علی شریفینژاد ، سال ۱۴۰۴ به عنوان سال «سرمایهگذاری برای تولید» نامگذاری شده است، اما متأسفانه رویکرد فعلی بانکها با این شعار فاصلهای چشمگیر دارد. بهرغم تأکیدات مکرر مسئولان بر اهمیت تولید و صادرات، سیستم بانکی کشور همچنان با دیدی انقباضی و تجاری عمل میکند و نیازهای واقعی تولیدکنندگان، بهویژه در حوزه صادرات، را نادیده میگیرد.
چالش اصلی: میانگین حساب بهجای پشتیبانی از تولید
بانکها امروز بر اساس معیارهایی مانند «میانگین حساب» به متقاضیان تسهیلات اعطا میکنند، نه بر اساس پتانسیل تولید، اشتغالزایی یا ارزش افزوده صادراتی. این نگاه صرفاً مالی، باعث شده بسیاری از واحدهای تولیدی و صنعتی، بهویژه آنهایی که نیاز به سرمایه در گردش کلان دارند (مانند صادرکنندگان)، از دسترسی به منابع بانکی محروم شوند. درحالی که همین واحدها میتوانند با تأمین نقدینگی مناسب، چرخهای اقتصاد را به حرکت درآورند و ارزآوری قابلتوجهی ایجاد کنند.
ضرورت تغییر سیاستهای اعتباری
اگر بانکها واقعاً به دنبال حمایت از تولید هستند، باید:
شاخصهای اعطای تسهیلات را اصلاح کنند؛ بهجای تمرکز بر میانگین حساب، معیارهایی مانند ظرفیت تولید، اشتغالزایی، سابقه صادرات و برنامههای توسعهای واحدهای تولیدی ملاک قرار گیرد.
نرخ سود تسهیلات را متناسب با ریسک تولید تعدیل کنند: نرخهای بالا و یکسان برای همه بخشها، انگیزه تولیدکنندگان را از بین میبرد.
پشتیبانی ویژه از صادرات: صادرات نیاز به سرمایه در گردش بالا و دوره بازگشت طولانیتر دارد. بانکها باید با طراحی محصولات مالی ویژه (مثل اعتبارات ارزی یا تضمیننامههای کمهزینه)، از این بخش حمایت کنند.
سال ۱۴۰۴ باید به نقطه عطفی در اقتصاد ایران تبدیل شود، اما این امر محقق نمیشود مگر با تغییر نگاه سیستم بانکی از «تجارتمحوری» به «تولیدمحوری». اگر بانکها به جای محاسبات کوتاهمدت، نقش خود را به عنوان حامیان واقعی تولید و صادرات بپذیرند، میتوانیم شاهد رونق اقتصادی و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی باشیم.
* فعال اقتصادی استان کرمان
46
