ماجرای جنجالی خرید گران میوه شب عید/ اختلاف قیمت 350 میلیارد تومانی چیست؟

نگرانی از گرانی میوه از یک سو و از سوی دیگر کیفیت پایین میوه های تنظیم بازاری در چند سال اخیر موضوعی بوده که در شب و روزهای منتهی به عید به معضل مردم تبدیل شده است. با این حال امسال به جای وزارت صمت، سازمان تعاون روستایی مسئول خرید و ذخیره میوه شب عید تعیین شد و این روزها صحبت هایی مبنی بر خرید گران سیب و پرتقال این سازمان برای ذخیره شب عید واکنش هایی را داشته است به نوعی که در روزهای اخیر در چند نوبت در تلویزیون به این موضوع پرداخته شده است و برخی از اعضای هیئت مدیره میدان مرکزی میوه و تره بار تهران مدعی شده اند که بیش از 350 میلیارد تومان میوه ها گران تر از بازار تهیه شده است. امروز به بررسی این موضوع و واکنش مسئولان سازمان تعاون روستایی پرداخته ایم.

ماجرا چیست

پیش از این وظیفه تنظیم بازار و توزیع در حوزه مواد غذایی به عهده وزارت صمت بود اما از امسال با برگشت قانون انتزاع، مسئولیت تولید و توزیع به وزارت جهاد کشاورزی منتقل شده و تنها پاسخگوی حوزه امنیت غذایی و سفره مردم این وزارتخانه است. به همین منظور برای تامین و تنظیم بازار میوه شب عید سازمان تعاون روستایی موظف به خرید و ذخیره میوه شد. اما حالا برخی مدعی هستند که این سازمان با شرکتی برای خرید قرارداد بسته که ایراداتی دارد و همچنین قیمت خرید آن ها بیش از قیمت بازار بوده  است. این در حالی است که اسماعیل قادری مدیرعامل سازمان تعاون روستایی در گفت و گو با بخش خبری 21 گفته است که قیمت محصولات قطعا ۲۵ درصد زیر قیمت بازار به مردم عرضه می‌شود.

ایراد به قرارداد

یکی از ایرادهایی که به سازمان تعاون روستایی گرفته می شود به شرکتی است که با آن قرارداد امضا شده است. در گزارش صدا و سیما آمده است که شرکتی که برای خرید با سازمان تعاون روستایی قرارداد بسته گویا کمتر از یک سال قبل ثبت شده است و جزو 132 شرکت مورد تایید استاندارد نیست. همچنین در این گزارش ادعا شده که این قرارداد در پایگاه ثبت اطلاعات قراردادهای کشور ثبت نشده است. ضمن این که شرکت چند ماه قبل از قرارداد تاسیس شده و محل ثبت این شرکت در شهر کیاکلای قائم شهر است که زادگاه قادری فر رئیس سازمان  تعاون روستایی است.

