ظهرهوند: مجلس هنوز هیچ جمع بندی درباره خروج از انپیتی نداشته است/ هر فردی با دغدغه منافع ملی میپرسد چه لزومی دارد در انپیتی باقی بمانیم؟
ظهرهوند: مجلس هنوز هیچ جمع بندی درباره خروج از انپیتی نداشته است/ هر فردی با دغدغه منافع ملی میپرسد چه لزومی دارد در انپیتی باقی بمانیم؟
کیاوش حافظی: تعدادی از نمایندگان مجلس خواستار خروج ایران از NPT (پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای) شده اند. آنها طرحی را هم در دستور کار قرار داده اند که اگر در صحن مجلس رای بیاورد دولت را موظف خواهد کرد که از این پیمان خارج شود.
در این صورت فرآیند مذاکرات هستهای که با فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی سه کشور اروپایی سختتر شده، دچار پیچیدگیهای بیشتری پیدا خواهد کرد. حتی برخی ناظران و تحلیل معتقدند که جنگ ۱۲ روزه در شرایطی رخ داد که جمهوری اسلامی همواره اعلام کرده بود به دنبال ساخت سلاح هسته ای نیست. بر این اساس خروج ایران از این پیمان بینالمللی زمینه برای تفسیر مغایر ایجاد خواهد شد و احتمال درگیری نظامی هم بالا خواهد رفت. در این خصوص recive با ابوالفضل ظهرهوند، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفتگویی انجام داده است. ظهرهوند میگوید هیچ چیز هنو مشخص نیست.
مشروح این گفتگو را در ادامه بخوانید؛
*****
*آقای ظهرهوند! تعدادی از نمایندگان مجلس درخواست خروج ایران از انپیتی را داشتهاند. لطفا در ارتباط با این موضوع توضیح دهید.
طرحی مطرح شده که باید بررسی شود و نتیجه آن مشخص گردد. طرح زیاد است؛ دهها طرح در دستور کار قرار دارد. نمایندگان پیشنهاد میدهند، این طرحها به کمیسیونهای مربوطه میرود، در آنجا بحث و گفتوگو میشود و اگر در کمیسیون رأی آورد و نظرات کارشناسی با آن همراه شد، بعد به صحن ارائه میشود و در نهایت نمایندگان باید در صحن به آن رأی دهند.
* فکر میکنید فضای مجلس با خروج از انپیتی همراه باشد؟
اصلاً بحث همراه بودن یا نبودن آن نیست؛ موضوع این است که ابتدا باید در کمیسیون مربوطه بررسی شود. سپس کارشناسان مرتبط در این زمینه در صحن توضیح دهند. بعد از آن، همهچیز به نوع توضیحات و مستنداتی که ارائه میکنند بستگی دارد؛ چه آن را رد و چه آن را تایید کنند. آن وقت میتوان گفت که مجلس به آن رأی میدهد یا نمیدهد.
در کمیسیون امنیت ملی بررسی شود؟
بله فرایند بررسی طی میشود. آنوقت بستگی دارد به قدرت استدلال کارشناسان؛ اینکه نمایندگان قانع بشوند و تأیید کنند یا نکنند. اما فعلاً باید در کمیسیون مطرح شود.
* خیلی از دولتیها و کارشناسانی که در فضای مجازی و رسانهای میبینیم از طرحهایی مثل خروج از انپیتی استقبال نکردهاند. شما چه نظری دارید؟
آنها میتوانند نظر خودشان را داشته باشند. اما همانطور که گفتم، چون این موضوع یک بحث کارشناسی است، باید فرایند خود را طی کند. اگر لازم باشد، در کمیسیون از کارشناسان دیگر هم دعوت میکنند. موضوع باید بهصورت فنی، حقوقی و همچنین با در نظر گرفتن جنبههای سیاسی و امنیتی بررسی شود.
* پس چه نگاه کارشناسیای در پشت این طراحیها وجود دارد؟
واقعاً نمیدانم. کسی که این موضوع را مطرح کرده، به هر حال آن را بهعنوان یک ظرفیت در اختیار ایران دیده است. طبق بند ۱۰ انپیتی، اگر منافع و مسائل امنیت ملی یک کشور تهدید شود و دلیل آن هم ناشی از بودن در انپیتی باشد، آن کشور میتواند با اعلام قبلی و در یک بازه زمانی مشخص، خروج خود را اعلام کند و از آن خارج شود.
