این عکس به مناسبت سیزدهم فروردینماه و روز طبیعت در صفحه رسمی اینستاگرام پایگاه میراث جهانی تختجمشید ـ پرسپولیس با توضیح «سیزده بدر در دهه شصت کنار آثار تاریخی تختجمشید» منتشر شده و این هشدار داده شده است که «فاجعه خشکسالی و بیآبی کشور را بیش از پیش جدی بگیریم.»
بیشتر از یک دهه است درباره خشکسالی و پدیده فرونشست و فروچاله در محدوده میراث جهانی تخت جمشید ـ پرسپولیس هشدار داده شده است. علاوهبر این، حمید فدایی ـ مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید ـ با بحرانی شدن فرونشستها در استان فارس، این نکته را یادآور شده که در کنار خشکسالی، مدیریت نشدن منابع آبی و حفر چاههای غیرمجاز در نقاط مختلف خصوصا در دشت مرودشت و محدوده سایت تخت جمشید و نقش رستم، از عوامل مهمِ مؤثر بر وقوع پدیده فرونشست بوده است.
سال ۱۳۹۵ سازمان میراث فرهنگی در نامهای به استاندار وقت فارس، درباره ۱۶ هزار حلقه چاه در مرودشت که ۵۰ درصد آنها غیرقانونی ایجاد شده بود، هشدار داد و خواستار توقف حفر چاههای کشاورزی شد. از آن پس، سازمان جهاد کشاورزی و اداره کل آب منطقهای فارس، صدور مجوز حفر چاه در مرودشت را متوقف کردند. با این وجود، در گزارشهای پایگاه میراث جهانی تخت جمشید اشاره شده که تعدادی از چاهها پس از دستور توقف، مجوز حفاری گرفتهاند.
در سال ۱۳۹۷، مدیر پایگاه میراث جهانی تختجمشید نیز نسبت به کاشت “شلتوک” (برنج) با وجود خشکسالی در دشت مرودشت و در محدوده پرسپولیس معترض شده و گفته علائمی از وجود تَرَک در “نقش رستم” و محدودههایی از اراضی تختجمشید در سطح زمین مشاهده شده است.
سال ۹۸ مدیر آبفای استان فارس گفته بود: برداشتهای بیرویه آب از منابع زیرزمینی موجب شده استان فارس با بحران فرونشستهای اراضی روبهرو شود و این بحران به حدی است که این استان را در رده اول فرونشست زمین در جهان قرار داده است. به طوری که استاندارد فرونشست در سال چهار میلیمتر است، اما در استان فارس میزان فرونشست سالانه میانگین بین شش تا هشت سانتیمتر گزارش شده است.
آخرین مطالعات روی پدیده فرونشست در استان فارس نیز نشان میدهد فرونشست مرودشت مجموعه تاریخی “نقش رستم” را تحت تاثیر قرار داده و تا ۳۰۰ متری سازه “تختجمشید” ادامه پیدا کرده است. دانشگاه شیراز هشدار داده در صورتی که جلو این روند گرفته نشود، در محوطه تختجمشید فروچاله رخ خواهد داد.
عزتالله رئیسی اردکانی، استاد گروه آبشناسی دانشگاه شیراز که در حوزه آب و فرونشست در استان فارس مطالعاتی داشته است، تابستان سال ۱۴۰۰ در یک مصاحبه گفته بود: در این مطالعات متوجه شکافی به طول ۳۰۰ متر و عرض یک متر و به عمق ۱۰۰ متر شدیم که در “نقش رستم” حدود ۳۰ سانتیمتر افت را نشان میدهد و از اینرو است که وضعیت تخت جمشید نگرانکننده است.
۲۳۳۲۳۳
