حدود یک سال و پنج ماه است که «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه سعودی دیدار حضوری با مقامات داخلی و خارجی نداشته است. برنامهها به ویدئوکنفرانس محدود شده و تمامی دیدارها و استقبال رسمی از مقامات دیگر کشورها را پسرش «محمد بن سلمان» انجام میدهد.
وبسایت سعودیلیکس که به افشای اسرار خاندان سعودی میپردازد، در گزارشی به نقل از منابع دیپلماتیک عربستان، به نکات قابل توجهی در این باره اشاره کرده و نوشته است که غیبت پادشاه، به موضوع بازداشت برادرش «احمد بن عبدالعزیز» در پنجم مارس ۲۰۲۰ نیز مربوط است.
به گفته منابع سعودی، «احمد بن عبدالعزیز» و «سلمان بن عبدالعزیز» آخرین فرزندان «عبدالعزیز آل سعود» از جناح سدیری هستند. جناحی که نفوذ و احترام بالایی در خاندان پادشاهی دارند. «محمد بن نایف» ولیعهد سابق نیز از جناح سدیریهاست. (جناح سدیری یا هفت سدیری، به هفت برادر تنی از فرزندان ملک عبدالعزیز آل سعود و همسر او حصه دختر احمد السدیری گفته میشود. این هفت تن به نام آل فهد هم مشهوراند.)
احمد بن عبدالعزیز پیش از اینکه محمد بن سلمان شروع به بازداشت گسترده شاهزادگان در هتل «ریتز کارلتون» در ریاض کند، در نوامبر ۲۰۱۷ از عربستان خارج شد و به لندن رفت. سپس یک سال بعد با ضمانت آمریکا و کشورهای اروپایی به عربستان بازگشت. ضمانتی که گویا ارزشی برای ولی عهد جوان نداشت و «احمد بن عبدالعزیز» به همراه «محمد بن نایف» به اتهام تلاش برای کودتا در هفتم مارس ۲۰۲۰ بازداشت و روانه زندان شدند.
محمد بن نایف(سمت راست) و احمد بن عبدالعزیز (سمت چپ) دو رقیب بن سلمان برای تخت پادشاهی
تا این جا موضوع جدیدی رخ نداده و مشخص است که بن سلمان قصد دارد شاهزادگان اصلی را از مقابل خود برای رسیدن به تخت پادشاهی کنار بزند. اما ارتباط این مسائل با غیبت پادشاه از مقابل دوربین رسانهها چیست؟ و چرا همه وقتش را در شهر جدید نئوم میگذارند و دیداری با شاهزادگان یا مقامات داخلی و خارجی ندارد؟
به نوشته سعودیلیکس، تا قبل از هفتم مارس ۲۰۲۰، پادشاه سعودی به کارهای روزمره خود میرسید و از هیأتهای خارجی در کاخش استقبال میکرد و در مراسمات تودیع و معارفه وزراء و سفرا شرکت میکرد. به عنوان مثال، شاه سعودی قبل از دستگیری برادر تنیاش به دست محمد بن سلمان، در ۱۳ ژانویه به عمان رفت و در مراسم درگذشت سلطان عمان شرکت کرد. در ۱۹ ژانویه وزیر خارجه قبرس را به حضور پذیرفت، در ۲۰ ژانویه برای جنازه «بندر محمد» نماز میت خواند. در ۲۱ و ۲۸ ژانویه نیز در جلسات هیأت وزیران حضور یافت.
در ماه فوریه نیز در ۲۶ این ماه از رئیسجمهور موریتانی در کاخش استقبال کرد. فردای آن روز با رئیسجمهور الجزائر دیدار کرد و در سوم ماه مارس نیز در جلسه هیأت وزیران شرکت کرد. منظور اینکه تا قبل از هفت مارس ۲۰۲۰ در جلسات و دیدارهای مختلفی شاه سعودی مقابل رسانهها ظاهر شد، اما از زمانی که احمد بن عبدالعزیز دستگیر شد، پادشاه نیز دیگر در این مراسمات دیده نشد.
