موضع دولت بایدن درباره توافق هستهای با ایران در مقایسه با یک سال پیش که روی کار آمد، تغییر کرده است. ژانویه سال ۲۰۲۱ دولت بایدن قول بازگشت به برجام و از سرگیری توافق هستهای با ایران را که از سوی دولت پیشین آمریکا ملغی شده بود، را داد.
در آن زمان بایدن قول داده بود که از سرگیری توافق هستهای تازه اول گفتوگوها با ایران خواهد بود و جک سالیوان که در آن زمان قرار بود مشاور امنیت ملی دولت آمریکا شود، گفته بود که بازگشت به توافق هستهای آغاز توافقات بلندمدتتر و قویتر با ایران خواهد شد.
وال استریت ژورنال میگوید: اما حالا با گذشت ۱۲ ماه از آن زمان محتملترین نتیجه اقدامات دیپلماتیک آمریکا یک توافق محدودتر نسبت به آنچه قول داده بود است.
بسیاری از جمهوریخواهان در آمریکا میگویند: توافق محدود با ایران محدودیتهای کمتری را برای فعالیتهای هستهای این کشور ایجاد خواهد کرد و از سوی دیگر به لغو تحریمها و امتیازاتی بیشتر برای این کشور منجر خواهد شد. در واقع حقیقت سیاسی این است که برای دولت بایدن همزمان با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات کنگره حتی یک توافق بد با ایران میتواند نجاتدهنده باشد.
یکی از دلایلی که میتواند دولت آمریکا را به سمت توافق با ایران سوق دهد، نفت است. همان گونه که وزارت انرژی آمریکا اعلام کرده، قیمت نفت در بازار جهانی از متوسط ۴۲ دلار در ۲۰۲۰ به متوسط ۷۱ دلار در سال ۲۰۲۱ رسیده است و هم اکنون قیمت این حامل انرژی حتی از ۸۸ دلار هم عبور کرده است.
این افزایش باعث بالا رفتن قیمت بنزین و دیگر حاملهای انرژی در آمریکا شده و روی محبوبیت رئیس جمهور آمریکا اثر منفی گذاشته است.
مقامات آمریکایی هم اکنون برای رسیدن به یک راه چاره در راستای کنترل قیمتها و پایین آوردن آنها به خصوص قیمت بنزین برای مردم کشور درمانده شدهاند و توافق با ایران و متعاقبا بازگشت نفت ایران به بازار جهانی میتواند یکی از راهکارهای آنها برای پایین آوردن قیمت بنزین باشد.
ایران یکی از بزرگترین و قویترین کشورهای نفتی در جهان به شمار میرود که به خاطر تحریمهای آمریکا صادرات نفتش به میزان قابل توجهی کاهش یافت. در سال ۲۰۲۰ تولید نفت ایران حتی به کمتر از ۲ میلیون بشکه در روز رسید؛ چراکه به خاطر تحریمها دست ایران در بازارهای جهانی بسته شده بود.
گزارش وال استریت ژورنال مدعی است که البته این شرایط موقتی بوده و باید گفت، بدون اعمال فشارهای بیشتر به مشتریان نفت ایران این کشور به سرعت میتواند صادرات نفت خود را افزایش دهد. ایران نفت زیادی دارد که میتواند به سرعت وارد بازار جهانی کند. این ذخایر ایران به صورت شناور نگهداری می شود و ارزیابیها حاکی از آن است که حجم آنها معادل ۱۲۰ میلیون بشکه نفت است که برابر بیش از یک روز مصرف کل جهان است.
کارشناسان همچنین پیشبینی کردهاند که ایران میتواند در مدت زمان کوتاه تولید نفت خود را افزایش دهد.
مقامات ایرانی به صورت رسمی اعلام کردهاند که میخواهند تولید نفت خود را تا بهار سال آینده به سطح پیش از اعمال تحریمها معادل ۴ میلیون بشکه در روز برسانند.
چنین افزایش تولید نفت در شرایط کنونی میتواند واقعا اوضاع بازار را تغییر دهد. در حال حاضر میزان تقاضای نفت در جهان از میزان عرضه پیشی گرفته و تولیدکنندگان نفت در تامین این کالای اساسی با مشکل مواجهند.
