قدیمی‌ترین نسخه‌های قرآن و حقیقتی که اثبات می‌کنند

به گزارش الجزیره، قرآن کریم در طول بیست سال بر پیامبر اکرم (ص) نازل شد. در آن زمان قرآن در سینه حافظان محفوظ بوده و گاهی نیز مکتوب می‌شد؛ تا این‌که در زمان خلیفه اول (ابوبکر) جمع‌آوری آن به صورت کامل در یک کتاب آغاز شده و تا زمان خلیفه سوم (عثمان) ادامه داشت.

صحابه پیامبر سلام‌الله علیه در میان شهرهای مختلف عربی، به تلاوت قرآن به لهجه‌های گوناگون عربی می‌پرداختند و این باعث شده بود تا درباره نوع تلاوت قرآن میان شام و عراق اختلاف افتد. در نهایت مقرر شد تا قرآن با لهجه قبیله قریش که به همان زبان هم نازل شده بود، کتابت شود.

در حال حاضر بیش از چهار هزار نسخه خطی از قرآن کریم در سرتاسر دنیا وجود دارد که برخی از آن‌ها به سال‌های اول هجرت پیامبر(ص) باز می گردند و بر اساس نوع نگارش و خط و ابزار مورد استفاده در نگارش متفاوت‌اند. هر کدام از این نسخه‌ها ویژگی‌های دینی و زیبایی شناختی دوره تاریخی را که در آن خلق شده‌اند،  نشان می‌دهند.

قدیمی ترین نسخه خطی قرآن کریم در سال ۲۰۱۵ در دانشگاه برمینگام کشف شد. این نسخه را هرمز مینگانا معروف به الفونس مینگانا، پژوهشگر و خاورشناس کلدانی، به دانشگاه تحویل داد. این نسخه شامل دو صفحه است که سوره‌های کهف و طه را دربر می‌گیرد و به خط حجازی است. پژوهشگران عمر این نسخه خطی از قرآن را نزدیک به ۱۳۷۰ سال تخمین زده‌اند و سال کتابت آن را ۵۶۸ تا ۶۴۵ برآورد کرده‌اند.

با توجه به اینکه مبعث پیامبر بین سال‌های ۶۱۰ تا ۶۳۲ میلادی بوده است، این‌گونه تخمین زده‌اند که کاتب این نسخه خطی معاصر با حضرت محمد (ص) می‌زیسته و هم‌زمان با ایشان زندگی می‌کرده است.

پروفوسور دیوید توماس، استاد ادیان دانشگاه برمینگام، تصریح کرده است که نسخه‌های خطی قرآن به ویژه نسخه‌ مذکور که در اختیار دانشگاه قرار گرفته و قدیمی‌ترین نسخه موجود هم تلقی می‌شود، نشان می‌دهد که قرآنی که هزار سال قبل در میان صحابه پیامبر (ص) متداول بوده و حفظ و نگهداری می‌شده، همین قرآن امروزی بوده و از تحریف به دور بوده است.

با وجود این‌که نسخه خطی دانشگاه برمینگام قدیمی‌ترین نسخه خطی موجود از قرآن است اما قرآن کوفی سمرقند، قدیمی‌ترین نسخه خطی کامل قرآن محسوب می‌شود. این نسخه یک قرآن کامل است و در ازبکستان نگهداری می‌شود.

نسخه‌های خطی قرآن، بر حسب تاریخ‌شان، با خط‌های گونانی نگارش شده‌اند. اما دو خط کوفی و حجازی، بیشترین استفاده را در کتابت نسخه‌های خطی قرآن کریم داشته‌اند؛ خط حجازی همچنین خطی است که نخستین نسخه خطی قرآن به آن کتابت شد.

۵۷۵۷