سریال ناتمام آب خوزستان

به گزارش خبرگزاری فارس از اهواز، شبکه انشعاب آب و فاضلاب شهرهای آبادان و خرمشهر، با طول عمری بیش از ۸۰ سال از قدیمی‌ترین و نخستین طرح‌های آب رسانی و دفع فاضلاب در کشور است که به واسطه قدمت و وقوع جنگ هشت ساله، همچنین تخریب و عدم اصلاح زیرساخت‌ها، ویرانی شهرها و سؤمدیریت‌ها و تزریق بودجه‌های قطره چکانی مقارن به حیف و میل منابع به واسطه فقدان کارشناسی و دغدغه میان دستگاه‌ها و مدیران مسؤول، امروزه به یک شبکه فرسوده و نیازمند اصلاح کلی تبدیل شده است.

این معضلات در بخش فاضلاب علاوه بر اینکه سیمای شهرهای جنوبی خوزستان، از جمله آبادان و خرمشهر را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده و آن را به اصلی‌ترین معضل برای تداوم حیات و گذران معیشت در زادگاه و بوم خود شهروندان تبدیل ساخته است، در حیطه آب شرب نیز کاستی‌ها و اشکالات فراوانی دارد که در سال‌های اخیر، به‌واسطه بروز پدیده‌هایی از جمله خشکسالی، کاهش حجم سدها و غلبه آب شور دریا، همچنین سرازیر شدن آب رودخانه‌های کم عمق و مملو از پسماندهای غیر بهداشتی همچون  فاضلاب و دورریز کارخانجات صنعتی، در کنار ایجاد بحران‌های زیست محیطی، از آن یک چالش جدی در حیطه بهداشت و سلامت شهروندان ایجاد کرده است.

هزینه صدها میلیارد تومانی در سال برای کاهش مشکلات آب و فاضلاب خوزستان توسط دولت‌های مختلف

اقداماتی که سالانه میلیاردها دلار روی دست دولت‌های مختلف هزینه گذاشته، اما به واسطه بعد مسافت منطقه با آب‌های شیرین  اقلیم خشک شهرهای آبادان و خرمشهر، همواره از نگاه موشکافانه کارشناسان و مردم دور مانده است.

در حال حاضر آب شرب شهرهای آبادان و خرمشهر از طرح غدیر تأمین می‌شود که در چند سال اخیر توانسته است، انتقادها را نسبت به وضعیت داشت آب آشامیدنی مردم کاهش دهد، این طرح هر ساله و در برنامه های مختلف دولت‌ها مشمول ارتقا شده و با افزایش خطوط آب رسانی، توانسته نیاز منطقه را تا ۸۰ درصد جبران کند و مابقی ملزومات شرب شهروندان این دو شهر، از رودخانه‌های موجود بهمنشیر کارون تأمین می‌شود که به واسطه حلول فصول گرم سال و کاهش موسوم کاهش باران و کمبود نزولات آسمانی، با غلبه یافتن آب دریا به آب رودخانه‌های این دو شهر، EC موجود در رودخانه‌ها افزایش یافته آب شیرین و شرب شهروندان تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

موج سواری رسانه‌های معاند بر اظهارات نماینده مردم خرمشهر

اما، اظهارات نماینده مردم خرمشهر در مجلس،  گرچه حقایقی را در خصوص آب شهرهای آبادان و خرمشهر مبرهن ساخت و در چند روز گذشته از سوی رسانه‌های معاند به عنوان پدیده غالب و مطلق در آب منطقه عنوان و بزرگنمایی شد، اما این گفته‌ها تمام ماجرا نبوده و در ورای آن حقایقی نهفته است.

در چند ماه گذشته و مقارن با کاهش شدید حجم و ذخایر سدهای خوزستان که از خشکسالی رودخانه‌های استان ناشی می‌شود، بالطبع آب‌های آلوده نمود بیشتری در شبکه انشعاب شهری یافته و این آب‌های آلوده متصاعد شده از فاضلاب شهری و پسماند کارخانجات، بر آب موجود در رودخانه‌ها غلبه می‌یابد.

