به گزارش recive، در دهه ۱۹۶۰، نیروی هوایی ایالات متحده در پی ساخت بمبافکنی بود که از هر تهدیدی سریعتر و بالاتر پرواز کند. نتیجه این جاهطلبی، XB-70 والکری بود پرندهای با سرعت ماخ ۳٫۰۸ که در ارتفاعی بیش از ۷۴ هزار پا پرواز میکرد.
اما همین پروژه خیرهکننده، پیش از آنکه وارد خدمت شود، متوقف شد. امروز، با نمایش والکری در موزه نیروی هوایی، بسیاری آن را نه یک شکست فنی، بلکه هشداری راهبردی برای نسل جدید پرندههای هایپرسونیک میدانند.
«سرعت بالا بهتنهایی تضمینکنندهٔ بقا نیست.»
موفقیت علمی، شکست عملیاتی
XB-70 از نظر فناوری شاهکاری کمنظیر بود و با شش موتور توربوجت با بیش از ۱۷۰ هزار پوند تراست، بدنهای از فولاد ضدزنگ و تیتانیوم با مقاومت حرارتی بالا، بالهای تاشونده برای افزایش نیروی بالابرنده در سرعتهای بالا، و توانایی حمل مشابه B-52 علیرغم سرعتی سه برابری پروژهای پیشروتر از زمان خود بود.
هدف این بمبافکن مافوقصوت ساده بود، پرواز در ارتفاع بسیار بالا و نفوذ به عمق خاک دشمن با سرعتی فراتر از موشکهای پدافندی. اما خیلی زود این رویا فرو ریخت چرا که در میانه دهه ۱۹۶۰، موشکهای زمینبههوای شوروی از جمله سامانه SA-2 نشان دادند که هیچ هواپیمایی در امان نیست. پیشرفت رادارها و موشکها باعث شد راهبرد «سرعت بالا در ارتفاع زیاد» جای خود را به پرواز پنهان در ارتفاع پایین بدهد.
افزون بر آن، هزینههای هنگفت پروژه و سانحه مرگبار سال ۱۹۶۶، که یکی از دو فروند ساختهشده را نابود کرد، آخرین ضربه را زد و در نهایت والکری هرگز به خدمت وارد نشد.
با وجود لغو برنامه، میراث فنی XB-70 ارزشمند باقی ماند. فناوریهای حاصل از آن در توسعه SR-71 بلکبرد و B-1 لنسر به کار رفتند. اما از نگاه راهبردی، شکست والکری یادآور این واقعیت است که «عملکرد فنی چشمگیر، تضمینکننده بقا در میدان نبرد نیست.»
در نهایت وقتی سلاحهای ارزانتر و سامانههای موشکی قادر به حمل کلاهکهای هستهای شدند، توجیه وجود بمبافکنی چندمیلیارد دلاری از میان رفت.
درسهای والکری برای عصر هایپرسونیک
امروز، رقابت در حوزه سلاح و پرندههای هایپرسونیک، دوباره مفهوم «سرعت» را به مرکز توجه آورده است. باید دقت کرد که همان خطای قدیمی در کمین است. در کنار سرعت باید بقاپذیری، هزینه و مقیاسپذیری را در نظر گرفت.
آینده قدرت هوایی در ترکیب فناوریهای پیشرفته با سامانههای ارزان، خودکار و قابل جایگزینی مانند پهپادهای هوشمند و پرندههای یکبارمصرف است.
به بیان سادهتر، صد پهپاد هوشمند گاهی موثرتر از یک هواپیمای هایپرسونیک میشوند و برتری در آسمان آینده تنها با اعداد ماخ تعیین نمیشود. قدرت واقعی در ترکیب پنهانکاری، هوش مصنوعی، دادهمحوری و جنگ شبکهمحور نهفته است.
منبع: nationalsecurityjournal
۵۸۵۸
