به دیگر سخن باور به مهدویّت از مسائلی است که همه مذاهب اسلامی بر آن اتفاق نظر دارند و مختص به پیروان مکتب اهل بیت علیهم السلام نیست.
شمار فراوان احادیث مرتبط با مهدویّت در منابع مورد اعتماد اهل سنّت، و نقل و تأیید این موضوع توسط دانشمندان بزرگ سنّی، به ما اطمینان میدهد که باور به ظهور مهدی موعود علیه السلام به هیچ روی منحصر به شیعیان نیست و قاطبه فِرق اسلامی آن را چون عقیدههای ضروری و قطعی پذیرفتهاند. این موضوع نه تنها در دهها کتاب و رساله مستقلّی که دانشمندان اهل سنّت درباره امام مهدی علیه السلام نگاشتهاند به روشنی مشخص است؛ بلکه در کتاب صحاح سته که مهمترین و معتبرترین منابع حدیثی آنان بهشمار میرود با صراحت مورد تأکید قرار گرفته است با این تفاوت که جایگاه اعتقادی این موضوع در تفکر اهل سنّت، متفاوت با تفکر شیعی است.
نکتهای که نباید از آن غافل شد آنکه هر چند وعده حتمی خداوند بر وراثت صالحان و امامت مستضعفان بر زمین و زمان است؛ امّا در این میان، کاری بزرگ و تکلیفی مقدّس بر دوش پیروان حق و یاوران عدالت و منتظران ظهور ثابت است. یعنی همانگونه که در دوران پیش از انقلاب، جانفشانی امّت دلیر و شهیدان انقلاب، شرایط را برای فروپاشی نظام طاغوت و برقراری «نظام اسلامی» فراهم ساخت و «آمدن امام» معلول حرکات انقلابی بسیاری در طول سالیان دراز بود، ظهور امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف نیز چنین زمینههایی میطلبد.
بر این اساس منتظران واقعی در پی «خودسازی»، «جامعهسازی»، «اصلاح امور» و «عدالتگستری» هستند و ذکر و یاد امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، دعا برای سلامتی و تعجیل ظهور، نکوداشت مناسبتهای مهدوی، کوشش برای خشنود ساختن و رضایت امام پس از خودسازی و جامعه سازی و … از بایستههای منتظران واقعی است.
نکته برجسته آنکه رضایت آن حضرت بدون عمل به آموزههای دینی، آراستگی به اخلاق نیکو و تقوا دست یافتنی نیست. بی گمان خواسته اصلی پیشوایان دین و به ویژه امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف عمل کردن به دستورهای دینی و اجرای وظایف فردی و اجتماعی است؛ یعنی نمیتوان تصور کرد که عاشقان و شیفتگان امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف به راه و رسم زندگی مهدوی بی اعتنا باشند، از رفتار وی پیروی نکنند و بدون همراهی و همرنگی با او، منتظر و چشم به راهش بمانند. منتظر واقعی قرآن و سیره معصومان علیهم السلام را چراغ راه خود میداند و دور شدن از آن را قدم در مسیر گمراهی میشمرد چنانکه رسول خدا صلی الله علیه و آله میفرماید: إِنِّی قَدْ تَرَکْتُ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ مَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا بَعْدِی وَ أَحَدُهُمَا أَکْبَرُ مِنَ الْآخَرِ کِتَابُ اللَّهِ حَبْلٌ مَمْدُودٌ مِنَ السَّمَاءِ إِلَی الْأَرْضِ وَ عِتْرَتِی أَهْلُ بَیْتِی أَلَا وَ إِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ؛ من در میان شما دو شیء گرانبها گذاشتهام که تا وقتی به آنها چنگ آویزید هرگز پس از من گمراه نمیشوید و یکی از آن دو بزرگتر از دیگری است: کتاب خدا که ریسمانی است از آسمان به زمین کشیده و عترت و خاندان من. بدانید که این دو هرگز از هم جدا نمیشوند تا کنار حوض [کوثر] نزد من آیند.
