«میانجی‌گری خاموش» باکو بین ترکیه و رژیم صهیونیستی

به گزارش ایسنا، «حکمت حاجی‌اف» مشاور عالی سیاست خارجی جمهوری آذربایجان تأیید کرد که باکو میزبان بیش از سه دور گفت‌وگو میان ترکیه و رژیم صهیونیستی بوده است؛ طرف‌هایی که هر دو برای کاهش «تهدیدات امنیتی» مدنظرشان در سوریه فعالیت می‌کنند.

حاجی‌اف به خبرنگاران ترک در باکو، در جریان بازدیدی به ابتکار «شورای روزنامه‌نگاری جهانی مستقر در استانبول» گفت: «آذربایجان در حال انجام تلاش‌های دیپلماتیک برای دستیابی به توافق است.»

به گفته او، هر دو طرف ترکیه و رژیم صهیونیستی به باکو «اعتماد» دارند.

خبرگزاری فرانسه می‌نویسد، سرنگونی حکومت بشار اسد در سوریه با حمایت ترکیه، موجب نگرانی‌های امنیتی در رژیم صهیونیستی شد.

از آن زمان، سران رژیم صهیونیستی صدها حمله در عمق خاک سوریه انجام داده‌اند، از جمله تازه‌ترین مورد که روز جمعه بود تا به ‌گفته خودشان مانع از رسیدن سلاح‌های پیشرفته به دست مقام‌های جدید سوری شوند که آن‌ها را افراطی می‌دانند. رژیم صهیونیستی، آنکارا را متهم کرده که قصد دارد سوریه را به تحت‌الحمایه خود تبدیل کند، که این مسئله نگرانی از وقوع رویارویی را افزایش داده است.

جمهوری آذربایجان به‌عنوان متحد نزدیک و شریک راهبردی ترکیه، همواره در موضوعات مهم بین‌المللی، از جمله بحران سوریه، با مواضع آنکارا هم‌راستا بوده است. اما در عین حال، با رژیم صهیونیستی نیز روابط خوبی دارد؛ رژیمی که وابستگی زیادی به نفت جمهوری آذربایجان دارد و یکی از تأمین‌کنندگان اصلی سلاح برای باکو است.

اکنون باکو که با مقام‌های جدید سوریه ارتباط برقرار کرده، با تسهیل گفت‌وگوهای فنی میان ترکیه و رژیم صهیونیستی، دیپلماسی خاموش خود را پیش می‌برد.

«فرید شفی‌اف» رئیس «مرکز تحلیل روابط بین‌الملل» مستقر در باکو به خبرگزاری فرانسه گفت: «در صورتی موفق هستیم که دو طرف بر مدلی مشترک که نگرانی‌های یکدیگر را محترم بشمارد، توافق کنند.»

او گفت: «سوریه، به‌ویژه مناطق شمالی آن، نگرانی امنیتی ترکیه است به‌دلیل حضور گروه‌های تروریستی، به‌ویژه نیروهای کُرد.»

شفی‌اف افزود ترکیه می‌خواهد کنترل شمال سوریه را در دست داشته باشد و همچنین «حضور قوی‌تری» در اطراف پایگاه‌های هوایی پالمیرا و T۴ برای تأمین امنیت مناطق اطراف دمشق داشته باشد.

نفت به رژیم صهیونیستی؟

روابط میان ترکیه و رژیم صهیونیستی با آغاز جنگ این رژیم علیه فلسطینی‌ها در غزه به‌شدت آسیب دیده است و آنکارا اصرار دارد که گفت‌وگوها صرفاً فنی بوده‌اند.

یک مقام ارشد ترکیه‌ای به شرط ناشناس ماندن به خبرگزاری فرانسه گفت تا زمانی که جنگ در غزه ادامه داشته باشد، ترکیه روابط خود با رژیم صهیونیستی را عادی نخواهد کرد.

ترکیه به‌دلیل جنگ در غزه، تجارت خود با رژیم صهیونیستی را تعلیق کرده است.

اما برخی چهره‌های مخالف دولت در ترکیه از آنکارا انتقاد کرده‌اند و مدعی‌اند که تجارت ادامه دارد، به‌ویژه ارسال نفت از طریق خط لوله باکو-تفلیس-جیحان که نفت جمهور آذربایجان را به بندر جنوبی جیحان می‌برد و از آنجا به سرزمین‌های اشغالی صادر می‌شود.

وزارت انرژی ترکیه این ادعاها را «کاملاً بی‌اساس» خوانده است.

حکمت حاجی‌اف هم در سخنانش گفت که باکو در جریان جنگ قره‌باغ «حمایت ارزشمندی» از سمت رژیم صهیونیستی دریافت کرده، اما درباره موضوع نفت تمایلی به اظهار نظر نداشت.

او گفت: «ما در زمان جنگ، سلاح از اسرائیل خریدیم، پول آن را پرداخت کردیم و آنها به ما حمایت دیپلماتیک دادند.»

او گفت: «نفت آذربایجان به جیحان می‌رسد، اما زمانی که روی کشتی‌هایی در دریا بارگیری می‌شود، دیگر نمی‌توان مقصد نهایی آن را کنترل کرد. این‌ها قوانین بازار جهانی نفت هستند.»

«نقشی راهبردی»

«زاور محمدوف» رئیس باشگاه علوم سیاسی باکو، گفت جمهوری آذربایجان در تسهیل گفت‌وگوی ترکیه و رژیم صهیونیستی درباره سوریه نقش «راهبردی» ایفا می‌کند.

او گفت: «این موضوع نشان‌دهنده افزایش نفوذ آذربایجان به‌عنوان یک میانجی میان بازیگران منطقه‌ای است.»

جمهوری آذربایجان دو جنگ با دشمن دیرینه‌اش، ارمنستان، برای کنترل منطقه مورد مناقشه قره‌باغ انجام داد؛ یکی در دهه ۱۹۹۰ و دیگری در سال ۲۰۲۰، تا اینکه توانست کل این منطقه را در حمله‌ای ۲۴ ساعته در سپتامبر ۲۰۲۳ به کنترل خود درآورد.

اکنون باکو در تلاش برای عادی‌سازی روابط با ایروان است؛ امری که در صورت موفقیت، یک تحول بزرگ در منطقه‌ای خواهد بود که بازیگران بزرگی همچون روسیه و ترکیه برای نفوذ در آن رقابت دارند.

«سرکان دمیرتاش» تحلیل‌گر ترک، گفت که جمهوری آذربایجان برای جلوگیری از درگیری احتمالی میان ترکیه و رژیم صهیونیستی به‌دلیل نگرانی‌های امنیتی متضادشان در سوریه پس از اسد وارد عمل شده است.

او گفت رویارویی میان دو متحد اصلی جمهوری آذربایجان در منطقه، وضعیتی است که این کشور اصلاً آن را نمی‌خواهد. این تحلیلگر ترک افزود: «اخبار دریافتی نشان می‌دهد که پیشرفت‌هایی حاصل شده است. این نشان‌دهنده نفوذ روبه‌رشد آذربایجانِ غنی از منابع هیدروکربنی در منطقه پس از جنگ قره‌باغ است.»