رایانه‌هایی با مغز انسان؛ آینده‌ای که از مرز خیال گذشته است!

شرکت نوپای سوئیسی «فاینال‌اسپارک» در راستای توسعه «زیست‌پردازنده‌ها» اعلام کرده است که تراشه‌هایی متشکل از سلول‌های مغزی انسان شاید در آینده جایگزین ریزپردازنده‌های سیلیکونی موجود شوند. فِرِد جُردن، یکی از بنیان‌گذاران این استارتاپ، می‌گوید: «به‌جای تقلید از مغز، چرا از خودِ آن استفاده نکنیم؟»

به گزارش اخبار زنده، او توضیح داد که نورون‌های زیستی حدود یک‌میلیون برابر کم‌مصرف‌تر از نورون‌های مصنوعی‌اند و از آنجا که سلول‌ها در آزمایشگاه قابل تکثیر نامحدود هستند، می‌توانند جایگزینی پایدار و کم‌انرژی برای تراشه‌های پرمصرف هوش مصنوعی باشند. در حالی که چت‌بات‌ها و مدل‌های زبانی مانند چت‌جی‌پی‌تی نیازمند مصرف عظیم انرژی‌اند، این روش می‌تواند بحران مصرف انرژی در صنعت هوش مصنوعی را مهار کند.

برای ساخت این زیست‌پردازنده‌ها، دانشمندان فاینال‌اسپارک سلول‌های بنیادی مشتق‌شده از پوست انسان را به نورون تبدیل و سپس به توده‌هایی میلی‌متری به نام «ارگانوئید مغزی» تبدیل می‌کنند؛ این توده‌ها تقریباً هم‌اندازه مغز لارو مگس میوه‌اند. پژوهشگران با اتصال الکترودها به این ارگانوئیدها، فعالیت الکتریکی درونی آنها را مشاهده یا تحریک می‌کنند تا پاسخ‌هایشان را مانند صفر و یک در رایانه‌های معمولی ثبت نمایند.
 

در حال حاضر ده دانشگاه در جهان از ارگانوئیدهای فاینال‌اسپارک برای پژوهش روی کاربردهای بیوکامپیوتینگ بهره می‌برند. در دانشگاه بریستول، یکی از این ارگانوئیدها به عنوان «مغز» رباتی کوچک عمل کرد که توانست حروف بریل را تشخیص دهد. با این حال پژوهشگر «بنجامین وارد–شرر» می‌گوید کار با سلول‌های زنده بسیار دشوارتر است، زیرا گاه زود می‌میرند و کل آزمایش از نو باید انجام شود.

در دانشگاه جانز هاپکینز آمریکا نیز پژوهشگران از همین ارگانوئیدها برای بررسی اختلال‌هایی چون اوتیسم و آلزایمر استفاده می‌کنند. «لِنا اسمیرنووا» می‌گوید در آینده بیوکامپیوتینگ می‌تواند از مرز تحقیقات پزشکی فراتر رفته و به یکی از ستون‌های پردازش اطلاعات بدل شود.

اگرچه این سلول‌های مغزی تنها حدود ده‌هزار نورون دارند و هیچ نشانه‌ای از هوشیاری در آنها دیده نشده، جُردن اذعان دارد که پرسش درباره «آگاهی سلول‌ها» مرز میان علم و فلسفه را می‌ساید.

او می‌گوید هدف اصلی آنان افزون بر خلق رایانه‌های نوین، کشف راز کارکرد مغز انسان است. در یکی از تازه‌ترین آزمایش‌ها، پژوهشگران متوجه شدند که ارگانوئیدها پس از باز شدن درِ محفظه ناگهان واکنش الکتریکی نشان می‌دهند؛ پدیده‌ای که هنوز توضیح علمی روشنی ندارد.