به گزارش recive، سید مهدی ابطحی، معاون پژوهشی وزارت علوم، به ارزیابی پژوهشهای علمی پرداخت.
شفقنا در خبری نوشت: وی بیان داشت: به نظر میرسد حجم زیادی کار پژوهشی در موضوعات مختلف صورت گرفته و خوب مستندسازی شده است ضمن اینکه تنوع موضوعات هم قابل توجه است و مجموعه فرهیختهای وارد کار پژوهش شدند.
وی به دو دیدگاه در زمینه پژوهش اشاره کرد و افزود: یک نگاه این است که موضوعات مختلف را جداگانه بررسی و تحلیل کنیم و نمونههای محدود در فضاهای مختلف بگیریم. یک نگاه هم این است که مباحث علوم اجتماعی و علوم انسانی را بسیار زیربنایی ببینیم و مباحث پس از آن که مسائل فنی و مهندسی است را مبتنی بر مطالعات اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و فرهنگی ببینیم که زمینههای علوم انسانی اجتماعی دارند. اگر اینگونه ببینیم آنچه انجام میدهیم مورد قبول مردم است و حمایتهای کافی اجتماعی را داریم.
معاون پژوهشی وزارت علوم از پژوهشگران خواست: روی مسائل اصلی کشور به صورت پروژههای بزرگ نگاه کنند چون مسائل خُرد و موردی گرچه لازم است اما اثربخشی محدودی دارند.
پژوهش وقتی کاربردی میشود که کارفرمای مناسبی داشته باشد
وی درباره کاربردی کردن پژوهشها گفت: پژوهش وقتی کاربردی میشود که کارفرمای مناسبی داشته باشد. وقتی پژوهش انجام شود ولی تقاضایی نداشته باشد هرچقدر هم عمیق صورت بگیرد، خودبخود به عرصه اجرا در نمیآید. تصمیم گیران باید احساس کنند که به آن پژوهش نیاز دارند و برای انجام فعالیت تقاضا داشته باشند و خروجی آن تقاضا را بکار بگیرند.
وی با تاکید بر اینکه وظیفه محقق الزاما این نیست که بازار تقاضا را از قبل پیش بینی کند، عنوان کرد: پروژههای عرضه محور خیلی سخت وارد بازار میشوند بنابراین، از نگاه من، مشکل، محققین نیستند بلکه مشکل ساختارها هستند. آنها باید صورت مسئلههای خود را به حوزه و دانشگاه اعلام کنند، بابت تحقیق هزینه دهند و سپس تحقیق را بکار گیرند.
وی با اشاره به فراوانی اساتید و محققان در علوم انسانی گفت: در این حوزه تقاضا هنوز رویکرد قوی به این سمت که صورت مسئلههای خود را به مراکز علمی پژوهشی اعلام کنند نداشتند مثلا بازرگان از محقق علوم انسانی میخواهد راجع به فروش کالای خود تحقیق کند و برای آن هزینه هم میپردازد، این پژوهش به طور قطع کاربردی خواهد بود.
در مقابل فرض کنید محققی کارفرما ندارد و خودش راجع به فروش کالا تحقیق میکند، این پژوهش کتابخانهای میشود. سر تقاضا باید سبب شود که محقق به بازار کشیده شود. کشاننده به سمت بازار سر تقاضاست و به نظرم باید آنجا را کمک کنیم که این اتفاق بیفتد.
ستاد هوش مصنوعی در وزارت علوم تشکیل شده است
ابطحی درباره رتبه پژوهشهای ایران در جهان بیان داشت: در زمینه تولیدات علمی مکتوب رتبه ۱۶ تا ۱۷ را در جهان داریم. در زمینه نوآوری هم رتبه ۷۰ دنیا را داریم. جالب این است که رتبهبندیها ملاکهای مختلفی دارند. رتبه ایران در نیروی انسانی رتبه ۴۴ دنیاست، جایی که رتبه ما را پایینتر میبرد حمایتی است که از این نیروی انسانی باید صورت بگیرد. ما جامعه خلاقی داریم که اگر از آنها حمایت شود، رتبه ما در دنیا بالا خواهد آمد و بهتر خواهد شد.
