در شهریورماه سال ۹۷ بود که اعلام شد نقش برجسته سر سرباز هخامنشی یکی از آثار ایران باستان به کشور بازگردانده میشود. این نقش برجسته ۹۰ سال پیش در ایران کشف شد اما چند سال بعد به سرقت رفت و تلاشهای ایران برای بازگرداندن آن همچنان بینتیجه ماند تا اینکه اوایل سال ۹۸ به کشور بازگشت و با توجه به سیاستها و برنامهریزیهای وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، قرار شد این لوح در استانهای سراسر کشور به نمایش درآید تا علاقه مندان، این میراث جهانی فارس را از نزدیک ببینند و پس از آن به تخت جمشید بازگردانده و در محل اصلی خود نصب شود.
ماجرای سرقت این نقش برجسته چه بود؟
سر سرباز هخامنشی یکی از چندین سنگ برجسته منقوش به سربازان هخامنشی از پلکان شرقی کاخ آپادانای مجموعه تخت جمشید است که سالها پیش (احتمال داده شده حوالی سال ۱۳۳۶) از پله شماره ۱۹ پلکان شرقی کاخ ربوده شد.
پس از آن فردی به نام خانم برنت در سال ۱۹۷۴ سر سرباز هخامنشی را از یک حراجی با عنوان «حراجی ساتبی نیویورک» خرید و این اثر دزدیده شده را به مدت ۳۰ سال در اختیار خود نگه داشت. او بعد از آن در مارس ۲۰۰۵ میلادی تصمیم به فروش آن از طریق حراجی کریستیز کرد و ایران همان موقع متوجه حراج یک اثر تاریخی شد که سالها پیش از تخت جمشید دزدیده شده بود.
در این خصوص سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اقدامات قضائی خود را مبنی بر توقیف حراج و طرح دعوی برای استرداد سر سرباز هخامنشی به ایران را آغاز کرد اما دادگاه لندن در تاریخ ۲۰ مارس ۲۰۰۷ میلادی حکم به نفع دارنده فعلی اثر که ساکن فرانسه بود صادر کرد.
پس از آن در مرداد ماه سال ۹۷ یک قاضی در نیویورک حکم داد که سر سرباز هخامنشی که ۸۰ سال قبل از ایران ربوده شده بود بار دیگر به این کشور بازگردد.
سرنوشت نقش برجسته
در ابتدا قرار شد که این نقش برجسته در نقاط مختلف کشور در معرض دید مردم قرار گیرد و سپس به خانه خودش بازگردد اما پس از گذشت دو سال از این ماجرا نه تنها این نقش برجسته به تخت جمشید بازنگشته بلکه نکته جالب اینجاست که حتی مشخص نیست وضعیت آن به کجا رسیده و هم اکنون کجاست؟
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، آخرین وضعیت این نقش برجسته بیان کرد که در نهایت مشخص شد که این نقش برجسته هنوز در تخت جمشید نصب نشده است.
حمید فدایی در این رابطه توضیح داد: بر اساس برنامهریزیها قرار بود که این نقش برجسته در نقاط مختلف کشور در معرض عموم قرار گیرد و به نمایش گذاشته شود و تا زمانی که بنده اطلاع دارم این اقدام انجام و سر سرباز هخامنشی در برخی از استانها به نمایش گذاشته شد.
وی با اشاره به وضعیت کشور طی چند مدت اخیر در پی شیوع کرونا بیان کرد: بعد از گسترش و شیوع این ویروس تمام برنامهها با مشکلاتی مواجه شد و بنده در حال حاضر نمیدانم که این نقش برجسته کجاست؟
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید گفت: به دلیل برخی از مسائل و مشکلات این موضوع به فراموشی سپرده شد و من نمیدانم که این نقش برجسته الان در موزه ملی است یا در سفرهای استانی؟
فدایی با اشاره به اقدامات بسیار خوبی که برای بازگرداندن این نقش برجسته به کشور انجام شد، تصریح کرد: طی چند سال اخیر اقدامات زیادی از سوی ایران برای بازگرداندن سر سرباز هخامنشی انجام شد، در سال ۲۰۱۷ کسانی که این نقش برجسته را در اختیار داشتهاند از طریق یک وب سایت آن را در معرض حراج قرار دادند و ایران به محض اطلاع از این موضوع از طریق قانونی این مسئله را پیگیری کرد و اعلام شد که این نقش برجسته مربوط به ایران است از این رو از سوی ریاست جمهوری و وزارت امور خارجه و لاهه این پرونده حقوقی به جریان افتاد و در نهایت این اثر ارزشمند به کشور بازگردانده شد.
وی همچنین قول مساعد داد که به زودی آخرین وضعیت این نقش برجسته را پیگیری خواهد کرد و ادامه داد: به دنبال آن هستیم که این نقش برجسته را در همان محلی که به سرقت رفته نصب کنیم و به طور حتم در آیندهای نزدیک سر سرباز هخامنشی در جای اصلی خود نصب میشود.
بیشتر بخوانید:
شواهدی از اولین جراحی جمجمه در ۲۰۰۰ سال پیش!
کشف کتیبهای حکاکی شده با نام زرتشت پیامبر
47231