پاسخ مدیر سازمان تعاون روستایی به ایرادات قرارداد

قادری فر در خصوص ادعاهای مطرح شده در گزارش صدا و سیما  در همان برنامه گفت و گوی  ویژه خبری گفت: «قراردادها ناظر کیفی دارد و بر اساس فراخوان در مطبوعات و رسانه‌ها به عنوان آگهی مناقصه و طبق قانون انجام می‌شود و هر گونه معامله دولت با بخش خصوصی باید از طریق سامانه ستاد ایران باشد. او در خصوص تعداد شرکت کنندگان در مناقصه هم می گوید: «در این مناقصه یک یا دو شرکت، شرکت کرده اند. شرکت میزان سنجش سیمرغ آریا در مازندران و شهر ساری ثبت شده که شهر محل تولد بنده است و این که یک شرکت در کیاکلا ثبت شده  و در سامانه ستاد ایران مراحل قانونی خود را طی کرده است و موسسان این شرکت هیچ نسبتی با هم ندارند و از همه دستگاه‌های نظارتی، دیوان محاسبات، بازرسی کل کشور و بازرسی نهاد ریاست جمهوری می خواهم به این موضوع ورود و حساب‌های شخصی بنده را در ۲۳ سال خدمت بررسی کنند.» مدیر سازمان تعاون روستایی در خصوص اتهام هایی که به او زده شده می گوید: «شرکت میزان سنجش سیمرغ آریا از طریق سامانه وارد و برای آن کمیسیون تشکیل و مبلغ آن نیز در سامانه ثبت شده است. از کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی خواسته ام موضوع این قرارداد را بررسی کند. از رئیس دیوان محاسبات هم می‌خواهم گزارش بررسی این قرارداد را در صحن علنی مجلس قرائت کند.» قادری فر در عین حال روز گذشته به تسنیم  گفت: «گزارش رسانه ملی متاثر از برخی از رسانه های زرد این القا را به وجود آورد که شرکت مازند آریا که تشابه اسمی با شرکت  سیمرغ آریا دارد، برنده مزایده شده است و اعضای هیئت مدیره آن با بنده نسبت فامیلی دارند و ثبت شرکت  در محل تولدم بوده اما این دو شرکت تنها دارای تشابه اسمی هستند و صدا و سیما  اشتباه کرده است و شرکت بازرسی منتخب نیز با فرایند کاملا قانونی انتخاب شده و هیچ رابطه سببی و نسبی با بنده و بستگانم ندارد.» 

ادعاها در خصوص خرید گران

متبهری عضو هیئت مدیره میدان مرکزی میوه و تره بار مدعی است که سازمان تعاون روستایی زمانی که کف میدان قیمت پرتقال هشت هزار تومان بوده آن را در شمال بیش از ۱۳ هزار تومان خریداری کرد و بازار را به هم ریخته است. متبهری مدعی است: «در تاریخ عقد قرارداد سازمان تعاون روستایی در ۱۳ دی ماه بنده سیب را کیلویی هفت و نیم تا هشت هزار تومان می‌فروختم، اما شنیدم کسی سیب را ۱۰ تا ۱۱ هزار تومان به تعاون روستایی فروخته و میوه آن به میدان نیامده است.» او درباره پرتقال هم گفته: «آن زمانی که قیمت پرتقال در کف میدان هشت هزار تومان بود سازمان مرکزی تعاون روستایی در شمال پرتقال را بیش از ۱۳ هزار تومان خرید.» ایوب فصاحت مدیرعامل سازمان میوه و تره بار شهرداری تهران هم در این باره گفته: «اگر پرتقال به وسیله سازمان تعاون روستایی در شب عید ۱۶ هزار تومان توزیع شود ۲۰ تا ۳۰ درصد نسبت به میادین میوه و تره بار بالاتر است، زیرا اکنون با همان کیفیت سیب قرمز ۱۲ هزار و ۲۰۰، سیب زرد ۱۴ هزار و ۲۰۰ و پرتقال تامسون ۱۰ هزار و ۹۰۰ تومان است.»

پاسخ مدیر سازمان تعاون روستایی به خرید گران

اسماعیل قادری در خصوص خرید بالاتر از قیمت متعارف میوه های شب عید هم گفته: «بر اساس مصوبه شورای قیمت گذاری محصولات کشاورزی در ۲۹ آبان نحوه خرید و ذخیره سازی و توزیع میوه شب عید مشخص و سازمان مرکزی تعاون روستایی موظف شد زیر نظر کمیته راهبردی با حضور معاونان وزارت کشاورزی، نمایندگان سازمان بازرسی کل کشور و سازمان حمایت از مصرف کننده خرید میوه شب عید را به عنوان مجری انجام دهد. بر اساس این مصوبه از پنج استان تولید کننده سیب و سه استان شمالی برای پرتقال در نامه‌های مستند کشف قیمت را درخواست کردیم که میانگین قیمت‌ها را به ما اعلام کنند. استان‌ها و کارگروه‌های تنظیم بازار میانگین قیمت‌ها را فرستادند و این قیمت‌ها بر اساس جدولی که تنظیم شد به تأیید هر استان رسید.  بر اساس این جدول قیمت پرتقال روی درخت بر اساس کیفیت میوه در مازندران حدود هفت هزار و ۵۰۰ و در استان گیلان و گلستان هشت هزار و ۵۰۰ تومان تعیین شد و به قیمت پایه میوه بر اساس سود باغدار رسیدیم. مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی در خصوص گزارش های پخش شده از تلویزیون هم می گوید: «در گزارش صدا و سیما به اشتباه آمد که قیمت ۱۳ هزار و ۹۰۰ و ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان برای پرتقال و سیب، قیمت میوه روی درخت است که باغدار به ما می‌فروشد در حالی که این قیمت‌ها به عنوان قیمت نهایی خرید میوه تعیین شده است که هزینه های سربار از جمله سورتینگ، بسته بندی، واکس، سردخانه و … هم جزو آن هاست.»

