ریحانه اسکندری: در سالهای اخیر، با افزایش حضور فرزندان بازیگران، کارگردانان، خوانندگان و دیگر چهرههای سرشناس در عرصه سینما و تلویزیون، اصطلاحی تازه در فضای عمومی و رسانهای جهان به نام «Nepo Baby» رایج شده است.
عبارتی که اگرچه در ابتدا مثل یک شوخی به نظر میرسید، اما اکنون به یکی از مهمترین نقاط بحث درباره عدالت، استعداد و فرصت برابر در دنیای هنر تبدیل شده است.
در تاریکی سالن زمانی که تماشاگران با اشتیاق منتظر آغاز فیلم هستند، نامی که در تیتراژ بالا میرود ناخودآگاه، ذهنها را به چهرهای آشنا گره میزند؛ شاید فرزند یک ستاره سینما، نوهی یک اسطوره موسیقی یا دختر کارگردانی سرشناس. همین موضوع باعث میشود علیرغم اینکه هنوز فیلم آغاز نشده، قضاوتها در ذهن تماشاگر شکل بگیرد؛ آیا او واقعاً استعداد دارد یا صرفاً نام خانوادگیاش بلیت ورود به این جهان پر زرق و برق بوده؟
در چند سال اخیر، سینمای جهان با سیلی از چهرههای جوانی روبهرو شده که بدون عبور از راههای دشوار و معمول ستاره شدن، مستقیماً از پشت صحنه زندگی پدر و مادرشان پا به جلوی دوربین گذاشتهاند.
این موج چنان قدرتمند بود که رسانهها نام تازه نپو بیبی را برایش ساختند. پدیدهای که فراتر از یک اصطلاح اینترنتی شد و حالا کجلات معتبر زیادی به آن میپردازند. سوالی که به وجود آمده این است، آیا این چهرهها قربانی سوءتفاهماند یا حاصل یک سیستم طبقاتی ناعادلانه در دنیای هنر؟ چرا مردم تا این اندازه نسبت به آنها حساساند؟ و اصلاً این اصطلاح از کجا آمده و چه چیزهایی را برملا میکند؟
در این گزارش، نگاهی دقیق خواهیم داشت به مفهوم نپو بیبی، ریشههای آن، جدلهای پیرامونش و نمونههایی از برجستهترین فرزندان چهرههای جهانی که امروز، ستارههای فردای سینما لقب گرفتهاند؛ شاید نه به خاطر استعداد، بلکه به لطف یک نام.
“Nepo Baby” چیست و چرا جنجالبرانگیز شد؟
«Nepo baby» که کوتاهشدهی «nepotism baby» بهمعنای «فرزند رابطهمند» است. با مفهوم فرزندی که به دلیل شرایط خوب خانوادهاش موقعیتهای بهتری دارد. این اصطلاح خطاب به کودکانی گفته میشود که پدر و مادر یا بستگانشان در صنعت سرگرمی معروفاند و همین نسبت خانوادگی باعث ورود آسانتر آنها به سینما یا دیگر شاخههای هنری شده است. اگر بخواهیم این را به یک اصطلاح کنایهآمیز معاصر در زبان فارسی برگردانیم بهترین حالت همان «ژن خوب» است.
این اصطلاح نخستین بار در شبکههای اجتماعی رواج یافت اما زمانی به اوج شهرت رسید که مجله نیویورک در دسامبر ۲۰۲۲ جلدی جنجالی منتشر کرد با عنوان «سال نپو بیبیها».
این جلد، عکسهای هنرمندان جوانی را منتشر کرده بود که تقریباً همه آنها، فرزندان افراد مشهور بودند.
آیا این پدیده تازه است؟
پدیده ورود فرزندان به حرفهی والدین، نهفقط در هنر بلکه در سیاست، ورزش و تجارت نیز سابقهای طولانی دارد. اما آنچه باعث برجسته شدن نپو بیبیها در سالهای اخیر شده، شدت حضورشان در پروژههای بزرگ، عدم عبور از مراحل مرسوم انتخاب بازیگر و دسترسیهای خاصیست که دیگران از آن محروماند.
