ورزش منظم احتمال بازگشت سرطان را کاهش می‌دهد

برای روشن شدن اینکه ورزش چرا و چگونه می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد و در خصوص گنجاندن برنامه‌های ورزشی در سبک زندگی چه افراد نکاتی حائز اهمیت است، دکتر لینا ون، پزشک اورژانس، استاد مشاور در دانشگاه جورج واشینگتن در گفتگو با کارشناس سلامت سی‌ان‌ان، این موارد را بر اساس نتایج مطالعه اخیر، تشریح کرده است.

به‌ گفته دکتر ون، اگرچه پیش از این تحقیقات متعددی حاکی از مفید بودن ورزش برای بازماندگان سرطان بود، این نخستین کارآزمایی تصادفی‌ــ‌کنترل‌شده‌ای است که مشخصا نشان می‌دهد ورزش پس از درمان سرطان می‌تواند خطر عود بیماری را کاهش دهد و میزان بقا را بهبود بخشد.

او با اشاره به جزئیات این پژوهش افزود که در این مطالعه، نزدیک به ۹۰۰ بیمار از ۵۵ مرکز درمان سرطان در شش کشور انتخاب شدند که تحت درمان مرحله (استیج) ۳ یا ۲ سرطان روده بزرگ قرار داشتند. دکتر ون یادآور شد که طبق اعلام انجمن سرطان‌شناسی بالینی آمریکا، سرطان روده بزرگ در حدود ۳۰ درصد از بیماران، حتی پس از درمان‌هایی همچون جراحی و شیمی‌درمانی، بازمی‌گردد و بسیاری از بیمارانی که سرطانشان عود می‌کند، در نهایت جانشان را از دست می‌دهند.

در این مطالعه، بیماران به شکل تصادفی به دو گروه تقسیم شدند: گروه اول تنها مراقبت‌های استاندارد شامل آموزش‌های تغذیه سالم و فعالیت بدنی را دریافت کردند، در حالی که گروه دوم در یک برنامه ورزش نظام‌مند زیر نظر مربی و جلسات منظم شرکت داشتند.

نتایج نشان داد بیمارانی که در برنامه ورزشی شرکت کردند، در شاخص‌های آمادگی قلبی‌عروقی‌ شامل مسافت طی‌شده در شش دقیقه پیاده‌روی و حداکثر اکسیژن مصرفی (VO2 max) بهبود چشمگیری داشتند. پس از پیگیری حدود هشت ساله، موارد عود سرطان در گروه اول به ۱۳۱ نفر رسید، در حالی که این رقم در گروه ورزش فقط ۹۳ نفر بود. در گروه اول ۶۶ نفر جان خود را از دست دادند، اما در گروه ورزش ۴۱ نفر فوت کردند.

بر اساس این یافته‌ها، خطر بروز دوباره یا ابتلا به سرطان جدید در گروه ورزش ۲۸ درصد کمتر بود و خطر مرگ نیز ۳۷ درصد کاهش یافت.

دکتر ون تاکید می‌کند که اگر چنین نتایج و درصدهایی از کارآزمایی بالینی یک داروی جدید به‌ دست می‌آمد، بیماران و پزشکان آن را یک پیشرفت فوق‌العاده می‌دانستند و مشتاق استفاده از آن بودند. در حالی که یافته‌های این مطالعه دقیقا چنین ابعادی دارند و می‌تواند پروتکل‌های درمان سرطان را به‌طور اساسی تغییر دهد. در حال حاضر پس از درمان‌هایی مانند جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی، به بیماران توصیه می‌شود که ورزش هم بکنند، اما اغلب آن‌ها از برنامه‌های زیرنظر مربی بهره‌مند نمی‌شوند و حتی ممکن است آنکولوژیست‌ها و پزشکان عمومی نیز در جلسات پیگیری، وضعیت فعالیت بدنی بیماران را به‌طور جدی بررسی نکنند.

