بازوند در ماه آخر به فکر آقای نجومی افتاد/ دوازده سال است که کسی فکر میراث آیت الله نیست

خبرگزاری فارس-کرمانشاه-شکیبا کولیوند: آیت‌الله سید مرتضی نجومی؛ چهره ماندگار جهان اسلام، از هنرمندان و مفسران قرآن بود که در سال ۱۳۰۷ در کرمانشاه به دنیا آمد. وی عضو پیوسته فرهنگستان هنر و چهره ماندگار هنر ایران بود.

در آثار به ثبت رسیده از او می‌توان به مجموعه عکسی از آثار خطی او، چند رساله ارزشمند با عناوینی چون «رساله بعد معنوی هنر خط، رساله التصویر و التمثیل، رساله الغناء، رساله النجاسه الخمر، تفسیر سوره مؤمن و رساله‌ای در تعظیم شعائر اسلامی» اشاره کرد.

وی از برترین‌های هنر خوشنویسی جهان بود و نزد خطاطان بزرگی همچون هاشم بغدادی به تمرین و ممارست پرداخت تا در انواع خطوط اسلامی خطاطی چیره‌دست شد. آیت‌الله نجومی، همچنین در تذهیب، تشعیر، تجلید، گل و بوته‌سازی آثار جاودانه‌ای پدید آورد. وی به‌عنوان یکی از چهره‌های ماندگار ایران در عالم هنر، مورد تقدیر قرار گرفت.

این عالم ربانی، در ۵ آذر ۱۳۰۷ در محله برزه ‌دماغ در کرمانشاه زاده شد و تحصیل علوم حوزوی را نخست نزد پدرش و دیگر اساتید کرمانشاه آغاز کرد و با تأسیس حوزه علمیه کرمانشاه در مسجد حاج شهبازخان نزد اساتیدی چون آقا میرزا ابراهیم پورمعتمد، سیدمحمود معصومی‌لاری و حسن حاج‌آخوند تحصیلات دینی را ادامه داد.

او در سال ۱۳۲۹ خورشیدی به شهر نجف رفت و در مدارس سیدمحمد کاظم یزدی، مدرسه آیت‌الله آخوند خراسانی، مدرسه «حاج میرزا حسین حاج میرزا خلیل«و مدرسه آخوند به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و به درجه اجتهاد رسید. در سال ۱۳۴۹ در پی اخراج ایرانیان مقیم عراق توسط ارتش بعث، نجومی به کرمانشاه مراجعت و از آن پس عمر در کرمانشاه اقامت گزید و فعالیت‌های هنری خود را پی گرفت تا جایی که یکی از چهره‌های پرنفوذ معنوی شهر به‌شمار می‌رفت. وی صبح روز ۲۵ آبان ۱۳۸۸، در سن ۸۱ سالگی در شهر کرمانشاه درگذشت.

وی در خصوص فعالیت‌هایش در دوران انقلاب چنین نگاشته است: «بعد از بازگشت از نجف اشرف تا شروع انقلاب مقدس اسلامی دیگر مجال نوشتن کتاب یا استنساخی پیدا نشد و به کارهای معمولی و وظایف مقرره روحانیت مشغول شدیم. تا اوان انقلاب اسلامی که جوانان عزیز و سر باخته، دستگاه تکثیر و چاپ اعلامیه‌ها را مخفیانه به منزل ما آوردند؛ به‌طوری‌که خود آقایان روحانیون محترمی که کاملاً در جریان انقلاب بودند، نمی‌دانستند که اعلامیه‌ها کجا تکثیر می‌شود. حتی گاهی جلسه آقایان علما منزل ما بود و در همان وقت جوانان عزیز در زیر زمین مشغول تکثیر و چاپ اعلامیه‌ها با انشاء این حقیر بودند. در اوج درگیری‌های انقلاب در ۹ مهر ۱۳۵۷ داماد او محمدصادق صابونپز در درگیری با عوامل رژیم شاه جان باخت و به‌عنوان «اولین شهید انقلاب اسلامی در کرمانشاه» شناخته شد.

وی در ذیل بخش آثار و تألیفات چنین آورده است: «مطلبی را اینجا تذکر دهم و آن اینکه ما از اول به فکر کتاب‌نویسی یا اگر جسارت نباشد به فکر خودنمایی و تألیف و تصنیف نبودیم و همیشه می‌گفتیم مردی در فهمیدن کلمات بزرگان و محققان عظیم ماست؛ بدین ترتیب، چندان رغبتی به نوشتن کتاب مستقل نداشتیم.» هرچند که او بسیاری از آثار بزرگان را استنساخ کرد که ازجمله آن‌ها ریاض‌العلمای عبدالله افندی، رساله صحیحه از میرزای زنجانی و چند اثر دیگر را می‌توان نام برد.

حال از وفات این عالم ربانی که از چهره‌های ماندگار جهان اسلام محسوب می‌شود، قریب به ۱۲ سال می‌گذرد اما به گفته بسیاری آن‌طور که درخور جایگاه ایشان بوده، اقدامی در استان کرمانشاه صورت نگرفته است.

