تخریب بناهای تاریخی همدان، سهل‌انگاری یا دوگانگی مدیریتی؟
به گزارش خبرگزاری فارس از همدان، عصر امروز جلسه فوق‌العاده کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر همدان با موضوع تخریب مدرسه تاریخی «ظفر» با حضور مسوولان مربوطه و جمعی از خبرنگاران برگزار شد.
رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر همدان در این جلسه در مورد ضرورت حفظ بناهای واجد ارزش سخن گفت و اظهار کرد: این جلسه صرفا در مورد تخریب مدرسه ظفر نیست بلکه باید سازوکاری بیاندیشیم تا بافت تاریخی همدان تحت‌الشعاع توسعه‌یافتگی قرار نگیرد.
سعید حاجی‌بابایی با بیان اینکه باید با کمک دستگاه‌های مربوط جلوی این اتفاقات را گرفت گفت: اگر قرار است ناهماهنگی وجود داشته باشد قطعا ادامه خواهد داشت و اگر فردی کوتاهی داشته باید علت را بدانیم و اگر خلا قانونی هم بوده آن را بررسی کنیم.
وی خاطرنشان کرد: کشورهایی مثل ایران خصوصا شهر همدان بافت‌های تاریخی چندانی ندارند و باید صدها میلیارد پول هزینه و زمان صرف کرد تا چنین بافتی را ایجاد کرد اما متاسفانه از آنچه که داریم ساده‌انگارانه از کنارش عبور می‌کنیم و گاهی تصمیماتی می‌گیریم که قابل جبران نیست و باعث مخدوش بافت تاریخی می‌شود.
رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر همدان با اشاره به اینکه متاسفانه ضوابط و مقررات طوری نیست که به حفظ بافت‌ها کمک کند و بسیاری از تصمیماتی که سالهای قبل گرفته شده قابل دفاع نیستند گفت: اخیرا هم شاهد تخریب مدرسه تاریخی ظفر بودیم و این بسیار ناراحت‌کننده است.
مدرسه ظفر توسط مالک تخریب شده است
شهردار منطقه یک همدان نیز در این خصوص با بیان اینکه هنگام خاکبرداری همکاران سازمان پسماند شهرداری نسبت به تعطیلی کار اقدام کرده‌اند اظهار کرد: مدرسه ظفر توسط شهرداری تخریب نشده و توسط مالک تخریب شده و مالک از شهرداری هم هیچگونه مجوزی برای تخریب دریافت نکرده است.
مسعود دهبانی با بیان اینکه در سالهای ۸۹ و ۹۰ این ملک تغییر کاربری پیدا کرده و طبق مصوبات کمیسیون ماده ۵ از آموزشی به تجاری با رعایت تعریض معبر انجام شده است گفت: در سال ۸۹ یک مصوبه و در سال ۹۰ نیز مصوبه‌ای با عنوان از تغییر کاربری مختلط به تجاری داشته است که سازمان میراث فرهنگی نیز عضو این کمیسیون است.
وی بیان کرد: این مدرسه متعلق به آموزش و پرورش است و این نهاد با رعایت بررسی اصلاحی به شخصی در عوض مطالبات خود واگذار شده است.
حاجی‌بابایی با بیان اینکه مالک این بافت تاریخی، صبح امروز در شورای شهر بود و می‌گوید خود آنجا را تخریب نکرده اما کار خوبی انجام شده است گفت: این وسط چه کسی آن مدرسه را تخریب کرده معلوم نیست و مالک اظهار بی‌اطلاعی می‌کند.
دهبانی در پاسخ به این اظهار نظر گفت: مالک می‌گوید تخریب نکرده است اما رفع خطر کرده و اینطور استدلال می‌کند.
تخریب مدرسه ظفر را پیگیری حقوقی خواهیم کرد
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همدان نیز با بیان اینکه امیدوارم موضوع حفظ بافت واجد ارزش مدیریت شود و هرجا جلوی خطر را بگیریم به نفع است اظهار کرد: بافت واجد ارزش تاریخی همدان در سال ۱۳۸۸ که رینگ یک بوده، ابلاغ شده و در سال ۱۳۹۴ ابلاغیه اول توسط سازمان وقت به وزارت کشور ابلاغ شد.
