ریحانه اسکندری : در حالی که همه چیز برای برگزاری چهارمین دوره فستیوال «کوچه» در بوشهر آماده شده بود، حواشی ناگهانی، این رویداد فرهنگی را به صدر اخبار آورد.
۳۱ فروردین، خبر لغو این فستیوال بهدلیل اعتراض امامان جمعه استان منتشر شد؛ اما تنها چند ساعت بعد، خبرگزاریهای رسمی از برگزاری قطعی آن خبر دادند. این تناقضات، بار دیگر بحران تصمیمگیری و بیثباتی در سیاستهای فرهنگی کشور را نمایان کرد.
فستیوال موسیقی «کوچه» که از سال ۱۳۹۶ به همت محسن شریفیان و گروه لیان پایهگذاری شده، یکی از جریانسازترین رویدادهای موسیقی نواحی ایران بهشمار میرود.
این فستیوال با تمرکز بر موسیقی بومی و احیای هویت محلی، در سالهای اخیر به سکوی صدای فرهنگهای فراموششده و بستری برای کارآفرینی و تبادل فرهنگی تبدیل شده است. استقبال گسترده مردم محلی و هنرمندان ملی از این رویداد، جایگاه ویژهای برای آن در تقویم فرهنگی ایران ایجاد کرد.
با این حال، «کوچه» طی سالهای برگزاری خود همواره با چالشهایی روبهرو بوده است. انتقاداتی مبنی بر ترویج «ابتذال فرهنگی» و «بیحجابی» بارها متوجه آن شده بود. امسال نیز پس از اظهارات تند امام جمعه دشتستان در خطبههای نماز جمعه، لغو ناگهانی فستیوال اعلام شد؛ آن هم در حالی که تمامی مجوزهای قانونی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اخذ شده بود.
برگزاری یا لغو «کوچه»، اکنون به نمادی از سیاستهای فرهنگی دوگانه بدل شده است؛ سیاستهایی که با وجود تصویب «سند ملی موسیقی» در دولت گذشته، هنوز هم تحت تاثیر فشارهای محلی و تفسیرهای سلیقهای قرار دارند. این ماجرا، بار دیگر بیثباتی در اجرای قوانین فرهنگی و بحران اعتماد عمومی را پررنگ کرده است.
واکنش چهرههای سیاسی و فرهنگی به لغو فستیوال قابل توجه بود. علی ربیعی، دستیار اجتماعی رئیسجمهور، لغو این جشنواره را ناشی از بیتوجهی به شادی اجتماعی دانست و نسبت به دوقطبیسازی فرهنگی هشدار داد. محمدجواد آذری جهرمی نیز با یادآوری جایگاه تاریخی بوشهر در فرهنگ ایران، خواستار حمایت از برنامههایی چون «کوچه» شد.
حواشی بیپایان با چاشنی تجمع و شعار
با همه این ها «کوچه» ، جمعه ۵ اردیبهشت کار خود را با اجرای برنامه های مختلف آغاز کرد و در نخستین اجرا، کنسرت حیدو در عرشه کشتی در ساحل بندر بوشهر برگزار شد.
اما همین برگزاری اولین اجرا به راحتی رخ نداد و در شبانه روز گذشته حواشی و درگیریهای زیادی وجود داشته است.
علی رغم تایید شدن اخبار مبنی بر آغاز کار فستیوال و حتی با در نظر گرفتن این موضوع که طبق اخبار و گفتههای برگزارکنندگان و محسن شریفیان شخص رئیس جمهور نیز در مورد برقرار شدن فستیوال وارد عمل شده است حواشی و همچنان ادامه دارد.
در ابتدا براساس اخباری که خبرگزاری ایرنا منتشر کرد این موضوع مطرح شد مجوزی برای برگزاری این رویداد در سطح شهر یا بافت قدیم بوشهر صادر نشده است.
در همین راستا محسن شریفیان، اعلام کرد که فستیوال بهمدت پنج شب در سه مکان مشخص برگزار میشود. بهگفته او، کنسرتهای موسیقی روی کشتی گرندفری اجرا خواهد شد و برنامههای فرهنگی در سالن لیان و مدرسه تاریخی سعادت برگزار میشود.