منزل آیت‌الله نجومی که روزگاری پایگاه فرهنگی و انقلابی در شهر کرمانشاه و غرب کشور بوده است، این روزها نیز می‌تواند به پایگاهی فرهنگی تبدیل شود و یا یک موزه برای بازدید عموم و جذب جوانان و نوجوانان به خود باشد.

دهم آذرماه سال جاری پس از گذشت ۱۲ سال از وفات آیت‌الله نجومی، شاهدیم که استاندار کرمانشاه در نشست پیگیری طرح حفاظت و صیانت از آثار ماندگار و بی‌بدیل آیت‌الله نجومی که با حضور اهالی فرهنگ و هنر برگزار شد، عنوان کرد: ایشان یکی از مفاخر خوشنویسی جهان، عارفی وارسته، فقیه اخلاق مدار، مردمی و هنرمندی چیره‌دست بودند و باید به‌عنوان افتخار ایران اسلامی و استان کرمانشاه به جهان اسلام بیش از گذشته معرفی شود.

آیت الله نجومی در وصیت خود عنوان کرده بود که آثارش وقف مردم کرمانشاه باشد. وضعیت چنین عالمی اما با بی توجهی کامل مسئولان فرهنگی استان بر زمین ماند.

هوشنگ بازوند، ثبت ملی خانه آیت‌الله نجومی و احداث کتابخانه برای حفظ آثار خطی و رساله‌های ارزشمند این چهره ماندگار عرصه هنر را ضروری دانست و گفت: هرچند در ۱۲ سال گذشته این موضوع در قالب طرحی مطرح شده اما عملاً اقدامی برای مرمت، بازسازی و حفظ این بنای تاریخی و معنوی و صیانت و نگهداری از آثار جاودان ایشان صورت نگرفته و امروز باید میراث فرهنگی و گردشگری، امور کتابخانه‌ها و فرهنگ و ارشاد اسلامی با حمایت استانداری سریعاً این موضوع را به‌عنوان مطالبه مردم پیگیری و اجرایی نمایند.

وی با بیان اینکه سرمایه‌های ارزشمند این عارف الهی و شخصیت بی‌نظیر باید در موزه‌ای نگهداری شود و به‌عنوان میراثی ماندگار به مردم و نسل آینده معرفی شود تا جوانان بیشتر با ویژگی‌های شخصیتی و توانایی‌های بی‌نظیر و بی‌بدیل آیت‌الله نجومی آشنا شوند، خواستار تشکیل پرونده ثبت ملی خانه مرحوم آیت‌الله نجومی شد و گفت: انتظار داریم این موضوع با توجه به دغدغه‌مندی مردم، رسانه‌ها و اهالی فرهنگ و هنر با سرعت و جدیت بیشتری پیگیری شود و شرایط لازم نیز برای تأمین منزل جایگزین ورثه و خانه وی فراهم و کار بازسازی و تعمیرات سریعاً انجام شود و در این خصوص استانداری کرمانشاه از دستگاه‌های اجرایی متولی حمایت مالی خواهد کرد.

حال با این تفاسیر، برآن شدیم تا پای صحبت‌های پسر عمومی آیت‌الله نجومی که پیگیر احیای مجدد خانه این عالم بزرگ هستند، بنشینیم که در ادامه متن این صحبت‌ها را می‌خوانید:

این موزه، هدیه به مردم کرمانشاه است

سید فریبرز نجومی در گفت‌و‌گو با فارس با بیان اینکه هم‌اکنون از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان کرمانشاه برای ثبت ملی این خانه، پیگیری‌هایی به عمل آمده است، عنوان کرد: این اقدامات در جهت تبدیل منزل آیت‌الله نجومی به موزه و نگهداری کتاب‌ها و آثار آن عالم بزرگ در این مکان انجام می‌شود.

وی ادامه داد: آثار مربوط به این عالم بزرگ احتیاج به نگهداری دارند، اظهار کرد: بچه‌های آیت‌الله نجومی در تهران هستند، دکتر سیدعلی نجومی؛ یکی از فرزندان وی و معاون انستیتو پاستور ایران است که در این دوران کرونا، بسیار درگیر هستند و یکی از پسران دیگرشان، استاد تذهیب ایران است.

پسر عمومی آیت‌الله نجومی با بیان اینکه فرزندان وی تمایل به نگاهداشت این منزل، ثبت ملی و تبدیل آن به موزه و پایگاهی فرهنگی دارند، اظهار کرد: برای نگهداری آثار و کتاب‌ها، آن‌ها را به‌صورت محفوظ و امانت به قم فرستاده‌اند.

نجومی با بیان اینکه امیدواریم از سوی اداره کل میراث فرهنگی اقدامات مناسبی صورت گیرد، اظهار کرد: با تبدیل شدن این خانه به موزه می‌تواند هدیه‌ای باشد برای مردم کرمانشاه.

