مهسا مژدهی: طرح تجزیه غزه به صورت جدی از سوی اسرائیل و با حمایت واشنگتن پیگیری میشود. تازهترین اقدام در این زمینه با تلاش برای تسلط بر کریدور موراگ صورت گرفته است. در واقع اسرائیل با پیادهکردن نیروی زمینی در این ناحیه تلاش کرده تا محور موراگ را که پیش از این در دست فلسطینیها بود را اشغال کند.
تسلط بر موراگ چه معنایی دارد؟
نام کریدور موراگ از آنجا بر سر زبانها افتاد که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل روز چهارشنبه اعلام کرد اسرائیل کنترل کامل محور موراگ در جنوب نوار غزه را به دست گرفته و عملا تمام استان رفح را مجددا اشغال و به طور کامل آن را از استان خانیونس جدا کرده است. این اقدام پس از هفتهها بمباران هوایی و درگیریهای پراکنده در مناطق شمالی و جنوبی غزه انجام شد. بنیامین نتانیاهو در سخنرانی خود ادعا کرد ما اراضی را تصرف کرده، تروریستها را هدف قرار داده و زیرساختهای آنها را نابود میکنیم. او همچنین افزود که این عملیات بخشی از یک طرح بزرگتر برای تغییر شکل خاورمیانه است.
گفته میشود مسئولیت این عملیات برعهده نیروهای لشکر ۳۶ ارتش اسرائیل بوده است. منطقه بین رفح و خان یونس یکی از معدود مناطق غزه است که نیروهای ارتش اسرائیل پس از آغاز جنگ در آن عملیات زمینی اجرا نکرده بودند. گزارشها حاکی از آن است که ارتش اسرائیل با استفاده از یگانهای زرهی و پیادهنظام، وارد منطقه موراگ شده و مواضع حماس را هدف قرار دادهاند. تصاویر ماهوارهای و ویدئوهای منتشرشده در شبکههای اجتماعی نشان میدهد که بخشهایی از این منطقه تخریب شده و موانع نظامی برای جلوگیری از تردد غیرنظامیان ایجاد شده است. منابع فلسطینی گزارش دادهاند که در جریان این عملیات، دستکم ۵۰ نفر کشته و بیش از ۱۰۰ نفر زخمی شدهاند که کودکان بسیاری را شامل میشدند. نهادهای بشردوستانه بینالمللی هشدار دادهاند که تسلط بر کریدور موراگ، دسترسی غیرنظامیان به کمکهای بشردوستانه را بیش از پیش مختل کرده است. بیش از یک و نیم میلیون نفر در غزه هماکنون در شرایط بحرانی غذا و آب به سر میبرند، و قطع ارتباط بین شمال و جنوب، توزیع کمکها را دشوارتر کرده است. همین حالا در شبکههای اجتماعی، ساکنان غزه اعلام کردهاند که از دسترسی به نان و غذا محروماند و وضعیت در دو روز گذشته بسیار بدتر شده است.
تحلیلگران چه میگویند؟
تحلیلگران در هنگام بررسی حمله جدید اسرائیل به صورت زمینی برای تسلط بر منطقه موراگ، چهار محور را مورد بررسی قرار میدهند. اولین مساله تقسیم غزه است که نتانیاهو خودش هم اعتراف کرده چنین قصدی دارد. در واقع اگر موراگ به تسلط کامل اسرائیلیها در بیاید باریکه غزه به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم میشود که تسلط بر آن برای تلآویو آسانتر از گذشته خواهد بود.
موضوع دیگر این است که نتانیاهو میل دارد تا به همه طرفها اعلام کند حاضر است دست به هر اقدامی در غزه بزند و محدودیتی را مقابل خود نمیبیند. او که حالا کاخ سفید را بیش از پیش هم راستا با منافعش میداند، ابایی از اینکه دست به جنایت یا اقدامات فراقانونی و غیرانسانی بزند ندارد و این را با صدای بلند هم اعلام میکند.
