حاجیدلیگانی: خروج از NPT واکنش به ادامه برجام است نه برگشت تحریمها/ ۱۰ طرح خروج از NPT در مجلس/ ماجرای نمایندهای که یک تنه سه طرح خروج از NPT نوشت
حاجیدلیگانی: خروج از NPT واکنش به ادامه برجام است نه برگشت تحریمها/ ۱۰ طرح خروج از NPT در مجلس/ ماجرای نمایندهای که یک تنه سه طرح خروج از NPT نوشت
کیاوش حافظی: نمایندگان مجلس دوازدهم این روزها در تلاشند تا ایران از پیمان منع گسترش تسلیحات هسته ای NPT خارج شود. آن هم در حالی که تحلیلگران و کارشناسان سیاست خارجی نسبت به این موضوع هشدار میدهند و معتقدند چنین اقدامی میتواند خطر درگیری نظامی مجدد را به دنبال داشته باشد.
۲۳ خرداد ۱۴۰۴ تهران در حالی مورد حمله اسرائیل قرار گرفت که همواره اعلام کرده بود به دنبال ساخت سلاح هستهای نیست. به گفته تحلیلگران اگر اصرار مجلسیها به خروج از NPT باشد، آن موقع طرفهای خارجی این اقدام را به معنای تلاش برای ساخت سلاح هستهای توسط ایران تلقی میکنند.
حتی گفته شده است که سهشنبه گذشته در جلسه غیرعلنی مجلس، محمدباقر قالیباف رئیس قوه مجریه از نمایندگان خواسته در مورد خروج از NPT عجولانه تصمیمگیری نکنند.
در این باره recive با حسینعلی حاجیدلیگانی، نمایندهای که طرحی سه فوریتی برای خروج از از پیمان منع گسترش تسلیحات هسته ای را طراحی کرده، گفتگو کرده است. حاجیدلیگانی میگوید که سایر نمایندگان هم طرحهای مشابهی داشتهاند و مجموعا ۱۰ طرح برای خروج از NPT به کمیسیون امنیت ملی ارجاع شده که قرار است ادغام شود و تا روز یکشنبه به صحن مجلس برسد.
حاجی دلیگانی که از طراحان طرح سهفوریتی است، میگوید قطعنامههای ششگانه شورای امنیت سازمان ملل اثر چندانی ندارد. سوالی که به میان میآید آن است که پس نمایندگان چرا به دنبال خروج از NPT هستند؟ پاسخ حاجی دلیگانی آن است که چون طرف مقابل میخواهد برجام ادامه پیدا کند.
مشروح این گفتگو را در ادامه بخوانید؛
*****
*شما جزو طراحان طرح سه فوریتی خروج ایران از NPT هستید؟
بله.
* این طرح در چه مرحلهای قرار دارد؟
ما این طرح را صبح جمعه بارگذاری کردیم. سهشنبه در مجلس، جمعبندی شد که این طرح با ۹ طرح مشابه دیگر (یعنی مجموعاً ۱۰ طرح که از گذشته تا کنون توسط نمایندگان مطرح شده بود) به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، ارسال شود. این اقدامات دیشب(سهشنبه شب) انجام شد و چهارشبه ساعت ۱۲و نیم جلسه کمیسیون امنیت ملی با حضور اعضا و همچنین طراحان این طرحها از جمله بنده برگزار شد. در ابتدای جلسه، من طرح خود را تشریح کردم و یک نسخه دیگر آن هم به کمیسیون تقدیم شد. پس از بررسی سایر طرحها و تبادل نظر، جمعبندی کمیسیون این شد که همه طرحها تجمیع شود و تا روز شنبه تدوین شود. در روز یکشنبه، اگر شرایط فراهم باشد، این طرح در صحن علنی مجلس مطرح خواهد شد.