وی با بیان اینکه تمام تابلوهای حاج‌آقا و کتاب‌ها را می‌توان در این موزه نگهداری کرد، گفت: تمامی این آثار تقدیم به مردم کرمانشاه است.

وی با بیان اینکه آیت‌الله نجومی سال ۱۳۴۱ با تعداد بسیار زیادی کتاب از نجف به ایران آمدند گفت: این کتاب‌ها بسیار نفیس هستند، این خانه بایستی یک پایگاه فرهنگی برای مردم شود.

پسر عمومی آیت‌الله نجومی ادامه داد: زمانی که حاج‌آقا در قید حیات بود، بسیاری از کتابخانه ایشان استفاده می‌کردند و حال نیز بایستی فضا برای تداوم این روند را شاهد باشیم.

نجومی در ادامه گفت‌و‌گو با بیان اینکه تابلوهای بسیاری نیز می‌تواند در معرض دید عموم قرار گیرد، عنوان کرد: اگر این خانه تبدیل به موزه شد نباید موضوع بلیت‌فروشی و کسب درآمد از این طریق مطرح شود.

وی با بیان اینکه این خانه باید در اختیار مردم قرار گیرد، مطرح کرد: در بحث نگهداری این منزل نیز بایستی اداره میراث فرهنگی پای کار باشد.

متأسفانه مسئولان فرهنگی استان پیگیر این موضوع نبودند

وی با اشاره به پیگیری‌هایی که در این زمینه از مسئولان استان کرمانشاه داشته است، خاطرنشان کرد: متأسفانه مسئولان فرهنگی استان پیگیر این موضوع نبودند.

نجومی با اشاره به اینکه برخی از کتاب‌های آیت‌الله نجومی به امانت در دست افرادی است، گفت: بایستی تمامی این کتاب‌ها را منسجم در یکجا نگهداری کنیم.

وی با بیان اینکه متأسفانه زمانی که دلسوزی در بین مسئولان وجود نداشته باشد، نتیجه این است که ۱۲ سال این خانه تبدیل به موزه نشده است، گفت: کرمانشاه به استانداری بومی نیاز دارد که کرمانشاه را بشناسد و این مسائل فرهنگی و اجتماعی برایش مهم باشد.

پسر عمومی آیت‌الله نجومی در ادامه به صحبت‌های اخیر استاندار کرمانشاه در خصوص پیگیری این خانه و به ثبت رساندن آن اشاره کرد و افزود: در روزهای پایانی خدمتشان این حرف‌ها را مطرح کرده‌اند، چرا همان روزهای اول این مسائل را پیگیری نکردند؟ این پیگیری‌ها الآن چه فایده‌ای دارد که عمر خدمتشان تمام شده است؟

نجفی با بیان اینکه متأسفانه هر استانداری آمد، این روند با وقفه روبه‌رو شد، افزود: برخی نمایندگان مردم کرمانشاه در مجلس دنبال این موضوع هستند اما بایستی تمامی نمایندگان مردم استان در مجلس پای کار این موضوع باشند.

وی در خصوص این اقدامات گفت: ممکن است حرکت‌هایی در این عرصه صورت گرفته شده باشد اما حرکتی قوی نیست تا بتوان آن مرکز فرهنگی را به سرانجام رساند.

نجومی با اشاره به پیگیری‌هایی که از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت فعلی داشته است، اضافه کرد: مدیران کرمانشاه نیز باید پیگیر این موضوع باشند، ما و بچه‌های آیت‌الله نجومی مصر به انجام این مهم هستیم.

وی در بخش پایانی این گفت‌و‌گو با اشاره به بیانیه خود مبنی بر اینکه کاری در خور آیت‌الله نجومی انجام نشده است، گفت: تمامی نمایندگان مردم کرمانشاه در این بین باید پاسخگو باشند.

این خانه نه‌تنها فقط محل سکونت شهید مدرس، بلکه محل فعالیت‌های گسترده اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایشان نیز بوده است، خانه از فضاهای اندرونی و بیرونی بهره‌مند است؛ منزلی که می‌توان آن را به خانه موزه تبدیل کرد و علاوه بر نگهداری آثار هنری و کتاب‌های آیت‌الله نجومی، مجدداً این پایگاه فرهنگی و اجتماعی را رونق بخشید.

آیت‌الله نجومی در قلب مردم کرمانشاه جای دارد و می‌توان با سرپا نگه داشتن این خانه، معرفی آن به جوانان و نوجوانان، احیای آن و پویا نمودن مجدد آن، از جایگاه وی برای ایجاد یک پایگاه فرهنگی قوی کمک گرفت.

بدین ترتیب، نیاز است تا نمایندگان مردم استان کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی در پیشبرد این مهم پای کار بوده و در این مسیر، وزرای میراث فرهنگی کشور و فرهنگ و ارشاد اسلامی کشور را پای کار آورده تا نه‌تنها این خانه مرمت و حفظ شود بلکه شاهد به ثبت ملی رسیدن آن و پویایی مجدد این خانه و تبدیل آن به خانه موزه در آینده‌ای نزدیک باشیم.

انتهای پیام/ح