گروه سور به سرپرستی و آهنگسازی مجید مولانیا از معدود آنسامبلهای موسیقی ایرانیست که حدود پانزده سال پیش پایهگذاری شده، به فعالیت میپردازد و در این مدت مانند تمام فعالیتهای فرهنگی در کشور افت و خیزهایی از نظر فراوانیِ اجرا داشته است اما همواره توانسته سطح کیفی و هنری خود را حفظ کند. جمع هنرمندان حرفهای که هر یک به عنوان وزنهای در موسیقی امروز شناخته میشوند و سابقه فعالیت با استادان بزرگ موسیقی ایران را داشتهاند در این گروه با تکیه بر تجربه، دانش و تکنیک خود توانستهاند کیفیت قابل قبولی را ارائه کنند. در روزگاری که اکثر موزیسینهای حوزه موسیقی ایرانیِ جدی و برخاسته از تفکر، به سمت موسیقی مردم پسند گرایش دارند، حضور این جمع روی صحنه رودکی با تمایل جدی به موسیقی ردیف-دستگاهی و وفاداری به ریشههای موسیقی ایرانی، قابل تأمل و تقدیر است.
مجید مولانیا در این کنسرت با رپرتواری که به طور کلی از فرم موسیقی ایرانی تبعیت میکرد توانست اثر قابل توجهی را به مخاطب عرضه کند. استفاده بجا و مناسب از پیشدرآمد، تصنیفها، قطعات ضربی، دونوازی و البته ساز و آواز در این رپرتوار هم نگاهی به فرم قدیم موسیقی ایرانی داشت و هم گامی در جهت سلیقه مخاطب امروز «موسیقی ایرانی» داشت. این تاکید بر مخاطب امروز «موسیقی ایرانی» از آن جهت است که این جنس از مخاطب که سلیقهاش طی سالهای متمادی از سمت تکنوازی، ساز و آواز فرم قدیم و موسیقی تکصدایی، به سمت گروهنوازی و موسیقی چند صدایی و آواز با بیانی جدیدتر رفته و نباید آن را با مخاطب «موسیقی روز یا عوام پسندانه» اشتباه گرفت که بسیاری سعی در راضی کردن آن دارند.
مولانیا در رپرتوار«عشق سعدی» توانست آمیختهای از تکنیک، دانش ردیفی و تجربه را به نمایش بگذارد. آغاز کنسرت در دستگاه ماهور و سپس مُد گردی به دستگاه شور و پرهیز از یکواختی کنسرت در مایه و استفاده از رنگهای صدایی بم در گروه نوازی، استفاده از سازهای کوبهای مختلف و همچنین تألیفی بودن تمام قطعات توسط آهنگساز دیگر نکات قابل تامل بود.
نکته برجستهی دیگر «عشق سعدی» آواز این مجموعه بود که امیر اثنیعشری به عنوان یکی از آوازخوانان توانای این سالهای اخیر موسیقی ایرانی توانست اثری برجسته و بیادماندنی را در ذهن مخاطب بجای بگذارد. اثنیعشری که سالها از محضر اساتید برجستهی موسیقی ایرانی بهره برده و سابقهی درخشان همکاری با استاد محمدرضا لطفی را در کارنامهی خود دارد، دارای صدایی خاص و با کوک بالاتر از آن چیزیست که در صدای خوانندگان مرد میشنویم. این ویژگیهای ذاتی صدا در کنار تجربه، استفادهی بجا از حنجره و بیان مناسب شعر، از او خواننده ای دارای بیان ویژه و با مُهر شخصی ساخته است که قطعا در میان خوانندگانی در یک رنگ صدایی -که گاه به غلط تقلید در آوز بیان می شود- صدایی ویژه در موسیقی امروز ایران است. اثنیعشری در آوازهای این کنسرت از تحریرهای طولانی پرهیز میکرد و با آنکه تمرکزش روی بیان شعر بود اما نه تحریر و نه شعر هیچ کدام به دیگری ارجحیت نداشته و فدای دیگری نشدند و تعادل قابل تأملی بین این دو برقرار شدهبود.
کنسرت «عشق سعدی» همانطور که از عنوانش پیداست نگاهی ویژه به اشعار سعدی داشت. امیر اثنیعشری که خود دانشآموختهی مقع دکترای رشته ادبیات فارسیست و مطالعات ویژهای در حوزه آکادمیک روی اشعار سعدی در سالهای اخیر داشتهاست در کنار مجید مولانیا رپرتواری را مختص به اشعار سعدی آماده کردند که وجه تغزلی و عاشقانهی سعدی را هدف اصلی قرار داده بود و همه قطعات کنسرت مانند در راستای بیان همین مضامین برنامه ریزی شده بود. پرداختن ِ صِرف به اشعار سعدی در یک رپرتوار کاری کم نظیر در موسیقی ایرانیست که امید است توسط هنرمندان موسیقی وجوه مختلف اشعار و نکات نغز این شاعر بزرگ مورد توجه و استفاده قرار گیرد.
کنسرت «عشق سعدی» را نمیتوان بدون حضور و اجرای اعضای توانای گروه سور جمشید صفرزاده (سنتور)، علیرضا دریایی(کمانچه)، حمید قنبری و امین دادوری(سازهای کوبهای)، مجمد یوسفی(نی)، فرزاد محمدنژاد(عود) و مهدی بصیرتمنش(قیچک باس) نادیده گرفت. بنیاد رودکی نیز با اجرای این کنسرت در قالب مجموعهی «طرز تازه»حمایتی ویژه از این کنسرت داشت. البته چنین حمایتهایی از سوی دستگاههای فرهنگی از کنسرتهای غیرتجاری، مستقل و فرهنگی در شرایط تورم اقتصادی و مشکلات عدیده گروهها برای اجرا در سالنهای مناسب قابل انتظار است.
*پژوهشگر موسیقی ایرانی
59243