شکست نابخشودنی اتحادیه اروپا
شکست نابخشودنی اتحادیه اروپا
در مواجهه با بن بست بین اوکراین و روسیه، اتحادیه اروپا در حال شکست خوردن است. تجمع نظامی روسیه در مرز اوکراین و باجگیری سیاسی کرملین از ناتو خطرناکترین بحران امنیتی اروپا در قرن حاضر را تشکیل میدهد. ساختار امنیتی اروپا در حال فروپاشی است. ترتیبات نهادی که در دوران پس از جنگ سرد برای این قاره حیاتی بودند – مانند معاهده نیروهای هستهای میانبرد، سایر توافقهای کنترل تسلیحات، و قانون تأسیس ناتو و روسیه – اکنون فقط روی کاغذ وجود دارند. تهدید حمله همه جانبه روسیه به کشور مرتبط با اتحادیه اروپا هرگز به این اندازه واقعی نبوده است. بنابراین، این یک لحظه تعیین کننده برای اروپا است – حتی اگر کشورهای اروپایی بازیگر اصلی در تلاش برای کاهش تنش بین اوکراین و روسیه نباشند. اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن به دلیل ناکامیها، ضعفها و شکافهای خود، از نظر روسیه به عنوان شرکای برابر (و بر این اساس، مطلوب) در بحث درباره موضوعاتی که برای منافع آنها حیاتی است، دیده نمیشوند. در مورد کنترل تسلیحات، ترتیبات نظامی و سایر مسائل امنیتی، اتحادیه اروپا تقریباً چیزی برای مذاکره ندارد. بنابراین، روسیه به سادگی می تواند آن را نادیده بگیرد.
اتحادیه اروپا چه کاری می تواند انجام دهد تا از منافع خود به بهترین شکل ممکن دفاع کند؟ همکاری نزدیک با ایالات متحده بخشی از پاسخ است، و همچنین تلاش برای متحد کردن کشورهای عضو در برابر تهدید. اما این به خودی خود کافی نخواهد بود. مهمتر از همه، اتحادیه اروپا باید از قدرت اصلی خود – نفوذ اقتصادی – استفاده کند و برای انجام این کار به صورت استراتژیک آماده شود. هیچ راه دیگری برای اتحادیه برای متقاعد کردن قدرت های بزرگی که بر سر آینده اروپا در حال مبارزه هستند وجود ندارد. این مسئله نابخشودنی است که اتحادیه اروپا در تهیه یک بسته تحریمی قوی برای اعمال علیه روسیه در صورت حمله مجدد این کشور به اوکراین شکست بخورد. آمریکا، اتحادیه اروپا را تحت فشار قرار داد تا در دسامبر و ژانویه کار خود را در مورد چنین تحریمهایی تسریع بخشد ولو بی نتیجه یا کم باشند. با توجه به اینکه مذاکرات بین المللی هفته گذشته هیچ دستاوردی نداشت، روسیه ظاهراً برای تجاوز بیشتر به اوکراین آماده می شود. اما اتحادیه اروپا هنوز در حال سنجیدن پاسخ بالقوه خود است. در حالی که اتحادیه این موضوع را در جلسه شورای روابط خارجی در ۲۴ ژانویه مورد بحث قرار خواهد داد، بعید است که این موضوع به تصمیم نهایی در مورد نحوه رسیدگی به تهدید منجر شود.
در همین حال، همانطور که توسط نشریه هندلزبرت گزارش شده، ایالات متحده و اتحادیه اروپا امکان قطع ارتباط روسیه از سیستم پیام رسانی مالی سوئیفت را رد کرده اند. علاوه بر این، در ائتلاف حاکم آلمان در مورد اینکه آیا و چگونه می توان از خط لوله نورد استریم ۲ برای جلوگیری از کرملین استفاده کرد یا خیر، اختلاف نظر وجود دارد – که نشان می دهد دورنمای کمی وجود دارد که چنین اتفاقی بیفتد. مسلماً، اولاف شولز، صدراعظم آلمان، در یک کنفرانس مطبوعاتی با ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو در ۱۸ ژانویه تأکید کرد که «همه اینها (نورد استریم ۲ و سوئیفت) در صورت مداخله نظامی علیه اوکراین باید مورد بحث قرار گیرد». اما غیبت چشمگیر شولز در مناظره در هفته های گذشته و اختلافات شدید در مورد روسیه در حزب سوسیال دموکرات او تردیدهایی را در مورد استحکام و ثبات رویکرد برلین ایجاد می کند.