در راستی آزمایی از این موضوع، می‌توان چنین برداشت کرد که، منظور از اظهارات نماینده خرمشهر، آلودگی آب رودخانه‌ها بوده نه انشعاب شهری، چرا که آب شهرهای آبادان و خرمشهر، کاملاً از طرح غدیر تأمین می‌شود که آبی بهداشتی و برگرفته از سرچشمه‌های رود کرخه در شمال استان خوزستان است و اخیر نیز، توافق‌هایی برای برداشت از آب دز در جهت تأمین مایحتاج شرب این شهرها صورت گرفته که در آینده نزدیک عملی خواهد شد.

آب شرب مردم آبادان و خرمشهر از طرح غدیر تأمین می‌شود نه از رودخانه‌ها

طرح آبرسانی غدیر قادر است با ظرفیت تأمین آب شرب ۲۴ هزار مترمکعب در ثانیه، در سال ۱۴۱۵، چهارمیلیون و ۷۰۰ هزارنفر جمعیت را زیر پوشش آبرسانی قرار دهد. 

در همین راستا، رئیس شرکت آب و فاضلاب خوزستان، در توضیح وضعیت آب شرب این منطقه، عنوان کرد: به‌زودی افزایش میزان دریافتی آب آبادان از طرح غدیر تا یک هزار و ۵۰۰ متر مکعب در ثانیه اتفاق خواهد افتاد.

کرمی نژاد در خصوص مشکل کم آبی شهرستان آبادان و شهرهای تابعه، از آغاز پیگیری‌ها برای احداث آب شیرین‌کن در ایستگاه‌های ثوامر و شهید سلیمانی خبر داد و بیان کرد: مشکل کمبود آب تصفیه‌خانه شهید کشتکار نیز از طرح تصفیه خانه جمشید آباد آبادان و طرح غدیر حل خواهد شد.

فرماندار ویژه آبادان، در تشریح وضعیت این شهرستان برای تأمین آب شرب مورد نیاز شهروندان اظهار کرد: سهمیه استاندارد هر نفر ۲۰۰ لیتر متناسب با نیاز آبادان نیست. ما به ۶۰۰ لیتر سرانه نیاز داریم. همچنین امروز قبل از اینکه در فکر آب شرب خودمان باشیم اول باید آب مورد نیاز نخلهای خانگی و احشام تأمین شود.

سید زین‌العابدین موسوی ادامه داد: آب شیرین کن اروند کنار باید فورا وارد مدار شود. این وضع قابل قبول نیست. کل مناطق شهری و روستایی آبادان به صورت دائم نیاز به آب شیرین کن دارند. برای تامین آب شرب روستاهایمان به صورت فوری نیاز به تانکر سیار داریم و فوری باید تامین شود.

بر اساس این گزارش، بررسی‌های خبرنگار فارس حکایت از آن دارد که در پی ادامه تنش‌های آبی در خوزستان و کاهش آب پشت سد‌های این استان؛ در دو هفته‌ اخیر دبی رودخانه کارون پایین آمده است.

آب شرب شهرستان شادگان که توسط رودخانه کارون و پروژه آب‌رسانی غدیر تأمین می‌شود به دلیل کاهش دبی کارون شور و بد بو شده و به گفته کارشناسان حوزه آبی این استان، درصورتی‌ که سال آبی ۱۴۰۰ دیرتر آغاز شود، این اتفاق مجدداً در این منطقه تکرار خواهد شد.

 عادی شدن مساله اختلاط آب و فاضلاب نیز بسیار بد است

اما مدیر گروه سلامت محیط و کار معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی آبادان، در خصوص وضعیت بهداشت آب منطقه در شهرهای آبادان، خرمشهر و شادگان با استناد بر پژوهش‌های کارشناسی در این حیطه، نظر دیگری دارد و در این رابطه عنوان کرد: کدورت بالای آب با میانگین متوسط ۱۰ NTU، شکستگی گسترده در خطوط انتقال و شبکه توزیع آب شهری و روستایی، قطعی مکرر آب در برخی نقاط، کلر باقیمانده صفر و آلودگی میکروبی در برخی نقاط، انشعابات غیر مجاز و شوری آب معضلات بخش آب شهری و روستایی شادگان هستند.