همه اینها تاثیری بر حواشی نداشت و جمعه شب ۵ اردیبهشت و صبح ۶ اردیبهشت تجمعاتی در شهر بوشهر برگزار شد و معترضان با حمل پلاکارد و سر دادن شعارهایی خواستار لغو یا بازنگری فوری در برگزاری فستیوال کوچه شدند.
طبق تصاویر منتشر شده تجمع کنندگان شعار میدادند: « فستیوال نامشروع مایه ننگ بوشهر.»
همزمان با این موضوع یک کمپین سایبری در توییتر با هشتگ استیضاح وزیر ارشاد و عزل استاندار بوشهر عملیاتی شده است.
همه این ها در شرایطی است که محسن شریفیان با انتشار ویدئویی از خود به این موضوع اشاره کرد که درست است اسم فستیوال «کوچه» است اما این که رفتار همه افراد حاضر چگونه است کار ما نیست. او هم چنین از شرکتکنندگان و مهمانان فستیوال خواست تا با انجام همکاریهای لازم شرایطی را ایجاد کنند که همه چیز به خوبی پیش برود و خبری از تعطیلی نباشد. او هم چنین در بخشی از صحبتهایش به این نکته که خودشان حواسشان به مسائل قانونی مربوطه هست، اشاره کرد.
ورود چهرههای سیاسی و مذهبی به مسئله «کوچه»
واکنش چهرههای مذهبی و سیاسی استان نیز به این موضوع گسترده بوده است. نصرالله شفیعی ، مدیرکل اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی بوشهر، در گفتوگویی با خبرگزاری مهر صریح اعلام کرد که فستیوال کوچه از ابتدا بر مبنای ساختارشکنی بنا نهاده شده و روند برگزاری آن طی سالهای اخیر به سمت ابتذال و ولنگاری کشیده شده است.
در کنار این اعتراضها، واکنشهای سیاسی نیز شدت گرفته است. نماینده مردم بوشهر، گناوه و دیلم در مجلس شورای اسلامی با هشدار نسبت به ادامه این وضعیت، در گفتگو با مهر اعلام کرد که در صورت بروز هرگونه ناهنجاری بیشتر، وزیر ارشاد و وزیر کشور را به مجلس فرا خواهد خواند و خواستار پاسخگویی آنها خواهد شد. او همچنین شخص استاندار بوشهر را مسئول اصلی وقایع اخیر دانست و تصریح کرد که در صورت ادامه حرمتشکنی، اقدامات قانونی لازم را دنبال خواهد کرد.
در شرایطی که فضای اجتماعی بوشهر همچنان تحت تاثیر حواشی این رویداد قرار دارد، حالا همه نگاهها به تصمیمات روزهای آینده دوخته شده است؛ تصمیماتی که نه تنها سرنوشت فستیوال «کوچه»، بلکه رویکرد استان بوشهر نسبت به برگزاری رویدادهای فرهنگی در سالهای پیشرو را نیز مشخص خواهد کرد. باید دید این موج از حواشی در آخر به کجا خواهد رسید.
بعد از خبر
اگرچه هجمه و اعتراضات علیه فستیوال کوچه ادامه دارد؛ اما شب گذشته پس از حادثه تلخ انفجار بندر شهید رجایی و مجروح شدن و جانباختن هموطنان عزیز آن بندر، این رویداد فرهنگی با برگزاری مراسم عزاداری به سیاق فرهنگی جنوب کشور، (دمام زدن و شروه خوانی) همدردی خود با را هموطنان ابراز داشت. همه کسانی که شب گذشته ۶ اردبیبهشت در بوشهر و با نیت حضور در فستیوال کوچه حضور داشتند، در سوگ از دست دادن هموطنان بودند، مردم هر کجا که باشند در کنار هم هستند. شادی جای خود را دارد و سوگ و سوگواری جای خود. یک فستیوال فرهنگی بازتاب دهنده مسائل روز یک کشور است و می تواند همبستگی ملی را تقویت کند.
۲۴۵۲۴۵