علی مالمیر گفت: در این سال نیز تطبیق صورت گرفته و بافت تاریخی همدان توسط شورای عالی معماری و شهرسازی کشور ابلاغ می‌شود.
وی با بیان اینکه قبل از اینکه این بنا تخریب شود، مطالعاتی از سال ۹۲ در مورد آن آغاز شده است گفت: لکه‌های واجد ارزش و ثبتی واقع در بافت به صورت پلاک به پلاک به شهرداری ابلاغ شده که این لکه یعنی مدرسه ظفر را هم شامل می‌شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همدان تصریح کرد: به لحاظ حقوقی چه در داخل بافت و چه درخصوص بنا، آنچه واجد ارزش بوده باید حفظ شود و اگر قرار است مجوزی صادر شود و اقدامی صورت گیرد، استعلامی از میراث فرهنگی باشد، ضمن اینکه اگر استعلام هم نمی‌شد، چون لکه‌های تاریخی و ارزشی اعلام شده ، نباید تخریب می‌شد.
وی با بیان اینکه سوال اینجاست اگر مجوز تخریب گرفته شده، چگونه است و اگر نه وظیفه شهرداری در نظارت بر تخریب و ساخت و ساز چیست؟ گفت: اظهار مالک این است که بارها در خصوص این ملک با شهرداری مکاتباتی داشته و رفع خطر و خاکبرداری به هیچ عنوان توسط او صورت نگرفته است.
مالمیر با اشاره به اینکه بر اساس ضوابط و قانون و ابلاغیه روز گذشته دفتر ثبت آثار وزارتخانه میراث فرهنگی، در خصوص این بنا پیگیری حقوقی خواهیم کرد افزود: در مورد این موضوع باید مشابه بنای خانه کبابیان و حتی بر اساس ضوابط شورای عالی معماری و شهرسازی رفتار کرد.
وی یادآور شد: اینجا ضوابط میراث حاکم است اما چون برخی از دوستان در شورای قبل ان‌قلتی داشتند که نظر شورای معماری و شهرسازی چیست؛ آنجا نیز تاکید شده بناهایی که حتی واجد ارزش نباشند اما متعلق به دهه ۴۰ و قبل باشند، اگر تخریب شوند باید عین به عین ساخته شوند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همدان اضافه کرد: این مصوبه کمیسیون متعلق به سال ۸۹ است اما ما ضوابط را سال ۹۹ اعلام کردیم و تازگی دارد؛ ضمن اینکه حتی بر فرض کاربری هم تغییر کند، کالبد بنا مهم است و مسئله کاربری موضوع دوم است.
وی بیان کرد: باید موضوعی را با خود روشن کنیم و تکلیف مشخص شود که آیا در همدان می‌خواهیم بافت تاریخی داشته باشیم و یا نداشته باشیم که اگر قرار است بافت تاریخی داشته باشیم، باید الزامات آن را رعایت کنیم و اگر قرار است نداشته باشیم باید به جمع‌بندی برسیم و برای خود محدودیت ایجاد نکنیم و هزینه‌هایش را هم پرداخت کنیم.
مالمیر یادآور شد: ذوالریاستین جزو منطقه‌هایی است که به عنوان بخشی از ارزش‌های نهفته در پرونده برای ثبت جهانی آماده شده و در حال حاضر هم پرونده نهایی و ترجمه شده و برای یونسکو هم ارسال شده است و جزو ارزش‌ها و هسته اصلی معماری بوده که اگر از بین برود به چالش کشیده می‌شویم.
وی بیان کرد: پرونده ثبت جهانی منظر تاریخی هگمتانه و همدان است و دوره‌های تاریخی و نه یک دوره خاص را بررسی می‌کند.
بخش عمده‌ای از اقدام تخریب به عهده مالک بوده است
حاجی‌بابایی ادامه داد: دیروز با دادستان همدان صحبتی داشتیم که ظاهرا نامه‌ای از سوی دادستانی به شهرداری ارسال شده که دیگر استعلام موردی نگیرند که به نظر موضوع بسیار درستی است تا مردم رفت و آمدی در سازمان‌ها نداشته باشند و معطل نشوند.
