برخورد حتمی کهکشان‌ها؟ نه آن‌قدرها هم حتمی؛ احتمال برخورد راه شیری و آندرومدا تنها ۵۰ درصد است!

اما به گزارش اخبار زنده و به نقل از اینترستینگ انجینیرینگ، پژوهش جدیدی که به‌تازگی منتشر شده، این فرض دیرینه را به چالش کشیده و از سناریویی شگفت‌انگیز پرده برداشته است: برخوردی که روزی اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسید، اکنون شاید اصلاً اتفاق نیفتد—حتی در ده میلیارد سال آینده!
 

بازنگری در دیدگاه‌های قدیمی

 
تا پیش از این، محاسبات علمی بر اساس «اثر دوپلر» و تغییر رنگ نور آندرومدا—که نشان می‌داد این کهکشان با سرعت به سوی ما حرکت می‌کند—پیش‌بینی می‌کردند که این برخورد عظیم ظرف ۴ تا ۵ میلیارد سال آینده رخ خواهد داد.

طبق این نظریه‌ها، راه شیری و آندرومدا در نهایت به هم برخورد کرده و به کهکشانی غول‌آسا و بیضوی تبدیل می‌شوند.
 
اما آنچه در محاسبات پیشین کمتر مورد توجه قرار گرفت، حرکت جانبی یا «حرکت عرضی» آندرومدا در آسمان بود. اندازه‌گیری این حرکت افقی بسیار دشوار است، زیرا آندرومدا بیش از ۲٫۵ میلیون سال نوری با ما فاصله دارد.

همین باعث شده بود که دانشمندان فرض کنند این حرکت بسیار اندک یا حتی قابل چشم‌پوشی است—فرضی که حالا زیر سؤال رفته است.
 

بازبینی داده‌های قدیمی با نگاهی نو

 
گفتنی است در این پژوهش تازه، محققان به‌جای استفاده از داده‌های جدید، به بازتحلیل دقیق اطلاعات موجود از تلسکوپ فضایی هابل و مأموریت Gaia پرداختند؛ مأموریتی که با دقتی بی‌سابقه موقعیت و سرعت ستارگان و کهکشان‌ها را ثبت کرده است.

تفاوت کلیدی این مطالعه با پژوهش‌های قبلی در آن بود که محققان به‌جای استفاده از یک مقدار عددی ثابت، تمامی عدم‌قطعیت‌های موجود در داده‌ها را نیز وارد محاسبات کردند.
 
به بیان دیگر، آن‌ها هزاران شبیه‌سازی رایانه‌ای انجام دادند که در هرکدام، مقادیر ورودی اندکی متفاوت بودند. نتیجه؟ تنها در نیمی از سناریوها، برخوردی میان راه شیری و آندرومدا رخ داد. در نیمی دیگر، این دو کهکشان هرگز به هم نرسیدند؛ دست‌کم نه تا ده میلیارد سال آینده.
 

نقش کهکشان‌های مجاور در تغییر سرنوشت کیهانی

 
گفته می‌شود یکی از جنبه‌های قابل‌توجه این پژوهش، در نظر گرفتن تأثیر گرانشی دو کهکشان مجاور دیگر بود: ابر ماژلانی بزرگ (کهکشانی کوچکتر که در حال سقوط به سوی راه شیری است) و کهکشان M33 یا مثلث‌نشین، که به دور آندرومدا می‌گردد.
 
پژوهشگران دریافتند که این دو کهکشان، هرچند کوچک‌ترند، همچون دستکاری‌های ظریفی در مسیر حرکت دو غول کیهانی عمل می‌کنند. مثلث‌نشین، آندرومدا را اندکی به سوی ما هل می‌دهد، در حالی که ابر ماژلانی بزرگ، راه شیری را کمی عقب می‌کشد.
 

آیا زمین در خطر است؟

 
خوشبختانه، حتی در صورت وقوع برخورد، زمین در معرض تهدید مستقیم نخواهد بود. دلیل این آرامش خیال آن است که فاصله میان ستارگان در کهکشان‌ها آن‌قدر زیاد است که حتی در هنگام ادغام دو کهکشان، احتمال برخورد دو ستاره با یکدیگر تقریباً صفر است.

به‌گفته پژوهشگران، اگر ادغامی رخ دهد، منظومه‌ها تحت تأثیر گرانش شروع به گردش در ساختاری بزرگ‌تر خواهند کرد؛ کهکشانی بیضوی و آرام، حاصل ترکیب دو کهکشان مارپیچی.
 
از سوی دیگر، اگر ادغامی در کار نباشد، راه شیری و آندرومدا ممکن است برای میلیاردها سال همچون دو رقاص کیهانی، در مدارهایی پرپیچ‌وخم به دور یکدیگر بچرخند، بدون آنکه هرگز به تماس فیزیکی برسند.
 

یک نقطه ضعف باقی‌مانده

 
با این‌همه، پژوهشگران می‌پذیرند که یکی از محدودیت‌های این مطالعه، فقدان داده‌های دقیق درباره سرعت جانبی آندرومدا است. حتی تغییر کوچکی در این سرعت می‌تواند سرنوشت نهایی را به‌کلی تغییر دهد.

ابزارهای فعلی، از جمله تلسکوپ‌های زمینی و فضایی، هنوز دقت کافی برای تعیین قطعی این مقدار را ندارند.

با این حال، امید می‌رود که مأموریت‌های آینده، از جمله تلسکوپ‌های نسل بعدی، اطلاعات دقیق‌تری در این زمینه فراهم آورند.