روزگار دشوار رئیسی در کشاکش ضعف پایگاه اجتماعی و بحران های اقتصادی

خطیرترین مسئله آینده کوتاه مدت ایران مواجهه با تورمی است که اکنون سایه خویش را بر زندگی مردم گسترانیده است و به گفته رئیس جمهور، چیزی نیست که قابل انکار باشد. ما هیچگاه برای چند سال پیاپی تورم بالای سی درصد را، که هر سال هم افزایش یابد، تجربه نکرده بودیم. دولت سیزدهم در حالی باید به منظور تراز ماندن بودجه کشور در نیمه دوم امسال، روزانه دو میلیون و سیصد هزار بشکه نفت به فروش برساند که این مقدار فروش نفت چیزی در حدود چهارده برابر صادرات محقق شده روزانه در سال گذشته است؛

دولت برای تامین کسری بودجه خود می تواند به استقراض از بانک مرکزی روی بیاورد، انتخابی که به چاپ پول و ایجاد تورم بیشتر و در ادامه با کاهش قدرت خرید مردم به تجمیع نارضایتی ها خواهد انجامید؛ و می تواند به سیاستهای انقباضی و ریاضتی روی آورد که نتیجه آن نیز دمیدن بیشتر به تنور نارضایتی ها خواهد بود. نتیجه هر دو انتخاب، کاهش سطح امید به آینده خواهد بود که وقتی دولت ناگزیر از به کار بردن قوة قهریه در برابر نارضایتی ها شود، به کاهش بیشتر آن و تضعیف بیشتر سرمایه اجتماعی نیز می تواند بینجامد.

بیشتر بخوانید :

آینه عبرت قزاقستان پیش روی بهارستان

بازی دولت رئیسی با بودجه 1401

با چنین کسری بودجه و درآمده محقق نشده ای، ادعای اخیر وزیر امور خارجه که دولت، اقتصاد کشور را به برجام گره نخواهد زد، جز انکار واقعیت های ملموس اقتصاد کشور نیست؛ ادعایی خلاف بدیهیات آشکار و عقل سلیم، که میان سیاست گذار ونظام تدبیر فاصله ای می اندازد. پیش درآمد هر انتخابی فهم و پذیرش صورت مسئله است. اما با صرف نظر کردن از برجام که چنان که اشاره شد موضوع این است که دولت می توانست و می تواند اهتمام خود را معطوف شناسایی راهکارهای مهم برای بالا بردن سرمایه اجتماعی و امید به آینده کند، تا تأثیر فزاینده تورم بر تضعبفه را به گونه ای دیگر جبران کند.

تحمل شرایط سخت اقتصادی توسط مردم و اتخاذ تصمیم های سخت اقتصادی توسط سیاست گذار، نیازمند سطح بالایی است و هر آن مقدار مرجعیت اجتماعی دولت نازل تر، عبور از چنین شرایطی مسخر پرهزینه تر خواهد بود.

باز هم انکار نباید کرد که دولت سیزدهم برآمده از سطح مشارکت بالا نبوده است و بنابراین دولت ابراهیم رئیسی برای جبران این کاستی، اقدامات ویژه ای را با هدف بالا بردن اعتماد عمومی در دستور کار قرار دهد. اکثریتی که این دولت برآمده از آنها نیست .پس از پیروزی در انتخابات نیز دفتر رئیس جمهور به قیمت ارتباط با نیروهای مخالف سیاسی و اجتماعی و نظرخواهی از آنها اقدام کرد.

با این حال، هنوز باید امیدوار بود که دولت سیزدهم راهکارهای مؤثری را برای بالا بردن امید به آینده و تقویت سرمایه اجتماعی روی میز بگذارد، و در درجه اول مسیر گفت وگو با مردم و برقراری دیالوگ با نیروهای مخالف را با سرعت بسیار بیشتری هموار کند؛ چرا که بدون برجام و با دورنمای اقتصادی موجود، ادامه کار برای دولت، با سرمایه اجتماعی و اعتماد پایین، بسیار سخت خواهد بود.

21213