اخیرا مکالمه ای تلفنی بین جمال عبدالناصر و معمر قذافی منتشر شده است. محتوای این مکالمه مختصرا بیان شده است . گفتگو کلا ۱۷ دقیقه است مربوط به پنجم آگوست ۱۹۷۰ کمتر از دوماه پیش از مرگ وی است که با همکاری سه جانبه بنیاد عبدالناصر (زیر نظر دختر عبدالناصر)، کتابخانه جدید اسکندریه و کانال ناصر تی وی (متعلق به پسر عبدالناصر) منتشر شده است.
انتشار این مکالمه به نوعی می تواند دومین مرگ عبدالناصر باشد: مرگ چهره شناخته شده او به عنوان رهبر جهان عرب در مواجهه با دشمنان عرب. عبدالناصر برای خودش چهره و روشی ساخته بود که به آن چهره و روش شناخته می شد؛ سخنرانی های آتشین برای تحریک مردم به خواستن چیزی که خودش می خواست بخواهند، ساختن چهره ای از رهبری جهان عرب و فرمانده پیشتاز میدان. با انتشار این مکالمه تمامی این موارد اکنون نقض شده است. دیگر عبدالناصر این چهره را نخواهد داشت.
از اظهار نظرهای فرزندان و طرفدارانش می توان این گونه برداشت کرد که با انتشار این مکالمه خواسته باشند که بگویند عبدالناصر سیاستمداری منعطف بوده است که در مواجهه با واقعیات موضع می گرفت؛ اما این دقیقا چیزی است که او خود نگفت. مسئله این است که عبدالناصر برای تشجیع دسته های مردم در سخنرانی های آتشین خود که مهمترین سلاح سیاسی وی بود واقع نگری را کنار می گذاشت و به جای آن از روی عواطف ملی گرایانه و هر چیزی که می توانست افکار عمومی جهان عرب را تحت تاثیر قرار دهد، سخن می گفت.
اکنون که این مکالمه منتشر شده است، نه تنها تفرقه میان جهان عرب یک بار دیگر عیان شده است، بلکه نشان می دهد عبدالناصر هیچ وقت تماما خود را وقف جهان عرب نکرده بود. از این رو است که او دیگر آن چهره قبلی را نخواهد داشت. اگر بازماندگان و طیف سیاسی بازمانده از وی تصور کرده باشند تا چهره وی را به سیاستمداری منعطف و واقع نگر نشان دهد برای این کار دیر است. از طرف دیگر، این مکالمه یکی از اسناد تاریخی مهمی است که اخیرا عمومی شده است و دیگر جمال عبدالناصر مانند گذشته دیده نخواهد شد.
در میانه این مکالمه جنجالی یک چیز دیگر دوباره به افکار عمومی آمده است: جهان عرب آن طور که خودش عموما مدعی می شود دلمشغول قضیه فلسطینی نیست؛ چنانکه نه تنها عبدالناصر به صراحت از این موضوع به نفع منافع مصر می گذرد بلکه بقیه کشورها و رهبران عرب را نام می برد که اهتمامی واقعی به قضیه فلسطین ندارند. شاید اکنون زمان خوبی باشد که جهان اسلام نقش واقعی ایران در دفاع از سرزمین های اسلامی و مستضعفین را بسنجد.