نیویورک تایمز هم اخیرا گزارش داده علیرغم تلاش کشورهای تولیدکننده نفت برای بالا بردن تولید، اعضای اوپک پلاس در بالا بردن حجم عرضه خود به بازار جهانی طبق برنامه افزایش ۴۰۰ هزار بشکهای روزانه به ازای هر ماه با مشکل مواجهند و نمیتوانند این رقم را تامین کنند. بنابراین ورود نفت بیشتر ایران به بازار حجم عرضه نفت را بالا خواهد برد و پیشبینی میشود، بتواند قیمت نفت را ۱۰ درصد پایین بیاورد. البته این مسأله مشروط به لغو تحریمهای آمریکا علیه ایران است که البته دولت بایدن توانایی این کار را دارد.
این محاسبات هم اکنون پیش روی دولت بایدن بوده و میتواند مشوقی باشد که آمریکا را به سمت تعامل با ایران و امتیاز دادن به این کشور سوق دهد و حتی میتواند دلیل خوبی باشد که آمریکا در داخل برای احیای برجام به آن استناد کند.
به گزارش رویترز، اخیرا بانک گلدمن ساکس آمریکا نیز پیشبینی کرده که به زودی و در سه ماه نخست سال ۲۰۲۲ شاهد رکورد شکنی قیمت نفت و سه رقمی شدن آن خواهیم بود.
موسسه جی پی مورگان هم با پیشبینی مشابه رقم ۹۰ دلار را برای قیمت نفت مطرح کرده است.
کارشناسان میگویند: تولید نفت لیبی افزایش یافته و پتانسیل فزاینده قیمت به قدری قوی است که این مسأله هم نتوانسته جلوی بالا رفتن قیمت نفت را بگیرد.
از سوی دیگر بازار انتظار داشت شیوع اومیکرون با چشمانداز کاهش تقاضا قیمت نفت را پایین نگه دارد، اگرچه در روزهای نخست انتشار اخبار مرتبط با ظهور سویه اومیکرون ویروس کرونا شاهد بودیم که قیمت نفت روندی کاهشی را در پیش گرفته و حتی در یک روز ۱۰ دلار سقوط کرد، اما خیلی زود دوباره موتور افزایش قیمت نفت در بازار جهانی روشن شد و امروز حتی از رقم پیش از شیوع اومیکرون بالاتر رفته است.
به گزارش راشاتودی، یکی از ابزارهایی که تا پیش از این آمریکا برای اثرگذاری بر بازار جهانی نفت از آن استفاده میکرد، برداشت از ذخایر نفت استراتژیک این کشور بود. چند هفته پیش هم آمریکا اعلام کرد که میخواهد ۵۰ میلیون بشکه نفت از این ذخایر برداشت کند، اما کارشناسان میگویند این مسأله هم نتوانست جلوی بالا رفتن قیمت را بگیرد. بنابراین ابزارهای آمریکا برای اثرگذاری بر بازار جهانی بسیار محدود بوده و حتی اگر دوباره بخواهد از ذخایر استراتژیک این کشور استفاده کند، هم نمیتواند برای مدت زمان زیاد قیمت نفت را کنترل کند.
در واقع یکی از عواملی که طرف آمریکایی را به سمت توافق با ایران سوق خواهد داد همین بسته بودن دست آمریکا و نداشتن ابزار برای اثرگذاری بر بازار جهانی نفت است.
کارشناسان میگویند: هم اکنون بازار با کمبود یک میلیون بشکهای روزانه عرضه مواجه بوده و تامین این حجم حتی از سوی تولیدکنندگان بزرگ نفت هم بسیار دشوار خواهد بود؛ چراکه طی سالهای گذشته و به خصوص در طول بحران کرونا، شرکتهای بزرگ نفتی با کمبود درآمد به خاطر سقوط قیمت مواجه شدند و حجم سرمایهگذاریهای نفتی در سراسر جهان به میزان قابل توجهی کاهش یافت و این مسألهای نیست که بتوان در کوتاهمدت اثر آن را خنثی کرد.
لغو تحریمهای ایران میتواند به سرعت صادرات کشورمان را به رقم ۲.۵ میلیون بشکهای روزانه پیش از تحریمها رسانده و حداقل برای مدتی بازار را متعادل کند.
۲۲۳۲۲۷