همزمان پس از قتل فجیع جمال خاشقچی روزنامهنگار معروف عربستانی در استانبول، نیز جو بینالمللی به شدت علیه محمد بن سلمان بود و سخنان زیادی در خصوص تمایل کشورهای غربی برای جایگزینی احمد بن عبدالعزیز با وی در رسانهها گفته میشد.
به طوریکه موضوع دیدار وزیر خارجه آمریکا و انگلیس با شاه سعودی پیش از بازداشت احمد بن عبدالعزیز در خصوص تفاهم برای برکناری محمد بن سلمان بود و شاه سعودی در معرض فشارهای خارجی زیادی برای برکناری پسرش از ولایتعهدی قرار داشت، اما محمد بن سلمان پیشدستی کرده و عمو و عموزادهاش را بازداشت و روانه زندان کرد و پدرش را نیز به منطقه نئوم در ساحل دریای سرخ فرستاد تا صرفا از طریق ویدئوکنفرانسها در مراسمات حضور یابد و با کسی دیدار نکند.
این اقدام به این معنی است که محمد بن سلمان نه تنها رقبای خود برای پادشاهی را کنار زد بلکه کودتای آرامی نیز علیه پدرش ترتیب داده و خود عملا همه امور را در دست گرفته است.
شاه سعودی پس از بازداشت احمد بن عبدالعزیز، فقط دو بار در انظار رسانهها و مقامات در ریاض ظاهر شد. اولی در هشت مارس ۲۰۲۰ یعنی فردای بازداشت احمد بن عبدالعزیز بود و سلمان با سفرای اروگوئه و اوکراین دیدار کرد. منابع عربستانی میگویند که آن دیدار با این هدف صورت گرفت که گویا پادشاه از بازداشت برادرش راضی است. دومین حضور نیز در نهم مارس ۲۰۲۰ بود و شاه سعودی در جلسه هیأت وزیران دیده شد. از آن زمان تاکنون یک سال و پنج ماه است که او در نئوم به سر میبرد.
فعالیتهای سلمان بن عبدالعزیز در این مدت به گفتوگوی تلفنی و سخنرانیهای مجازی کوتاه و تقطیع شده و حضور مجازی در جلسات هیأت وزیران محدود شده است. حتی زمانی که امانوئل ماکرون، رئیسجمهور فرانسه به ریاض آمد، این محمد بن سلمان بود که به استقبال وی رفت. در جریان ورود رهبران کویت، امارات، قطر، عمان و بحرین به عربستان در ماه دسامبر ۲۰۲۱ نیز عدم حضور پادشاه سعودی در مراسم استقبال کاملا به چشم میآمد.
سعودی لیکس سپس نوشت: «شاید نتوان با قطعیت سخن گفت، اما همه نشانهها و ارتباط اتفاقات و تسلسل زمانی رخدادها، به خصوص همزمانی دیدار وزرای خارجه آمریکا و انگلیس با شاه سعودی با بازداشت احمد بن عبدالعزیز و محمد بن نایف و سپس به حاشیه رفتن نقش سلمان بن عبدالعزیز، در حالی که پیش از آن فعالیت عادی داشت، این فرضیه را قوت میبخشد که شاه سعودی در حصر خانگی به سر میبرد و از اقدامات پسرش محمد بن سلمان رضایت ندارد.»
این وبسایت افزود: «بازداشت خانگی سلمان بن عبدالعزیز به دست ولیعهد درست باشد یا نه، منکر این واقعیت نیست که محمد بن سلمان هر کاری از دستش بر میآید. او بود که مادر و خواهرش را به بازداشت فرستاد و عموزادههایش را دستگیر کرد و قصد کشتن ملک عبدالله را در زمان پادشاهیاش را داشت. ناظران متفق القول معتقدند که شخصیت مظطرب بن سلمان طوری است که اجازه بازداشت پدرش را به او میدهد.
با تمامی این اوصاف و با وجود پاکسازیهای گسترده خاندان پادشاهی و سرکوب مخالفان و کسانی که در وفاداریشان تردید وجود داشت، اما به گفته معارضان فضای سیاسی عربستان به نفع ولیعهد جوان نیست و گزارشهای بسیاری از نارضایتی قشرهای مختلف جامعه عربستان از اقدامات وی در دست است.
310 310