نمایندگان ۱۰ طرح برای خروج ایران از NPT دادهاند
*آن ۹ طرح دیگر چه طرحهایی هستند؟
عنوان طرحی که ما داشتیم «خروج ایران از پیمان بینالمللی منع گسترش سلاحهای هستهای» بود. یکی دیگر از طرحها «تعلیق قدرت ایران در پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای» بود که مربوط به آقای غلامحسین زارعی است. دیگری «الزام دولت به خروج از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای» مربوط به آقای ظهوریان است. طرح دیگر را آقای زارعی با عنوان «خروج دولت جمهوری اسلامی ایران از پیمان بینالمللی منع گسترش سلاحهای هستهای و کاهش سطح همکاری با آژانس بینالمللی» ارائه دادهاند.
*این یکی را هم غلامحسین زارعی داده؟
بله. طرح بعدی «خروج جمهوری اسلامی ایران از NPT» توسط آقای حسینیکیا ارائه شده بود. طرح دیگر «خروج از NPT» توسط آقای کوچکزاده ارائه شده بود. یک طرح دیگر مجددا توسط آقای غلامحسین زارعی با عنوان «خروج جمهوری اسلامی ایران از معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای». همچنین آقای ابراهیم رضایی طرحی درباره «خروج از NPT در صورت فعالسازی مکانیزم ماشه» ارائه کرده بود. طرح «اعلام خروج کشور از معاهده NPT» نیز توسط علیرضا عباسی ارائه شد. نهایتاً طرح «خروج جمهوری اسلامی ایران از معاهده NPT» توسط آقای نبویان ارائه شد.
نمایندهای که سه طرح برای خروج از NPT نوشت
* یعنی الان آقای غلامحسین زارعی تاکنون سه طرح برای خروج ایران از انپیتی داده است؟
در واقع با سه نوع نگارش، اما محتوای آن یکی بود و فقط به سه شکل مختلف بارگذاری کرده بود.
* پس ۱۰ طرح خروج ایران از انپیتی داریم؟
۱۰ طرح که همه آنها در نهایت یکی میشود. یعنی طبق آییننامه، همه این طرحها تجمیع، ادغام و تدوین میشوند و بهعنوان گزارش کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در صحن مجلس مطرح خواهد شد. و احتمالا در جمعبندی این چند نکته ذکر خواهد شد:
۱- تعیین یک فرصت ضربالاجل برای سه کشور اروپایی؛ به این صورت که اگر آنها قبل از پایان مهلت یکماهه برای بازگشت مکانیسم ماشه، اعلامیه خود را پس بگیرند، ما نیز از تصمیم خروج از NPT انصراف خواهیم داد. ۲- اجماع کلی در مجلس وجود دارد که اگر اروپاییها بر مکانیسم ماشه اصرار کنند، ایران نیز محکم بایستد و از NPT خارج شود. ۳- در این طرح قید خواهد شد که دولت موظف است تقاضای خروج از NPT را به شورای امنیت اعلام کند و ظرف ۹۰ روز بعد از آن، ایران بهطور رسمی از NPT خارج شود. ۴. اگر سه کشور اروپایی این اعلامیه را پس نگیرند، ایران قطعاً از برجام هم بهطور کامل خارج خواهد شد.
قریب به اتفاق نمایندگان با خروج ازNPT همراه هستند
* فضای مجلس چقدر با این حرکت خروج از NPT همراه است؟
فکر میکنم قریب به اتفاق نمایندگان روی این موضوع اجماع دارند؛ یعنی همه جریانهای داخل مجلس. چون بحث منافع ملی کشور مطرح است، در مجموع با کلیات این موضوع موافق هستند.
* روز سهشنبه ظاهراً آقای قالیباف در جلسه غیرعلنی گفته بودند که برای این طرح عجله نکنید. همینطور است؟
نخیر. اتفاقاً تأکید ایشان این بود که گزارش تا روز یکشنبه آماده شود.
* گزارش یا طرح؟
منظور این بود که گزارش طرحها آماده شود تا در صحن مجلس ارائه شود.