جعفر ربیحاوی افزود: گفتن عبارت “کلر باقیمانده صفر” در استان خوزستان عادی شده است در حالی که اگر این مساله در استان دیگری مطرح شود، قابل باور نیست. عادی شدن مساله اختلاط آب و فاضلاب نیز بسیار بد است.

وی با بیان اینکه وضعیت تاسیسات آب و فاضلاب شادگان در بدترین حالت قرار دارد و حتی در آفریقا نیز وضعیت این گونه نیست، گفت: در یک بازه زمانی مساله‌ای بابت تامین ۱۰ میلیون تومان برای انجام یک پروژه مطرح بود که شرکت آب و فاضلاب شادگان می‌گفت توان تامین این مبلغ را ندارد. وضعیت موجود اصلاً خوب نیست و اگر مشکلی رخ نمی‌دهد، لطف خدا است.

رئیس اداره آبفای شهرستان آبادان نیز در خصوص وضعیت کنونی آب شهرستان و موقعیت بهداشتی آن، به خبرنگار فارس گفت: در خصوص آب شرب شهرستان، باید اذعان کرد که کل کشور در حال حاضر دچار بحران کم آبی است و این در حالیست که زمانی که کل کشور شرایط عادی داشت، شهرستان آبادان دچار بحران شوری و کم آبی بود، حال که تمام کشور درگیر این مشکل است، این معضل در منطقه آبادان حادتر جلوه خواهد کرد.

محدودیت در منابع آبی در پی خالی شدن بیش از 60 درصد از حجم صدها

وی ادامه داد:  EC آب بهمنشیر به بالای ۷۵۰۰ میکروموس می‌رسد، که این موضوع باعث شده است تا از شرایط میکس آب غدیر را در EC ۲۰۰۰ الی ۳۲۰۰ در شبکه توزیع کنیم.

این مسئول در شهرستان آبادان افزود: از مردم تقاضا داریم که واقعا و با جدیت در مصرف آب صرفه‌جویی کنند چرا که منابع آبی به شدت کاهش یافته و محدود شده است، طبق گزارشاتی که دریافت کرده‌ایم سدها بیش از ۶۰ درصد از حجم خود را از دست داده‌اند و شرایط آب اگر به همین روال مصرف پیش برود، قطعاً در آینده نزدیک دچار خاموشی خواهیم شد و مجبور می‌شویم که با جیره‌بندی، آب را مدیریت کنیم.

رئیس آبفای شهرستان آبادان اظهار کرد: با رویه فعلی، شوری آب قطعاً از رقم ۷۵۰۰ MM فراتر خواهد رفت و افزایش EC شرایط توزیع نیز دشوارتر و تجهیزات ما نیز دچار خسارت خواهد شد، به همین خاطر نیاز است تا مردم در مصرف آب صرفه جویی کنند.

وی با اشاره به دغدغه مردم چوئبده در خصوص وجود آلودگی احتمالی در آب این شهر، خاطرنشان کرد: نهاد ناظر بر شرکت فاضلاب، مرکز بهداشت است که نمونه‌های اخذ شده از آب چوئبده کاملاً این موضوع را نفی کرده و تمامی نمونه‌های میکروبی، منفی بود. آب دارای کلر باقیمانده در شبکه است و با توجه به اینکه آبی که در حال برداشت بوده آب جاری است، هیچگونه مشکلی در آن مشاهده نشده است.

رئیس اداره آبفای شهرستان آبادان ادامه داد: در خصوص بیماری که احتمال وجود آن تخمین زده شده است، این بیماری در آب‌های خام وجود دارد و معمولاً شناگران و صیادان در برخورد با آن ممکن است با مشکلات پوستی مواجه شوند، آبی که در شهر چوئبده در حال توزیع است، کاملاً بهداشتی است و کلر باقیمانده نیز به صورت ساعتی پایش می‌شود و هیچگونه آلودگی میکروبی در آن مشاهده نشده است.

