاب کرده بودیم و چاره‌ای نبود، در برابر کاری که پزشکان می‌کردند، گردآوری تجارب ما کار خاصی نبود.
فارس: پروژه شما چند ماه طول کشید؟
۹ ماه طول کشید و در این ۹ ماه جلوه‌ای از ایثارگری کادر درمان را دیدیم که شباهت زیادی با دفاع مقدس داشت. بارها پدرم از ایثارگری دوران دفاع مقدس برایم گفته بود و من این را در دوران کرونا به عینه دیدم.
فارس: چه حسی دارید از انجام این کار و بفرمایید چه آرزویی دارید؟
زارعی: اینکه توانستیم گوش به فرمان مولایمان باشیم، حسی وصف‌ناپذیر است و اگر حضرت آقا قابل بدانند دوست داریم این تجارب را تقدیم ایشان کنیم.
روحیه ایثارگری مردم و بسیجیان ما بی‌نظیر است زیرا در روزهای فقط اول ماسک ساده‌ای داشتیم و گان هم نداشتیم اما روحیه ایثار و ازخودگذشتگی مردم باعث شد بسیج تهیه ماسک راه بیفتد.
فارس: از همکاری شما بسیار سپاسگزاریم اگر مطلب خاصی هست، بفرمایید.
زارعی: ممنونم از اینکه وقت گذاشتید و کتابی که تجربیات گرانبهایی از ایثارگری و از خودگذشتگی کادر درمان در یک برهه سخت را به نمایش گذاشته را معرفی کردید.
این کتاب گنجینه‌ای خواهد بود که پژوهشگران و مستندسازان از آن مستند بسازند، همچنین خرده‌داستان‌هایی در دل کتاب نهفته است که با توجه به روش علمی می‌توان در قالب مستند و بازی‌های رایانه‌ای به آن پرداخت و در اختیار عموم قرار داد و یا مقالاتی نوشت.
امیدوارم با همکاری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، بسیج دانشجویی و دانشگاه علوم پزشکی این تالیف شماره شابک بگیرد و کتاب چاپ شود و به عنوان کتاب ایثار در دروس فوق‌العاده دانشگاه‌ها تدریس شود.
انتهای پیام/۸۹۰۰۳/