تعدادی از ناظران هم معتقدند نتانیاهو درصدد است تا با اقدامات تازه، فشار برروی حماس را برای پذیرش شروط تلآویو در مذاکرات افزایش داده و موفق به گرفتن امتیازات بیشتری شود. واضح است که نتانیاهو تنها به آزادی گروگانها رضایت نخواهد داد و دوست ندارد که دست خالی غزه را ترک کند.
اما تحلیلگرانی هم هستند که ماجرا را به نفع نتانیاهو ارزیابی نمیکنند. به اعتقاد آنها تسلط بر موراگ نمیتواند باعث عقبنشینی یا فلج شدن حماس باشد. این گروه در هر شرایطی خود را بازیابی کرده و دست از مقاومت نمیکشد. از طرف دیگر تلفات غیرنظامیان، فشارها را بر روی اسرائیل افزایش خواهد داد و در کنار هزینههایی که جنگ روی دست تلاویو گذاشته، برای اسرائیلیها چندان خوشایند نخواهد بود.
کریدور موراگ کجاست؟
کریدور موراگ منطقهای استراتژیک در نوار غزه است که به عنوان یک محور کلیدی برای جداسازی بخش شمالی غزه از مناطق جنوبی مانند خانیونس و رفح شناخته میشود. نام این محور از شهرک اسرائیلی موراگ گرفته شده که در نزدیکی نوار غزه قرار داشت و در سال ۲۰۰۵ تخلیه شد. در روز دوم آوریل ۲۰۲۵، گزارشهایی منتشر شد که نشان میدادند ارتش اسرائیل عملیات نظامی خود را در غزه گسترش داده و کنترل این محور را به دست گرفته است. چنین محوری به عنوان یک خط تقسیم عمل میکند و از نظر نظامی، کنترل آن به ارتش اسرائیل امکان میدهد تا تحرکات نیروهای فلسطینی، بهویژه حماس را محدود کند. این منطقه همچنین به دلیل نزدیکی به جاده صلاحالدین، اصلیترین راه ارتباطی غزه، از اهمیت بالایی برخوردار است. پیش از این، منطقه مشابهی به نام کریدور فیلادلفیا در مرز غزه و مصر به عنوان یک نقطه استراتژیک شناخته میشد. حالا کریدور موراگ به عنوان فیلادلفیای دوم توصیف شده است. پیش از خروج اسرائیل از غزه در سال ۲۰۰۵، شهرک موراگ یکی از نقاط استقرار نیروهای اسرائیلی بود. پس از تخلیه شهرکها، این منطقه به مرور زمان به یک نقطه کماهمیت تبدیل شد، اما با تشدید درگیریها پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، بار دیگر مورد توجه قرار گرفت. از آن زمان، اسرائیل بارها تلاش کرده است تا کنترل مناطق کلیدی غزه را به دست گیرد، اما کریدور موراگ تا اوایل سال ۲۰۲۵ به طور خاص در مرکز توجه قرار نگرفته بود.
مساله تسلط بر موراگ همانطور که مسالهای سیاسی است و به بحران دامن میزند، ابعاد انسانی هم دارد.
کنترل کریدور موراگ تأثیرات فاجعهباری بر وضعیت بشردوستانه در غزه خواهد داشت. بیمارستانهای شمالی غزه به دلیل کمبود سوخت و تجهیزات در آستانه تعطیلی هستند. همچنین، بسته شدن مسیرهای اصلی، ارسال کمکهای غذایی را تقریبا غیرممکن کرده است. کمیته بینالمللی صلیب سرخ اعلام کرده که این وضعیت میتواند به مرگ هزاران نفر به دلیل گرسنگی و بیماری منجر شود. از طرف دیگر به نظر میرسد طرح نتانیاهو برای کریدور موراگ و تقسیم غزه، دستکم حمایت واشنگتن را با خود داشته باشد. ترامپ که مایل است مساله غزه را با کوچاندن جمعیت فلسطینی آن حل و فصل کند، از هر نوع اقدامی در این باریکه که به اهدافش کمک کند، استقبال خواهد کرد. با این همه برای نتانیاهو دست زدن به چنین اقداماتی بدون هزینه نخواهد بود.
311312