بررسی های روزنامه خراسان

برای این که ادعاهای مطرح شده را بهتر بررسی کنیم به سراغ قیمت سیب و پرتقال در 13 دی رفتیم و هزینه های سربار را هم برای 3 ماه نگهداری میوه ها در سردخانه بررسی کردیم. بررسی های ما نشان می دهد قیمت سیب و پرتقال در میادین تره بار در این روز از این قرار بوده است: قیمت سیب : 10 هزار و 300 تومان  و قیمت پرتقال: 9 هزار و 800 تومان. اما درباره هزینه های سورتینگ، شست وشو و واکس به سراغ یکی از شرکت های ارائه دهنده این خدمات رفتیم. طبق گفته مدیر یکی از این کارخانه ها به طور متوسط هر کیلو 1200 تومان هزینه شست وشو، واکس و سورتینگ خواهد داشت. جدای آن باید این میوه ها بیش از 3 ماه در سردخانه نگهداری شود تا در بازار شب عید عرضه شود. رئیس اتحادیه بارفروشان چند ماه پیش در اعتراض به گرانی سرد خانه ها به تجارت نیوز گفته بود: «هزینه نگهداری هر کیلو سیب و پرتقال در سردخانه ماهی 600 تومان است که باعث گرانی قیمت تمام شده می شود.»اگر همین مبلغ را در نظر بگیریم برای این سه ماه حدودا هر کیلو 1800 تومان هم هزینه نگهداری در سردخانه می شود. با این حساب هزینه های سربار در این مدت برای هر کیلو سیب و پرتقال حدود 3000 تومان خواهد بود. با این حساب قیمت تمام شده سیب برای عرضه در شب عید به قیمت 13 هزار و 300 و قیمت پرتقال 12 هزار و 800 تومان خواهد بود.»

57 میلیارد تومان گران تر از بازار

طبق ادعاها بیش از 350 میلیارد تومان میوه ها گران تر از قیمت واقعی خریداری شده اند اما طبق گفته مدیر سازمان تعاون روستایی تا 27 بهمن ۲۲ هزار تن سیب و ۲۹ هزار تن پرتقال خریداری شده است. با توجه به قیمت های به دست آمده توسط خبرنگار ما هر کیلو سیب 1200 تومان و هر کیلو پرتقال 1100 تومان گران تر خریداری شده است که بر اساس میزان خرید در سیب حدود 25 میلیارد تومان و در پرتقال هم حدود 32 میلیارد تومان بیش از قیمت بازار هزینه شده است که در مجموع 57 میلیارد تومان می شود. البته رئیس سازمان تعاون روستایی مدعی است که هزینه سربار باید برای 4 ماه محاسبه شود و اگر این میوه ها 4 ماه در سردخانه بماند هزینه ای که بیش از قیمت بازار پرداخته شده به مبلغ 27 میلیارد تومان کاهش پیدا می کند. در عین حال این محاسبه بر اساس اظهارات رسانه ای دست اندرکاران و افراد مرتبط با موضوع است و اگر توضیح شفافی از جزئیات خرید و هزینه های نگهداری از سوی سازمان تعاون روستایی ارائه شود، دقیق تر می توان در این باره  نتیجه گیری کرد.

2323