*به صورت سه فوریتی؟
آنجا دیگر فوریت مطرح نشد. اما اگر قرار باشد در صحن بهصورت سهفوریتی بررسی شود، طبیعتاً اعضای شورای نگهبان هم حضور پیدا میکنند. اما اگر قرار باشد دوفوریتی باشد، طبیعتاً روال عادی خود را طی خواهد کرد.
خروج یا عدم خروج از NPT آنقدر که گفته میشود تأثیر تعیینکنندهای بر تصمیم آنها درباره جنگ یا عدم جنگ ندارد
* در حالی که ایران عضو NPT است، به اتهام تمایل برای ساخت سلاح هستهای درگیر جنگ شد. فکر نمیکنید چنین طرحهایی باعث شود طرفهای خارجی آنها را تمایل ایران برای ساخت سلاح هستهای تفسیر کنند و جنگ محتملتر شود؟
نه، نظر من این است که هم ممکن است جنگ شود و هم ممکن است نشود. اگر در داخل کشور اتحاد و انسجام داشته باشیم، جنگ نخواهد شد. احتمال جنگ زمانی وجود دارد که در کشور انسجام نباشد. بنابراین به نظر من خروج یا عدم خروج از NPT آنقدر که گفته میشود تأثیر تعیینکنندهای بر تصمیم آنها درباره جنگ یا عدم جنگ ندارد. چرا؟ چون آنها قبلاً هم برخلاف قانون به کشور ما حمله کردهاند؛ یعنی آمریکا که خودش عضو NPT است، به کشوری دیگر که عضو NPT بوده و همه دستورالعملها، قواعد و ضوابط را رعایت کرده بود، حمله و بمباران کرده است.
* کمیسیون موافق این طرحها بودند؟
هم کمیسیون موافق هستند، هم کف صحن به نظر من اکثریت قریب به اتفاق موافق هستند.
*جامعه چطور؟ فکر میکنید جامعه هم موافق طرحهای اینچنینی است؟
بالاخره من که نرفتهام نظرسنجی کنم، اما جامعه نمایندگان را انتخاب کرده و مسئولینی هم انتخاب شدهاند تا براساس منافع مردم تصمیم بگیرند. واقعیت این است که آنها به شعور ملت ما توهین کردند، به ملت ما حمله کردند و اکنون هم با وجود اینکه خودشان برجام را اجرا نکردند، در حالی که این توافق به سالهای پایانی نزدیک شده و قرار بوده ما پس از ۱۰ سال بتوانیم از انرژی هستهای در مصارف صلحآمیز بهرهمند شویم اما باز هم به بهانههای مختلف میخواهند آن را تمدید کنند. در حالی که خودشان میدانند هر آنچه در بحث تحریمها میتوانستند اعمال کنند، تا امروز انجام دادهاند. حتی تحریمهایی که قرار است با بازگشت قطعنامهها اجرا شود، کمتر از آن چیزی است که تاکنون اعمال شده است.
*کمتر است؟
بله.
*آنها را تاثیرگذار نمیدانید؟
هیچ تاثیری ندارد.
واکنش ما به ادامه برجام است نه بازگشت تحریمها
*اگر تاثیرگذار نیست پس چرا نمایندگان ۱۰ طرح خروج از NPT دارند؟
به این دلیل که آنها میخواهند کاری کنند تا برجام مجدد بهموقع به پایان نرسد و محدودیتهایی که در برجام داریم، ادامه پیدا کند. هدف آنها این است که ما بعد از مهرماه، وقتی ۱۰ سال برجام به پایان میرسد، مجبور نشویم همچنان در آن باقی بمانیم و محدودیتهای آن را بپذیریم. در حالی که خود برجام پیشبینی کرده بود که این محدودیتها تا ۱۰ سال برقرار باشد و پس از آن رفع شود، آنها میخواهند این محدودیتها همچنان بر کشور ما حاکم باشد.
*پس خروج از انپیتی درواقع واکنشی به ادامه پیدا کردن برجام است؟
میتواند اینطور تلقی شود.
*واکنش به برجام و نه برگشت تحریمها؟
بله.
۳۱۲۱۱
