ابوالفضل صادقی در گفتوگو با خبر آنلاین، فرش دستبافت قم را میراثی فاخر توصیف کرد که ترکیبی از اصالت، نوآوری و ارزش افزوده کمنظیر را در خود دارد. او با مروری تحلیلی بر تاریخچه این هنر، وضعیت موجود و چشمانداز آینده، فرش قم را «نماد زیباییشناسی ایرانی» دانست؛ هنری که جایگاه آن در معاملات داخلی و خارجی، به سطحی از اعتبار رسیده که گاه ارزش آن با طلا و جواهر مقایسه میشود.
صادقی با اشاره به پیشینه فرشبافی در قم گفت: این هنر از گذشتهای بسیار دور در قم ریشه داشته، اما طی صد سال اخیر با انتقال تجربه و شکلگیری کارگاههای تخصصی، مسیر صنعتی و جهانی شدن را طی کرده است.
وی افزود: اوج شکوفایی فرش قم در چهار تا پنج دهه گذشته رقم خورد؛ دورهای که بافندگان قمی توانستند تلفیقی از اصالت ایرانی و نیازهای بازار جهانی را ارائه دهند.
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان فرش دستبافت قم گفت: فرش قم امروز در کشورهای مختلف با عنوان یک کالای ارزشمند شناخته میشود. بیش از ۱۵ استان کشور نیز با دانش و تجربه بافندگان قمی در این حوزه اشتغالآفرین هستند.
وی افزود: شأن و جایگاه فرش قم به اندازهای است که امروزه، اهدای فرش دستبافت قم بهعنوان یکی از معتبرترین هدایا در سطح روابط رسمی و دیپلماتیک جهان شناخته میشود؛ بهگونهای که نهتنها مقامات جمهوری اسلامی ایران، بلکه بسیاری از شخصیتهای برجسته سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در کشورهای مختلف، فرش ایرانی بهویژه فرش ابریشم قم را بهعنوان هدیهای اصیل، فاخر و ماندگار برمیگزینند.
صادقی، ظرافت فوقالعاده، استحکام، تنوع طرح و رنگ و ارزش افزوده بالا را مهمترین ویژگیهای فرش قم دانست و گفت: سایزهای متنوع، رنگبندی گسترده، و سهولت حملونقل باعث شده کارشناسان و کلکسیونرهای جهانی، فرش قم را اثری هنری، قابل نگهداری و دارای نقدشوندگی بالا بدانند.
به گفته صادقی، بازارهای شرق آسیا عمدتاً علاقهمند به فرشهای کوچک و گلریز با رنگهای شاد هستند؛ در حالی که کشورهای عربی و حوزه خلیج فارس، نقشههای اصیلتر و سایزهای بزرگتر را ترجیح میدهند.
صادقی افزود: شناخت دقیق این سلیقهها باعث شده تولیدکنندگان قم بتوانند سفارشها را کاملاً بر اساس نیاز مشتریان آماده کنند و بازارهای جدیدی را نیز هدف بگیرند.
صادقی با اشاره به ظرفیت اقتصادی فرش قم گفت: این استان با تولید سالانه حدود 50 هزار مترمربع فرش دستبافت و سهم ۲۰ درصدی در صادرات کشور، نقشی محوری در معرفی هنر ایرانی به بازارهای جهانی دارد. این ظرفیت نشانهای از توانمندی، کیفیت و اعتماد بازارهای خارجی به برند فرش قم است.
رئیس اتحادیهفرش دستبافت قم با تأکید بر اهمیت آموزش و انتقال تجربه گفت: با هدف توسعه آموزش و انتقال تجربیات پیشکسوتان، تلاش کردهایم ارتباط میان صنعت، بازار و دانشگاه را تقویت کنیم.
وی افزود: در همین راستا، اولین مرکز رشد تخصصی فرش با همکاری پارک علم و فناوری قم راهاندازی شده که دستاوردهای مهمی داشته است؛ از جمله تولید لکهبر فرش توسط دانشجویان دانشگاه حضرت معصومه(س) که نمونه موفق پیوند دانش و صنعت در این حوزه است.