سال هاست در فضای مجازی در این رابطه بحث های بسیاری وجود دارد که آیا این اتفاق نقطه مقابل فرصت سازی برابر است یا خیر. نکتهای که این بین اهمیت دارد این است که فرزندان افراد مشهور نیز حق انتخاب دارند و صرفا به دلیل شهرت خانواده شان نباید خود را از علاقه مندی هایشان محروم کنند.
موج انتقادات عمومی
بسیاری از مخاطبان و منتقدان معتقدند حضور نپو بیبیها باعث افزایش نابرابری فرصتها در صنعت هنر شده است. از طرفی دگیر استعدادهای نوظهور و بدون رابطه را به حاشیه رانده شده اند و به همین علت خشم عمومی نسبت به این افراد ایجاد میشود.
مخاطبان بر این عقیدهاند حضور این افراد در صنعت هنر فضایی بیاعتماد نسبت به عدالت انتخاب بازیگر و کیفیت پروژهها ایجاد کرده است.
در فضای مجازی، کاربرانی که از اقشار عادیتر جامعه هستند آمدهاند، این پدیده را نوعی نظام اشرافی هنری توصیف میکنند. برخی حتی اعتقاد دارند که جذابیت ظاهری و حضور این افراد در جلد مجلات بیشتر از استعداد واقعیشان است.
واکنش نپو بیبیها: از انکار تا پذیرش
در این میان، برخی چهرههای شناختهشدهی نپو بیبی به دفاع از خود پرداختهاند، لیلی رز دپ (دختر جانی دپ و ونسا پارادی) در مصاحبه ای با اشاره به شرایط سختی که ورود به صنعت هنر برایش داشته گفته است:«ورود به این صنعت شاید آسانتر باشد، اما ماندن در آن سختتر است.»
زویی کراویتز (دختر لنی کراویتز و لیسا بونت) نیر اشاره کرده است: «نمیدانم اگر پدر و مادرم مشهور نبودند، الان در همین جایگاه بودم یا نه.»
مایا هاک (دختر اوما تورمن و ایتن هاوک) با اشاره به حمله هایی که به علت داشتن پدر و مادر مشهور به او شده است گفته: «بله، امتیازهایی داشتم. اما تلاش من واقعی بود.»
با این حال، این دفاعیهها همیشه مورد پذیرش قرار نگرفتهاند و بسیاری آنها را نادیده گرفتن امتیازات طبقاتی میدانند.
از سوفیا کاپولا تا لیلی رز دپ؛ نگاهی به نسل تازهای از بازیگران و فیلمسازان با شجرهنامه هنری
در این بخش به چهره های مطرحی می پردازیم که شجره نامه هنری قابلی دارند و اگرچه برخیشان توانستهاند تواناییهای خود را اثبات کنند، اما هنوز زیر سایهی والدین سرشناسشان قضاوت میشوند.
سوفیا کاپولا، فرزندِ فرانسیس فورد کاپولا (کارگردان افسانهای «پدرخوانده») است. این بازیگر، تهیهکننده، کارگردان و بازیگر با کارگردانی فیلم «Lost in Translation» به شهرت رسید.
اگرچه آغاز فعالیتش با نقشآفرینی بحثبرانگیز در «پدرخوانده ۳» همراه بود و مورد انتقاد شدید قرار گرفت، اما خیلی زود راه خود را در پشت دوربین پیدا کرد و تبدیل به یکی از موفقترین کارگردانان زن سینما شد.
اگرچه آغاز کارش را به رانت خانوادگی نسبت میدهند، اما با سبک خاص، جهانبینی زنانه و فضاهای شاعرانهاش، خودش را به عنوان یک فیلمساز مستقل تثبیت کرده است.
