این کنسرت ۱۳ اسفندماه (۴ مارس) و همزمان با سیامین سالگرد آغاز روابط دیپلماتیک ایران و کرواسی و صدوپنجاهمین سالگرد تاسیس فیلارمونیک زاگرب به سرپرستی علی رهبری (آهنگساز و رهبر ارکستر) و خوانندگی رضا فکری در تالار بزرگ لیسینسکی زاگرب برگزار شد.
در این برنامه که از شبکه HRT۳ کرواسی پخش شد علی رهبری به تبیین نسبت موسیقی ایران و جهان به ویژه اروپا پرداخت و همچنین در خصوص فرآیند ایده تا اجرای مستند «چنین گفت زرتشت» و اصالت این اثر ۶۵ دقیقهای در مقایسه با اثری که ریچارد اشتراوس، آهنگساز آلمانی از روی نوشتههای نیچه ساخته است، توضیحاتی ارائه داد.
سفیر ایران در زاگرب، سفیر کرواسی در تهران، رضا فکری خواننده اثر، مدیر مجموعه لیسینسکی زاگرب و برخی کارشناسان موسیقی نیز در این برنامه به تحلیل جایگاه فاخر موسیقی سنتی و کلاسیک ایران و همچنین کنسرت «چنین گفت زرتشت» پرداختند.
پرویز اسماعیلی سفیر ایران در این برنامه با اشاره به این که «پیام فرهنگ و هنر ایران برای ملتها صلح و دوستی است» گفت: «استقبال جهانی از موسیقی ایرانی به دلیل تمدن بزرگ، فرهنگ و ادبیات غنی ایران است و آغاز برنامههای سیامین سالگرد روابط دیپلماتیک ایران و کرواسی با یک اثر مشترک هنری نمادی مهم از علاقه و اشتراکات فرهنگی بین دو ملت است.»
او در پاسخ به سوالی در خصوص تفاوت این اجرا با نسخه اجراشده توسط ریچارد اشتراوس آلمانی، گفت: «آن قطعه با خوانش نیچه و بدون کلام اجرا شده است ولی اثر آقای رهبری با آن کاملا متفاوت است؛ زیرا اولا یک روایت اصیل و ایرانی از آموزههای زرتشت است و ثانیا برای اولین بار در جهان با کلام و به زبان فارسی در زاگرب اجرا شد.»
سفیر ایران در زاگرب درباره نقش ارتباطات فرهنگی و هنری میان ملتها، به ویژه موسیقی در کمک به صلح جهانی افزود: «موسیقی زبان مشترک ملتها است و مرز و محدوده جفرافیایی نمیشناسد. هنر و به ویژه موسیقی در عین حالی که از اعماق و زوایای فرهنگها و سنتهای متفاوت ملتها بیرون میآید، بدون نیاز به زبان میتواند فراگیر و جهانی شود.»
اسماعیلی در خصوص جایگاه ایران در نقشه جهانی موسیقی کلاسیک، گفت: «اهالی موسیقی باید در این زمینه نظر دهند اما در واقع موسیقی سنتی در ایران با تکیه بر فرهنگ، ادبیات و سازهای ایرانی اصالت بیشتری از موسیقی کلاسیک دارد. البته ارکستر سمفونیک ایران ۸۰ سال سابقه دارد و همواره با ارکسترهای غربی همکاری داشته است. استادان بزرگی مثل آقای رهبری و لوئیس چکناواریان فیلارمونیکهای بزرگ جهان را هدایت کردهاند. برخی افراد به ویژه آقای رهبری تلاش کردهاند موسیقی سنتی ایرانی را با ابزارها و هارمونی موسیقی کلاسیک غربی تلفیق کنند که نتیجه آن تولید آثاری منحصر به فرد و ماندگار در جهان موسیقی بوده است.»
سفیر ایران همچنین در پاسخ به سوالی در مورد جایگاه موسیقی کلاسیک سنتی اروپا در ایران، گفت: «موسیقی کلاسیک سنتی اروپا از دهها سال قبل طرفدارانی در میان نخبگان و جوانان ایران دارد. آثار متعددی از بزرگان موسیقی کلاسیک جهان مانند موتزارت و اشتراوس یا «دریاچه قو» اثر چایکوفسکی در ایران اجرا شده است. سمفونی شماره ۹ بتهوون نیز با مدیریت آقای علی رهبری در ایران با استقبال فراوان روبهرو شده است. ضمن این که نوازندگان طراز اولی از ایران همواره در فیلارمونیک های بزرگ اروپا و جهان حضور داشتهاند.»
دراگو اشتامبوک سفیر کرواسی در تهران هم گفت: «مردم ایران فوقالعاده از جهات مختلف قوی هستند و این نه تنها در فرهنگ و هنر تاریخی آنها، بلکه در عرصههای علمی و پزشکی هم بسیار مشهود است.»
نقطه مشترک مطالب مطرحشده از سوی کارشناسان، ستایش تمدن، فرهنگ و هنر غنی ایران و درک بسیار بالای ایرانیان نسبت به موسیقی و علاقه آنها به انواع گوناگون هنر در ایران بود. اهدای این کنسرت از سوی علی رهبری به مردم کرواسی و همچنین نزدیکی صدا و ادای کلمات برای نوازندگان کروات به زبان فارسی و تسلط سریع آنها بر متن فارسی، موضوع قابل توجهی بود که کارشناسان به عنوان نشانهای قوی از اشتراکات بالای فرهنگی دو ملت ایران و کرواسی از آن یاد کردند.
پوئم سمفونی «چنین گفت زرتشت» در شش قسمت، اولین پوئم سمفونی در جهان روی گفتار واقعی زرتشت است که برای خواننده تِنور گروه کر و ارکستر بزرگ سمفونیک ساخته شده است.
۲۵۹۲۵۹