صادقی اظهار داشت: ظرفیت تولید فرش در قم حدود ۴۰ هزار نفر است، اما اکنون تنها ۱۲ تا ۱۳ هزار نفر فعالاند و از این میان بیش از سه هزار نفر تحت پوشش بیمه هستند. فعالان این حوزه در مناطق کمبرخوردار کشور با دشواریهای فراوان به کار ادامه میدهند و نیازمند حمایت مستقیم دولت، بهویژه در بازاریابی و توسعه زیرساختهای صادراتی هستند.
به گفته صادقی، فناوری و هوش مصنوعی فرصت تازهای برای صنعت فرش ایجاد کرده است:هوش مصنوعی میتواند در طراحی و ایدهپردازی نقشهها نقش چشمگیری داشته باشد. این قابلیت سرعت و دقت را بالا میبرد و در آموزش نسل جدید میتواند کاربردی باشد.
رئیس اتحادیه فرش دستبافت قم با بیان اینکه در دورههای گذشته، تمرکز نمایشگاهها بیشتر بر ظرفیتهای استان قم بود، افزود: در این دوره سعی شده از حضور طراحان، تولیدکنندگان و فعالان فرش از سایر استانهای کشور نیز بهرهگیری شود تا دامنه همکاریها گسترش یافته و سطح تبادل تجربه و دانش تخصصی بهطور ملموسی ارتقا یابد.
وی تأکید کرد که هدف اصلی این رویدادها صرفاً عرضه محصولات نیست؛ بلکه ایجاد ارتباط مستمر و مؤثر میان طراح، بافنده، تولیدکننده، فروشنده و مصرفکننده است تا روند ارتقای کیفیت و تقویت توان صادراتی فرش قم با انسجام و سرعت بیشتری دنبال شود.
صادقی با تأکید بر لزوم پررنگتر شدن نقش متخصصان واقعی در سیاستگذاری فرش گفت: در برخی بخشها، تصمیمها بدون بهرهگیری کافی از دانش و تجربه فعالان حرفهای اتخاذ میشود؛ درحالیکه هر سیاست مدیریتی در حوزه فرش باید بر پایه نظر کارشناسان و اهل فن شکل بگیرد. دولت، بهعنوان نهاد حامی و تسهیلگر، وظیفه دارد مسیر را برای حضور مؤثر تولیدکنندگان در بازارهای جهانی هموار کند، نه اینکه در فرآیند تولید یا تشخیص سلیقه بازار مداخله مستقیم داشته باشد.
وی از تدوین کتاب «مفاخر فرش قم» خبر داد و گفت این مجموعه بهزودی منتشر میشود:هدف ما ثبت مسیر پیشرفت فرش قم برای نسلهای بعدی است تا بدانند این هنر چگونه رشد کرده و چه افرادی در توسعه آن نقش داشتهاند. صادقی دربخش دیگری از سخنان خود فرش دستبافت قم را «نماد اصالت و هویت ایرانی» دانست و گفت:هر جا نام ایران میآید، فرش نیز حضور دارد. ما وظیفه داریم این هنر ملی را با قدرت حفظ و برای آیندهای درخشانتر تقویت کنیم.
ضرورت راهاندازی نمایشگاه دائمی فرش قم
رئیس اتحادیه فرش دستبافت قم، با بیان این نکته که ایجاد نمایشگاه دائمی فرش در استان، مطابق با دستور مقام معظم رهبری، یک ضرورت جدی است افزود: بهره برداری از این پروژه میتواند محرکی مهم برای رشد صنعت فرش و اشتغالزایی پایدار در قم باشد و به معرفی ظرفیتهای این هنر-صنعت در سطح ملی و بینالمللی کمک کند.
صادقی در پایان خاطر نشان کرد: چنین مرکزی نه تنها جایگاه قم را به عنوان قطب اصلی فرش ابریشم جهان تثبیت میکند، بلکه فرصتهای شغلی تازهای برای هنرمندان و تولیدکنندگان فراهم خواهد آورد.