بسیاری از دیپلمات ها و تصمیم گیرندگان اروپایی بر این باورند که برنامه ریزی تحریم ها بر اساس موارد احتمالی غیرممکن یا غیرمعقول است. آنها استدلال می کنند که برای اعمال تحریم ها، تنها زمانی باید شروع به طراحی اقدامات کرد که مشخص شد دشمن چگونه و تا چه حد تعهدات بین المللی خود را زیر پا گذاشته است. اگر قرار باشد اتحادیه اروپا از تهدید تحریم ها به عنوان یک عامل بازدارنده استفاده کند، استدلال دیگر این است که چنین اقداماتی عنصر غافلگیری را از دست می دهد. اینها بهانه های بدی برای بی عملی نیست. در حال حاضر، اتحادیه اروپا تنها در حال اطلاع رسانی است که در پاسخ به تجاوز روسیه چه کاری انجام نمی دهد. بنابراین، هشدارهای مکرر این کشور مبنی بر اینکه تهاجم دیگر به اوکراین با هزینه های هنگفتی برای روسیه همراه خواهد بود، بازدارنده معتبری نیست.
اتحادیه اروپا نه تنها در مقابله با مسکو با اقدامات اساسی که در پاسخ به حمله روسیه اعمال می کند، شکست خورده بلکه همچنین از مشارکت در مقدمات داخلی که به آن اجازه می دهد در مورد این موضوع به اجماع دست یابد، غفلت کرده است. در ژوئن ۲۰۲۱، شورای اروپا، سرویس اقدام خارجی اروپا را موظف به ایجاد بسته ای از اقدامات محدودکننده بالقوه علیه روسیه کرد. شش ماه بعد، هنوز هیچ طرحی در مورد این موضوع وجود ندارد – و بحث کمی در مورد چنین اقداماتی در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا شکل گرفته است. به گفته منابع دیپلماتیک، تنها آلمان و لهستان در نشست اخیر سرویس اقدام خارجی اروپا پیشنهادهای ملموسی ارائه کردند، در حالی که هیچ کشور بزرگ اتحادیه اروپا هیچ ایده ای ارائه نکرد.
این یک کیفرخواست ویرانگر برای دیپلماسی اروپایی در زمانی است که با جدی ترین آزمون خود مواجه است. ناتوانی اتحادیه اروپا در آماده کردن مهم ترین ابزار بازدارندگی و فشار در اختیارش، کاملاً در تضاد با شکواییه های این اتحادیه در مجادله با ایالات متحده و روسیه در بحث های خود در مورد ساختار امنیتی اروپاست. صحبت از افتتاح یک کانال ارتباطی مستقیم بین جوزپ بورل، نماینده عالی اتحادیه اروپا و سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه است. اما آنها در مورد چه چیزی بحث خواهند کرد؟ این پیشنهاد بیشتر به نظر می رسد که بیشتر برای تسکین روح پریشان اتحادیه اروپا طراحی شده است تا حل بحران. نشان دادن نارضایتی اتحادیه از به حاشیه رانده شدن در گفتگوهای بین آمریکا و روسیه، تنها فرصت دیگری را برای کرملین فراهم کرد تا علناً آن را به تمسخر بگیرد. همانطور که لاوروف به طعنه اشاره کرد، «این سوال متوجه آقای بورل و اعضای اتحادیه اروپا است، اینکه درباره امکان گفتگوی جداگانه با اتحادیه اروپا که شامل ایالات متحده و ناتو نباشد، باید از آمریکا پرسید که آیا اجازه می دهد که اتحادیه اروپا مستقلاً اقدامی انجام دهد».
بحران ژئوپلیتیکی در شرق اروپا بدترین لحظه ممکن برای اتحادیه اروپا است تا وانمود به اعمال خودمختاری استراتژیک بدون پشتوانه اقدامات معنادار و رهبری قوی کند. ائتلاف جدید آلمان در مورد روسیه تقسیم شده است؛ امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه برای شرکت در این بحث مردد است؛ لهستان از نظر سیاسی در اتحادیه اروپا بدنام شده و بورل خواب گردی می کند. این خطر واقعی وجود دارد که اتحادیه اروپا قبل از اینکه خیلی دیر شود نتواند به نواقص قابل توجه در واکنش خود رسیدگی کرده و روسیه به تنهایی ضرب الاجل یرا برای انجام این کار تعیین کند. چیزی که باید فرصت دیگری برای بلوغ و حاکمیت اتحادیه اروپا باشد، می تواند برعکس شود: ضربه نهایی به این ایده که اتحادیه می تواند به یک بازیگر مستقل جهانی تبدیل شود. برای همه اروپایی ها، این بدترین لحظه ممکن برای مجبور شدن به این نتیجه گیری است.
پیوتر بوراس رئیس دفتر ECFR ورشو و یکی از اعضای ارشد سیاستگذاری در شورای روابط خارجی اروپا
منبع: شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا
۳۱۰۳۱۱