دکتر ون حتی پیشنهاد کرد که شرکت‌های بیمه بازپرداخت هزینه‌های مربی ورزش را برای بیماران مبتلا به سرطان  مدنظر قرار دهند و آن را به‌عنوان سرمایه‌گذاری برای کاهش نیاز به درمان‌های پرهزینه‌تر در آینده بدانند.

او توضیح داد که مطالعات جمعیتی مدت‌ها است نشان داده‌اند فعالیت بدنی منظم با کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها ارتباط دارد. به گفته ون، نظریه‌های متعددی دراین‌باره مطرح است. یکی از این نظریه‌ها این است که ورزش به افراد کمک می‌کند وزنشان تحت کنترل باشد. این نکته‌ای حائز اهمیت است، زیرا چاقی یک عامل خطر برای ابتلا به برخی سرطان‌ها به‌شمار می‌رود. علاوه بر این، ورزش به تنظیم برخی هورمون‌هایی که در بروز سرطان نقش دارند، هم کمک می‌کند و پاسخ‌های التهابی بدن را که می‌توانند در فرایند ایجاد سرطان دخیل باشند، کاهش می‌دهد.

دکتر ون در خصوص میزان ورزش موردنیاز، به توصیه مراکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های ایالات متحده (CDC) اشاره می‌کند که بر اساس آن، بزرگسالان باید دست‌کم ۱۵۰ دقیقه در هفته به فعالیت‌های ورزشی با شدت متوسط تا بالا بپردازند. برای فردی که پنج روز در هفته ورزش می‌کند، این یعنی هر بار حدود ۳۰ دقیقه انجام دادن فعالیت‌هایی نظیر پیاده‌روی تند یا دویدن آرام، دوچرخه‌سواری یا شنا.

او تاکید کرد که مزایای این مدت ورزش تجمعی است؛ به این معنا که افراد لازم نیست همه آن را یک‌جا انجام دهند تا از آثار مثبت آن بهره‌مند شوند. افرادی که نمی‌توانند زمانی مشخص را به ورزش اختصاص دهند، می‌توانند به این فکر کنند که چگونه فعالیت بدنی را در برنامه روزانه خود بگنجانند. آیا می‌توانند به‌جای آسانسور از پله‌ها استفاده کنند؟ اگر این کار را روزی پنج بار انجام دهند تا ۱۰ دقیقه ورزش به حساب آید. آیا می‌توانند به‌جای نشستن پشت میز، جلسه تلفنی ۱۰ دقیقه‌ای خود را در حال قدم‌ زدن در محله‌شان برگزار کنند یا کمی دورتر پارک کنند تا چند دقیقه اضافه‌تر پیاده‌روی کنند؟

دکتر ون خاطرنشان کرد که همین تغییرات کوچک در مجموع تاثیر قابل‌توجهی دارند. او در پایان تاکید می‌کند که لازم نیست افراد حتما به حد توصیه‌شده برسند تا از فواید ورزش بهره‌مند شوند. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که حتی مقدار کم ورزش هم اثر مثبت دارد. مهم این است که شروع کنید و نگذارید کمال‌گرایی مانع شروع شود. ون به عبارت جدید «میان‌وعده‌های ورزشی» (exercise snacks) اشاره می‌کند؛ یعنی دوره‌های بسیار کوتاه فعالیت بدنی که ممکن است تنها ۱۵ یا ۳۰ ثانیه طول بکشند و می‌توانند به‌سادگی انجام دادن چند حرکت اسکوآت یا پرداختن به کارهای روزمره منزل باشد. حتی بلند شدن از صندلی و کمی حرکت کردن نیز مفید است و به‌ویژه برای افرادی که ساعات طولانی پشت میز می‌نشینند، اهمیت دارد، چرا که آن‌ها به فعالیت بیشتری نیاز دارند تا آثار زیان‌بار نشستن طولانی‌مدت را جبران کنند.