وی افزود: در چوئبده یک دستگاه فیلتر تحت فشار که تصفیه فیزیکی را انجام می‌دهد نصب شده که آب را کاملاً از لحاظ فیزیکی تصفیه می‌کند و یک دستگاه کلریناتور مایع نصب شده که کلر باقیمانده در آب را ثابت نگه می‌دارد.

مشکل کم آبی در خرمشهر نداریم

فرماندار ویژه خرمشهر در تشریح آخرین وضعیت آب این شهرستان، بیان کرد: در مناطقی از خرمشهر که کانال خاکی مارد احداث شده است، آب شرب  مورد نیاز مردم از کارون و سد کرخه تامین می‌شود و حقابه آنها رسیده است و مازاد نیاز هم آب داریم.

حیدری تصریح کرد: روستاهایی در پایین دست سد خاکی مارد واقع شده اند که در کنارشان حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هکتار از زمین‌های کشاورزی و نخیلات نیز قرار دارند و برای اینکه دچار تنش آبی نشوند، با هماهنگی‌ سازمان جهاد کشاورزی و وزارت نیرو، در حال لوله‌کشی آب به مزارع هستیم.

فرماندار خرمشهر با اشاره به علت احداث سد خاکی مارد گفت: هم اکنون شوری آب رودخانه اروند و خلیج فارس به‌صورت مد روان می‌شود که میزان شوری آن نیز، بسیار بالاست و معمولاً در بازه‌های زمانی که خشکسالی داریم، این جریان آب شور تا نزدیکی‌های دارخوین هم می‌رسد و اگر این کار انجام نمی‌شد، هزاران هکتار از اراضی خرمشهر دچار شوری آب شده و خشک می‌شدند. 

حیدری عنوان کرد: با ایجاد این خاکریز مانع از پیشروی آب دریا به سمت کارون شدیم و همچنین توانستیم کانالی که از آب شرب به سمت بهمنشیر هدایت می‌شود، را نیز از درگیری با آب شور نجات دهیم؛ شهر آبادان از رود بهمنشیر آب شرب خود را تامین می‌کند.

به گزارش فارس، نیاز کلی آب شرب مردم خوزستان در سال ۵۰۰ میلیون مترمکعب است. در حال حاضر شهرهای جنوبی استان یعنی آبادان، خرمشهر با مشکلاتی از قبیل کمبود آب مواجه هستند، اما تا کنون این کمبودها به‌طور مستقیم بر روی زندگی شهروندان تأثیر بسزایی نداشته چرا که آب شرب شهروندان در هر صورت و در هر زمانی تأمین شده است.

اما اگر فرض کنیم در یک برآورد بدبینانه نیمی از استان خوزستان با کمبود آب شرب روبه‌رو باشد، یعنی ۲۵۰ میلیون مترمکعب باید در سال آب فراهم کنند.۲۵۰ میلیون مترمکعب کمتر از یک‌دهم آبی است که پشت سد دز وجود دارد، بنابراین اتفاق خاصی نمی‌افتد، اگر این کار انجام شود.

گرچه گام نخست طرح غدیر برای تأمین آب از سد کرخه انجام شده اما به دلیل تلاقی آن با آب رودخانه‌های کارون و بهمنشیر، مردم از  آب کاملاً باکیفیتی برخوردار نیستند، بر همین اسا پیش‌بینی می‌شود که منبع و مخزن آب به سد دز تغییر پیدا کرده و یا از آن سد کمک گیرد، اما این طرح در حال حاضر متوقف است و با بررسی انجام‌شده مقرر شد با یک روش میانبر هرچه سریع‌تر آب باکیفیت دز را به ایستگاه‌های پمپاژ این شهرستان‌های آبادان، خرمشهر و شادگان رسانده و وارد شبکه شود.

گزارش: علی دایلی

انتهای پیام/ر