وی بیان کرد: در بهمن ماه سال ۹۹، آقای دهبانی استعلامی پیرامون تقاضای مالک از میراث فرهنگی گرفته و درخواست صدور پروانه داشته که ظاهرا سازمان میراث پاسخ نامه را نداده؛ نکته دوم این است که این موضوع مصوبه ماده ۵ داشته و در مصوبه دوم تغییر کاربری از مختلط به تجاری ذکر شده است.
رئیس شورای اسلامی شهر همدان نیز با بیان اینکه این موضوع متاسفانه زمانی رخ می‌دهد که اطلاعی از تخریب از سوی هیچکدام از سازمان‌ها داده نمی‌شود و شهرداری به عنوان سازمان مربوطه اقدام می‌کند و کار متوقف می‌شود اظهار کرد: مدرسه ظفر چون بافت تاریخی بوده باید مراحل قانونی را طی می‌کرد و واجد ارزش تاریخی بودن یا نبودن آن مشخص می‌شد.
محمود مسگریان گفت: هرگونه تخریبی در خصوص بافت‌های تاریخی باید از میراث فرهنگی استعلام گرفته شود که به نظر استعلام خواسته شده و پاسخ میراث فرهنگی مشخص نیست.
وی ادامه داد: از طرفی مالک ادعا می‌کند تخریب نکرده و شهرداری هم که نمی‌توانست ابتدا قبل از اینکه قرارداد تنظیم کند، اقدام به تخریب کند و از طرفی مالک خود باید اقدام به تخریب کند، مگر در جاهایی که دیواری خطری برای مردم باشد و شهرداری رفع خطر کند.
رئیس شورای اسلامی شهر همدان با بیان اینکه بخش عمده‌ای از این اقدام تخریب به عهده مالک بوده و او اگر مایل به این کار نبوده باید حداقل اطلاع می‌داد افزود: حال کوتاهی‌هایی از سوی شهرداری و میراث فرهنگی هم وجود دارد و باید دقیق بررسی شود.
وی با اشاره به اینکه امروز دیگر امکان بازگرداندن مدرسه ظفر نیست، مدرسه‌ای که سالها در آنجا تدریس می‌کردم و کمتر چنین مدرسه‌ای را در همدان داشتیم تاکید کرد: این جلسه بیشتر برای جلوگیری از تخریب دیگر بناهای تاریخی واجد ارزش است وگرنه بنایی که تخریب شده بازنمی‌گردد هرچند باید مقصر شناخته شود و موارد بررسی شود.
شاهد تخریب دومین بنای تاریخی همدان طی چند سال اخیر هستیم
مالمیر نیز با بیان اینکه تغییر کاربری و ساخت و ساز دو موضوع جداست و این موارد باید دقیق مورد توجه قرار گیرد افزود: برای اینکه شروع خوبی داشته باشیم و از این به بعد شاهد چنین اقدامات نباشیم باید الزامی را در نظر بگیریم.
وی با اشاره به اینکه امروز شاهد تخریب دومین بنای تاریخی همدان طی چند سال اخیر هستیم که قبلی مربوط به خانه کبابیان بود گفت: اگر خانه تاریخی کبابیان را آنچه مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی بوده، برگشت داده بودیم شاید امروز مالک یا هرکسی که در تخریب مدرسه ظفر موثر بوده امید آن را نداشت که اگر تخریب کند فردا بنای دیگری بسازد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همدان با اشاره به اینکه امیدوارم شهرداری هم از تخریب مالک شاکی باشد تا مصوباتی داشته باشیم که عین به عین نظیر این بنا ساخته شود تا فردا شاهد چنین اتفاقاتی نباشیم افزود: باید دفتر مشترک بین شهرداری و میراث باشد تا به روز اطلاعات در اختیار دو سازمان قرار گیرد و بهتر بتوانند اقداماتی انجام دهند.
