زهرا علیاکبری– ایران عضو افایتیاف نیست. کنوانسیونی که بیش از اعضای سازمان ملل، عضو دارد. بر اساس اطلاعات اعلام شده ۱۹۴ کشور جهان در این سازمان عضویت دارند اما مخالفان عضویت در افایتیاف با استناد به اینکه به دلیل تحریمها این عضویت ثمری برای ایران ندارد با این موضوع مخالفت میکنند.
سال ۱۳۹۴، پس از امضای برجام، دولت وقت تلاشی گسترده را برای عضویت در این سازمان در دستور کار قرار داد اما در عمل به در بسته خورد و با گذشت نزدیک به یک دهه همچنان این بحران پابرجاست.
پای افایتیاف به انتخابات باز شد
چهاردهمین رییسجمهوری ایران در پانزدهم تیرماه انتخاب شده است اما در رقابتهای زودرس انتخاباتی مسالهی افایتیاف به مسالهای پرسر و صدا تبدیل شد. مصطفی پورمحمدی، کاندیدایی که بسیار متفاوت در این انتخابات ظاهر شد، در این خصوص سخنانی داشت و اعلام کرد که سعید جلیلی یکی از مهمترین مخالفان عضویت در این سازمان است.
او در جریان مناظره انتخاباتی در سی و یک خرداد فاش کرد: «یادم است در شورای عالی امنیت ملی در سال ۹۵، من مفصل صحبت کردم درباره مشکلات افایتیاف؛ ایشان پایان جلسه گفت اگر تو مسئول باشی ما قبول داریم ولی بقیه آقایان را قبول نداریم. ما باید اصل موضوع را حل کنیم!»
این سخنان پورمحمدی موجی تازه را پیرامون این موضوع در رسانهها و افکار عمومی شکل داد، حتی آذری جهرمی نیز در توییتی این موضوع را مورد اشاره قرار داد و نوشت: «میدانید که آثار عدم اجرای آن در کشور چیست؟ نپیوستن به افایتیاف با سفره مردم چه کرد؟ سفره از ما بهتران چه؟ آیا این نوع تفکر شایسته مدیریت بر این کشور است؟» حتی جلیل محبی، که خود از مخالفان جدی پیوستن به افیتیاف است و پیش از این در نشستی در کلابهاوس recive دلایل مخالفت خود را اعلام کرد نیز در صفحهی شخصیاش نوشت: سکوت جلیلی در خصوص جملهای که پورمحمدی درباره افایتیاف نقل کرد تایید سخنان او بود. در این صورت جلیلی پشت پرده با افایتیاف موافق است و فقط با اجرای ان در دولت روحانی مخالفت بوده است.
نکتهای که محبی، بدان اشاره دارد البته نباید نادیده انگاشته شود. جلیلی جدا از تکذیب نکردن این موضوع، البته از مخالفت با این مساله در جریان مناظرههای انتخاباتی نیز دست برنداشت و دائما بر این نکته تاکید کرد که ایران در موضوع افایتیاف و برجام طلبکار است. او صراحتا در این زمینه گفت: «در بحث FATF که آقای پورمحمدی در مناظره بیان کردند، اصل ماجرا بر سر مبارزه با پولشویی بود، ما ۳۹ بند آن را اجرا کرده بودیم و دوستان به جای طلبکاری، میخواستند بدهکار شوند که ما زیر بار نرفتیم، به آقای پورمحمدی گفتم شما که میگویی این قانون اینطور باید اجرا شود چرا خودتان آن را اجرا نمیکنید؟»
زیان ناشی از نپیوستن به افایتیاف چیست؟
در طول یک دههی گذشته بارها مناظراتی میان موافقان و مخالفان این موضوع برگزار شده است. به تازگی و پس از خروج ترکیه از لیست خاکستری افایتیاف، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه اعلام کرد: هزینهفرصت عدمالحاق به افایتی اف، چنان عظیم است و تبعات گسترده دارد که نمیتوان آن را عددگذاری کرد.
مهرداد سعادت گفته است: گزاره «ترکیه، در لیست سیاه نبود» به این معناست که ارتباطات مالی و مبادلات تجاری این کشور با جهان قطع نشده بود. به همین دلیل هم از ابتدا، وضعیت این کشور مانند ایران که گرفتاریهای زیادی در زمینه مبادلات جهانی دارد، نبود. رشد و توسعه کشورها، به پارامترهای متعددی بستگی دارد؛ اگر بخواهیم ترکیه را با ایران مقایسه کنیم، نخست باید به این مساله اشاره کرد که کشور ما به طور کلی خارج از معاهده افای تی اف بود.
این فعال اقتصادی، بزرگترین مطالبه بخش خصوصی را الحاق به افای تی اف دانست و اظهار کرد: پیوستن به افایتیاف همواره، خواستهی واقعی بخش خصوصی بوده است چراکه بدون خروج از لیست سیاه و خاکستری، امکان مبادله با دنیا به شکل رسمی وجود ندارد.
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی دولت روحانی البته در مناظرهای با مصباحیمقدم توضیحاتی دقیق و مبسوط در این زمینه دارد. وی در این مناظره که در سال ۱۳۹۹ برگزار شد، تاکید کرد: این عدم عضویت برای ایران چیزی حدود ۲۰ میلیارد دلار هزینه در هر سال دارد و همه این هزینه به جیب مردم سرشکن میشود. اکنون روند سرمایه گذاری رو به تنازل است و افزایش قیمتها را شاهد هستیم و قطعا یکی از عناصر بسیار مهم آن عدم الحاق است؛ بنابراین اگر ما مفهوم منافع ملی را مبنا قرار دهیم و منافع گروهی را مبنا قرار ندهیم، آنوقت میفهمیم که چقدر در این ۷ الی ۸ سال لطمه خوردیم. من تمام داستان را در این میبینم که شاید کسانی که به مجمع تشخیص مصلحت گزارش میکنند، واقعا صلاحیت فنی و تخصصی گزارش کردن را ندارند. معتقد هستم در پی همه این گزارشها، منافع وجود دارد. اگر قرار باشد بخواهیم بدون بحث منفعت به داستان نگاه کنیم، حداقل بحث این است که کارشناسانی که این گزارش ها را کردند اساسا صلاحیت گزارش کردن نداشتند.
نکته مهم اینجاست که برخی نمایندگان مجلس و کارشناسان از تلاش دولت احمدینژاد برای پیوستن به این کنوانسیون پرده برداشتهاند و برخی نیز پیش از برگزاری انتخابات سیزدهم بر این عقیده بودند با یکدست شدن حاکمیت و روی کار آمدن رییسجمهوری اصولگرا این مشکل خاتمه خواهد یافت اما در سه سال فعالیت دولت شهید رییسی چنین اتفاقی رخ نداد و ایران همچنان در لیست سیاه افایتیاف باقی ماند.
حضور در لیست سیاه به معنای نبود امکان دسترسی به شبکه بانکی و مراودات مالی جهانی. هر چند پزشکیان قول صریحی دربارهی موضوع افایتیاف نداده است اما باز شدن پای این پروندهی باز به انتخابات ریاست جمهوری نشان از ضرورت حل مشکل دارد. مشکلی که یک دهه است ایران را درگیر کرده وسبب شده به دلیل عدم عضویت، ایران از شبکهی بانکی چین و روسیه به عنوان دو شریک اصلی تجاری و سیاسی خود نیز بیبهره باشد.
ایران، کره شمالی و میانمار سه کشوری هستند که در لیست سیاه اقفایتیاف حضور دارند.
۲۲۳۲۲۳