وی درباره استفاده از هوش مصنوعی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) گفت: در این زمینه در وزارتخانه ستادی تشکیل شده است و دانشگاه ها، پژوهشگاهها و پژوهشکدهها فعال هستند؛ هم در زمینه اخلاق در هوش مصنوعی و هم در زمینه کاربرد که شرکتهای دانش بنیان به طور وسیع دارند کار میکنند و نیز در زمینه مطالعات نظری. به نظر میآید ستادی باید پوشش کلی بدهد که این هم در حال ساختارسازی است تا بتواند به سرعت اینها را همگرا کند.
وضعیت ایران در منطقه به لحاظ شاخص نیروی انسانی نامناسب است
وی وضعیت ایران در منطقه را به لحاظ شاخص نیروی انسانی نامناسب دانست و گفت: تمام ضعفهایی که ما داریم و شاخصهایی که رتبه ما را پایین میآورد در حمایت است و دیگری هم روابط بین الملل که باید تقویت شود.
وی مهاجرت نخبگان را در این زمینه تاثیرگذار دانست و تاکید کرد: در کاهش رتبه علمی ایران سه عامل «مهاجرت»، کاهش میزان «حمایت از پژوهشگران» و «روابط بین الملل» اثر گذار است.
معاون وزیر علوم گفت: روابط بین الملل در افزایش تولیدات علمی کشور بسیار حاکم است. حتی اتفاقی که در دنیا میافتد این است که شروع کردند به چاپ نکردن مقالات ایرانی که بنظر میرسد فشارهای غیرمنطقی از جاهای دیگر دارد وارد میشود.
مهاجرت بیش از هزار نفر از اساتید در ۵ سال اخیر
وی مهاجرت اساتید را در کاهش پژوهش اثرگذار دانست و گفت: شاید بیش از هزار نفر از اساتید و پژوهشگران ایران در ۵ سال اخیر از کشور مهاجرت کردند.
وی ادامه داد: باید علل و زمینههای مهاجرت اساتید و پژوهشگران را پیدا کرد چون در آنجا هم شرایط بسیار مساعد و خوب حاکم نیست و لذا باید سعی کنیم زمینههای ماندگاری آنها را فراهم کنیم.
وی معیشت اساتید و محدودبودن امکانات پژوهشی را از جمله علل مهاجرت قشر فرهیخته علمی دانست و ادامه داد: بنظرم در ساختار بودجه باید راجع به کسانی که حیثیت علمی ایران را به دوش میکشند فکری کرد.
ابطحی درباره برنامه وزارت علوم برای حمایت از پژوهشهای درجه یک گفت: در این زمینه برنامهای تدوین شده که مراحل تصویب را میگذراند که ذیل مرجعیت علمی قرار میگیرد و کمک میکند که اساتید برجسته آزمایشگاههای تحقیقاتی بهتر داشته باشند. در زمینه جذب فارغ التحصیلان پسادکتری هم کمک کنیم البته آزمایشگاههای بزرگ ملی را تجهیز کنیم، حمایت از دانشگاهها در تجهیزات برنامهای است که داریم.
وی با اشاره به معیشت اساتید بیان کرد: بحث معیشتی بحث پیچیدهای است که ضرورت دارد به فوریت به ان رسیدگی شود.
وی درباره لزوم تجهیز دانشگاههای علوم انسانی به آزمایشگاه گفت: علوم انسانی اجتماعی هم نیازمند آزمایشگاههای تحقیقاتی و سرورهای خوب است و به نظرم میآید حتما باید در این زمینه کار کرد. ما از پژوهشگاههای علوم انسانی اسلامی حمایت میکنیم چون چالشهای اصلی کشور در این حوزهها قرار دارد.
وی با بیان اینکه نباید انتظار داشت که همه اساتید ما وارد ارتباط صنعت و جامعه شوند، گفت: این عدد نزدیک ۳۰ درصد است. این نسبت بخواهد زیادتر شود میتواند یک هدف باشد اما اینکه همه اساتید وارد این ارتباط شوند معقول نیست چون دانشگاهها ماموریتهای دیگر هم دارند.
ابطحی در پایان خاطرنشان کرد: حضور ۴۰ درصد از مجموعه هیئت علمی در ارتباط صنعت و حل مساله رقم مناسبی است اما در کنار آن آزمایشگاههای ملی باید فعال شوند تا محققین حوزه و دانشگاه بتوانند به طور همگرا مسائل را حل کنند.
۲۳۳۲۱۷