وی در خصوص اظهار نظر شهردار منطقه یک که گفت «بر اساس قوانین باید برای هر اقدامی در ساخت و ساز به شهرداری مراجعه شود و نحوه نگهداری املاک واجد ارزش نیز در قانون مشخص است و میراث فرهنگی وظیفه‌مند است» بیان کرد: در خصوص حفاظت از بافت‌ها ما نیز وظیفه‌مند هستیم و شهرداری و شورای شهر هم همینطور، شهرداری از منظر هرگونه ساخت و ساز و بازسازی و… مسوولیت دارد.
مالمیر با بیان اینکه در قانون ۱۰۲ شهرداری اشاره شده که میراث فرهنگی در چه مواردی وظیفمند است و پیگیری حقوقی و مرمت برعهده ماست ادامه داد: موضوع بافت‌ها در قانون ۱۹۸ مجلس این است که یک سازمانی تنها مسوولیتی نداشته باشد و هر کدام از سازمان‌ها وظایفی دارند.
حاجی‌بابایی نیز با بیان اینکه متولی این امر کیست و چه کسی باید جلوی تخریب این بنا را می‌گرفت گفت: وقتی می‌خواهیم یک کیسه گچ دم در بزنیم، بلافاصله جلویش را می‌گیرند؛ در مورد تخریب این بنا هم باید چنین رفتار می‌شد که حال یک پلاک نابود شد و باید موقع تخریب و آواربرداری جلوی این مسئله گرفته می‌شد.
دهبانی در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر اینکه آیا مالک مجوز رفع خطر گرفته است گفت: خیر؛ میراث فرهنگی یگان حفاظت دارد که اگر اخطار می‌داد باید به شهرداری اعلام می‌کرد و ماموران پسماند شهرداری نیز رفتاری خلاف قانون را اطلاع می‌دهند.
یکی دیگر از خبرنگاران نیز با بیان اینکه آیا خانه‌های تاریخی جزو شهر محسوب می‌شوند یا خیر اظهار کرد: شهرداری خدماتی که به هتل‌ها می دهد به این بناها هم بدهد و حفظ کند.
وی بیان کرد: در روز جمعه همسایه این بنای تاریخی با یگان حفاظت میراث فرهنگی تماس می‌گیرد و موضوع را اطلاع می‌دهد، بعد اتفاقاتی می‌افتد که پلیس می‌آید و بعدا شهرداری مطلع می‌شود.
این خبرنگار گفت: در حین کار خودروهای پسماند شهرداری در محل بودند و در تخریب همراهی کرده‌اند چراکه قانونی در شهرداری وجود دارد که چراغ سبز بدهند تا مالک برود و تخریب کند و بعد در مورد ملک تصمیم بگیرند.
وی با بیان اینکه شهرداری به فکر سود خود از طریق مالک است، مگر میراث فرهنگی در حفظ بنا به او چه می‌دهد؟ افزود: بر چه اساسی می‌گوییم همدان تاریخ و تمدن ایران زمین است، روی هویت مردم که لودر گذاشتید!
این خبرنگار گفت: چه فرقی بین این مالک و مالک منطقه دیزج و خضر است که سریع جلوی تخریب و ساز و ساز آنها را می‌گیرید اما در مورد این مالک طور دیگری رفتار می‌کنید و باید واقع بین بود.
وی ادامه داد: قطعا افکار عمومی با این مسئله آشناست و فعالان مدنی پیگیری می‌کنند تا جلوی این اتفاقات را بگیرند، برای این ملک نیز پرونده تشکیل خواهند داد، کسی که آثار واجد ارزش را تخریب کند به ۱۰ سال حبس و برگرداندن اثر محکوم می‌شود.
این خبرنگار بیان کرد: متاسفانه اراده‌ای برای اینکه میراث فرهنگی و شهردای دور میز بنشیند و برای بافت تاریخی همدان تصمیم بگیرند وجود ندارد، این شورای شهر است که باید سازوکاری برای حفظ این لکه‌ها انجام دهد.
یک فعال گردشگری نیز بیان کرد: وقتی خانه کبابیان تخریب شد، میراث فرهنگی چشم پوشی کرد و یا اینکه به قول‌های شهرداری دلخوش شد؛ مگر می‌شود برای خانه‌هایی که مجاور این بنا بوده عرصه و حریم مشخص شده باشد اما برای آن خانه نباشد.