*شما جزو طراحان این طرح نبودید؟
نه نبودیم؛ دوستان دیگری این موضوع را مطرح کردند. اما میخواهم بگویم در بند ۱۰ انپیتی چنین پیشبینیای وجود دارد. آنچه این عزیزان را به این موضوع سوق داده، این است که ما هم عضو انپیتی هستیم، هم در آژانس حضور داریم، با بازرسان همکاری کردهایم؛ روسیه و چین هم در نشست شانگهای تأیید کردند که این حق ماست و هیچ انحرافی ندیدند. آقای گوترش، دبیرکل سازمان ملل، هم تأیید کرده که فعالیتهای ایران صلحآمیز بوده و حتی اقدام اروپا را در استفاده از مکانیزم اسنپبک غیرسازنده ارزیابی کرده است. حالا با وجود همه اینها، سایتهای هستهای ما توسط آمریکایی بمباران شده که خود را مدعی دفاع از انپیتی میداند. بنابراین این سؤال مطرح میشود که چه لزومی دارد در انپیتی باقی بمانیم؟ این پرسشی است که هر فردی که به منافع ملی فکر میکند ممکن است برایش پیش بیاید. از همین زاویه، دوستان بحث خروج از انپیتی را مطرح کردهاند؛ هرچند که تأکید میکنم این موضوع باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
*به نظر میرسد که شما موافق آن هستید.
نگفتم که موافق هستم. عرضم این بود که چنین موضوعی مطرح شده و در اینجا نظرهایی وجود دارد. باید به کمیسیون بیاید تا ابعاد موضوع بررسی شود؛ بنده هم در آن زمان نظر کارشناسی خودم را اعلام خواهم کرد.
* عدهای معتقدند با وجود اینکه ما در انپیتی بودیم و میگفتیم برنامه هستهای ما صلحآمیز است، باز هم جنگ اتفاق افتاد. حالا اگر از انپیتی خارج شویم، ممکن است اینطور تفسیر شود که قصد ساخت سلاح هستهای داریم و در آن صورت جنگ حتمیتر خواهد بود. نگاه شما چیست؟
نه اینها فقط حدس و گمان است. اساساً موضوع آنها داشتن یا نداشتن سلاح اتمی نبوده است. حمله به ایران را بهانه هستهای قرار دادند، اما در عمل دیدیم که آقای ترامپ ادعا میکرد هدفش تسلیمسازی ایران است و میگفت باید در حوزههای موشکی، مقاومت و دیگر ظرفیتها امتیاز بدهید. یعنی بحث بسیار عمیقتر از این حرفها بود. منتها گام اولشان حمله به ظرفیتهای هستهای ایران بود.
بنابراین مسئله فقط در حد انپیتی نیست؛ خیلی فراتر از اینهاست. موضوع موجودیت ایران مطرح است و باید بسیار دقیقتر و کارشناسیتر به آن نگاه کرد. اگر صرفاً بحث فعالیت هستهای بود، شاید اصلاً نباید کار به اینجا میکشید.
آنها کاری را کردند که نباید میکردند و بیش از این هم غلطی نمیتوانند بکنند. مسئله اصلاً این نیست که ایران بمب بسازد یا نسازد؛ برای آنها این موضوع مطرح نیست. بحث آنها عمیقتر از این حرفهاست. به همین دلیل میگویم باید صبر کرد تا ببینیم انشاءالله در کمیسیون چه نتیجهای حاصل میشود.
* در جلسه غیرعلنی اخیر مجلس درباره خروج از انپیتی صحبت شد؟
نه، موضوع جلسه غیرعلنی چیزهای دیگری بود. اگر قرار بود من اینجا در این مورد چیزی بگویم، دیگر آن جلسه غیرعلنی محسوب نمیشد.
*نه، چون گفته شده که آقای قالیباف یک توصیههایی داشتند در این رابطه که عجلهای نباشد.
نه، اصلاً موضوع چیز دیگری بود و این با آن فرق میکند.
*یعنی اصلا در مورد انپیتی صحبت نشده؟
بعضی چیزها مطرح میشود، اما اصلاً بحث انپیتی نیست؛ شما اینقدر جدی میگیرید.
* چون گفته شده این طرح سهفوریتی است، اگر به تصمیمگیری و رأی گذاشته شود، قاعدتاً باید اعضای شورای نگهبان در صحن حضور پیدا کنند، درست است؟
نه، همیشه اینگونه نیست. هنوز نمیدانیم؛ شاید در مجلس ابتدا مطرح کنند و بگویند سهفوریت ندارد، دوفوریت دارد یا حتی یکفوریت. کسی که این طرح را پیشنهاد داده، طرح را ارائه کرده است، اما هنوز نمیتوان روی آن حساب باز کرد. طرح باید مراحل خود را طی کند و بررسی شود که فوریت آن واقعاً چقدر است.
۲۹۲۱۱