گرچه در آموزههای دینی وظایف فراوانی برای یک مسلمان بیان شده است اما در این نوشتار تنها به یک نمونه اشاره میکنیم. اگر تا چند سال پیش از نقش دوربینهایی سخن به میان میآمد که بدون نیاز به نقش انسانی سرعت ماشینها را مورد ارزیابی قرار داده، تجاوز از سرعت متناسب با آن وسیله و آن جاده را ثبت و ضبط میکنند و یا دوربینهایی که عدم معاینه فنی، عبور از چراغقرمز و… را بهصورت خودکار ثبت و ضبط میکند، یا تصور آنکه چنین دوربینهایی نهتنها زمان، تاریخ و مکان دقیق تخلف را ثبت میکنند، بلکه از تخلف تصویربرداری میکنند تا جایی برای انکار باقی نماند، در آن زمان باورکردنی نبود. حتی بعد از نصب این دوربینها، برخی از رانندگان باور نداشتند که دوربینهای نصب شده در معابر عمومی و جادهها چنین کارآیی دارد اما پس از مشاهده و تصویر تخلف و جریمه آن به چنین باوری رسیدند.
اهمیت چنین مثالی از آن جهت است که قرآن کریم بیش از هزار و چهارصد سال قبل از وجود گواهان بر اعمال و کردار ما خبر داده است؛ گواهانی که نهتنها کردار و گفتار ما را ثبت کرده و در صحنه قیامت به ما نشان میدهند بلکه خود برای اثبات گواهی خویش حاضرند و تمامی راههای انکار را بر انسان میبندند چنانکه قرآن کریم میفرماید: یَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهادُ؛ «روزی که تمام شاهدان به پا میخیزند» و بدینسان راه هرگونه انکار بسته میشود.
گرچه در آیات و روایات گواهان پرشماری شاهد رفتار و کردار انسانها نام برده شده است، در این نوشتار به شاهد بودن امامان معصوم علیهم السلام بر گفتار و رفتار و کردار ما اشاره میشود. قرآن کریم در سوره توبه میفرماید: وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَیَرَی اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ سَتُرَدُّونَ إِلی عالِمِ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَةِ فَیُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ؛ بگو: «عمل کنید خداوند و فرستاده او و مؤمنان، اعمال شما را میبینند! و بهزودی، بهسوی دانای نهان و آشکار، بازگردانده میشوید؛ و شما را به آنچه عمل میکردید، خبر میدهد».
امام صادق علیه السلام در تفسیر «الْمُؤْمِنُونَ» در آیه فوق میفرماید: وَ الْمُؤْمِنُونَ هُمُ الْأَئِمَّةُ؛ (منظور از) مؤمنون، ائمه علیهم السلام هستند. در روایت دیگری میخوانیم که شخصی خدمت امام علی بن موسیالرضا علیه السلام عرض کرد: برای من و خانوادهام دعایی فرما، حضرت فرمود: مگر من دعا نمیکنم؟ سپس فرمود: وَ اللَّهِ إِنَّ أَعْمَالَکُمْ لَتُعْرَضُ عَلَیَّ فِی کُلِّ یَوْمٍ وَ لَیْلَةٍ؛ به خدا سوگند، اعمال شما هر شب و روز بر من عرضه میشود.
با این مقدمه به این نکته اشاره میکنیم که همانگونه در آیات و روایات فوق مشخص است امامان معصوم علیهم السلام به ویژه در زمان حاضر، امام زمان علیه السلام ناظر بر اعمال آشکار و پنهان ما است. بر این اساس آیا حواسمان به رفتار و کردارمان در طول روز هست؟ آیا به شیاطینی که در فضای حقیقی و مجازی ما را به سوی گناه دعوت میکنند، توجه داریم؟ آیا اعمال ما که به امام زمان علیه السلام عرضه میشود، مورد رضایت آن حضرت است؟ آیا محتویات گوشی تلفن همراه، تبلت، رایانه ما بهعنوان شیعیان امیرالمؤمنین (ع) و منتظران امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف بهگونهای هست که شرمنده آن حضرت نشویم؟
در این نیمه شعبان با خود بیندیشیم و رضایت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را از اعمال و کردارمان بسنجیم و با امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف عهد ببندیم تا رفتار و کردار خوب خود را افزایش دهیم و از کج رویهایمان دوری گزینیم تا جز منتظران حضرتش به شمار آییم انشا الله.
* نماینده رهبری در جمعیت هلال احمر