وی اظهار کرد: اصلا شهرداری منطقه ۵ که در موردش بارها پوشش خبری و موجودیت دادیم، وجود خارجی دارد؟.
باید کوتاهی در حفظ بنای تاریخی ظفر مشخص شود
مسگریان در این خصوص اظهار کرد: آنچه خبرنگاران دغدغه دارند ما هم داریم، ما هم به عنوان نماینده مردم، دغدغه مردم را داریم و مطالبه می‌کنیم.
وی با بیان اینکه یکی از موضوعاتی که شورای ششم دارد این است که هر نامه‌ای را حداقل با حضور افراد بررسی کنیم تا از نزدیک شاهد باشند گفت: ما افراد را در جلسات دعوت می‌کنیم تا احترام شهروند را گرفته باشیم و آنچه هست را با صداقت با آنها در میان بگذاریم.
رئیس شورای شهر همدان با بیان اینکه آقایان دهبانی و مالمیر سالها در حوزه بافت‌های تاریخی فعالیت داشته‌اند و در این جلسه نیز به خاطر دغدغه‌مندی حفظ بناهای واجد ارزش برگزار شده است عنوان کرد: ما امروز دنبال خرید خانه سماواتی توسط شهرداری و حفظ این بناها هستیم.
وی با تاکید به اینکه باید ارتباط تنگاتنگی در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی باشد افزود: مطمئن باشید شورای شهر به دنبال حفظ بناهاست، مالک حمام قلعه اقدام خوبی انجام داده که اگر چنین اتفاقاتی در مورد سایر بناهای تاریخی بیفتد، استقبال می‌کنیم.
مسگریان خاطرنشان کرد: باید کوتاهی در حفظ این بنا مشخص شود که بخشی به عهده مالک است؛ شهرداری و میراث فرهنگی هم باید نظارت خود را داشتند اما این جلسه فعلا دنبال مقصر نبوده‌ایم.
دهبانی نیز در پاسخ به اظهاراتی مبنی بر اینکه شهرداری به دنبال پول است گفت: ما واقعا در بافت تاریخی به دنبال پول نیستیم چراکه می‌دانیم بافت تاریخی برای ما درآمد ندارد؛ ارسال دوبار نامه به برگشت کاربری به اولیه در خصوص این بنا به میراث فرهنگی گویای این مسئله است.
وی با تاکید به اینکه اگر مالکی و دستگاهی در حوزه گردشگری و حفظ بافت تاریخی سرمایه‌گذاری کند طبق اختیارات حمایت خواهیم کرد افزود: مدیری دوست ندارد با تخریب یک ملک برای خود چالشی ایجاد کند و تخریب آن ملک را شهرداری انجام نداده است.
مالمیر نیز بیان کرد: واقعیت این است که شهرداری در حوزه حفاظت اقداماتی انجام داده و در حوزه میراث فرهنگی چون بناهای تاریخی ارزش فراوانی دارند، یک مورد منفی و کوتاهی هم قابل قبول نیست.
وی با بیان اینکه در خصوص محوطه کبابیان، مالک شهرداری بود و شهرداری تخریب کرد افزود: برخی از اعضای شورای قبلی اظهار کردند که ما شروع می‌کنیم و عین به عین آنجا را می‌سازیم اما فعلا کار زمین مانده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنادیع دستی و گردشگری همدان خاطرنشان کرد: به خاطر همین باید فرهنگسازی صورت گیرد تا شهرداری به عنوان اقدام غیرقانونی، پیگیری حقوقی داشته باشد و دوم اینکه الزام شود اگر بنایی تخریب شد عین به عین ساخته شود.
حاجی‌بابایی نیز با بیان اینکه اگر قرار باشد در این خصوص به نتیجه برسیم با همدلی است گفت: شهر همدان سرپرست دارد و طبق روال و بر اساس قانون کار انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه چرا ناهماهنگی‌ها باید باعث شود این اتفاق برای مدرسه ظفر رخ دهد افزود: ما دنبال این مسئله خواهیم رفت چون وظیفه داریم، نباید نگاه سازمانی داشته باشیم چراکه بافت تاریخی متعلق به همه ماست.
انتهای پیام/۸۹۰۲۶/س