جالب است بدانید فرانسیس فورد کاپولا تنها ریشه ارتباطی او با هنر نیست بلکه او دخترعموی نیکلاس کیج نیز است.
لیلی رز دپ نیز فرزندِ جانی دپ (بازیگر مطرح) و ونسا پارادی (خواننده و بازیگر فرانسوی) است که با سریال «The Idol» و حضور در کمپینهای شانل به شهرت رسید.
مطابق نظرات و بازخورد در منابع او با چهره خاص و میراث پدرش، خیلی زود وارد فضای مد و سینما شد. همچنین بسیاری او را بیشتر بهخاطر ظاهر و نام خانوادگیاش میشناسند تا بازیگریاش؛ بازیاش در «The Idol» واکنشهای دوگانه داشت، اما حواشی زندگیاش همیشه پررنگتر از نقشهایش بوده.
سم نیولا که در حرفه بازیگری مشغول است فرزندِ جاد اپتو (کارگردان و تهیهکننده کمدیهای مشهور) و لزلی من (بازیگر) است که فیلم «The King of Staten Island» به شهرت رسیده است.
این بازیگر بیشتر در کمدیهای خانوادگی حضور داشته و هنوز در حال اثبات جایگاه خود است.
بسیاری او را نمونهای از نپو بیبیهایی میدانند که از حضور در پروژههای خانوادگی سود بردهاند، اما هنوز نقشآفرینی شاخصی نداشتهاند.
سیدنی چندلر فرزندِ کایل چندلر بازیگر سریال «Friday Night Lights» است که سریال «Pistol» بهتازگی وارد جریان اصلی شده و بیشتر بهخاطر ظاهر و انتخابهای خاصش مورد توجه است.
منتقدان و مخاطبان بر این عقیده هستند که او همچنان در حال طی کردن مسیر است و بسیاری منتظرند ببینند آیا توانایی درخشش مستقل دارد یا خیر.
زو کراویتز، بازیگر، فرزندِ لنی کراویتز (موسیقیدان) و لیزا بونت (بازیگر) که با سریال «Big Little Lies» و فیلم «The Batman» به شهرت رسیده است.
اگرچه نام خانوادگیاش در دیده شدنش تأثیر داشت، اما انتخابهای جسورانه و بازیهای قویاش جایگاه او را تثبیت کرده و مخاطبان نظرات بهتری نسبت به او دارند.
مایا هاک، بازیگری که با سریال«Stranger Things» به شهرت رسیده است فرزندِ ایتن هاک و اوما تورمن است.
این بازیگر با بازی در نقش روبین، محبوبیت زیادی میان نوجوانان و جوانان بهدست آورد.
بهطور کلی مثبت بازخورد ها به او مثبت است؛ مخاطبان سبک بازی این بازیگر را دوست دارند و معتقدند توانسته از زیر سایهی پدر و مادرش بیرون بیاید.
—
جیدن اسمیت فرزندِ ویل اسمیت و جادا پینکت اسمیت است که اولین بار در کنار پدرش در فیلم «The Pursuit of Happyness» حضور پیدا کرد و بعد از آن در فیلم «Karate Kid» شهرت بیشتر به دست آورد.
از کودکی در کنار پدرش روی پرده دیده شد و بعدها وارد دنیای موسیقی و مد شد. اگرچه برخی موفقیتهای اولیهاش را به حمایت پدر نسبت میدهند، اما سبک زندگی خاص و تفکرات متفاوتش باعث شده طرفداران و منتقدان خاص خود را داشته باشد.
پاتریک شوارتزنگر فرزندِ آرنولد شوارتزنگر است که این روزها در عرصه بازیگری فعالیتهای جدیتری دارد. او با سریال «The Staircase» و فیلمهای مستقلش به شهرت رسیده است.
این روزها خبرهایی مبنی بر حضور او در قامت نقشی که کریستین بیل در «American psycho» داشته است، یهنی پاتریک بیتمن به گوش میرسد.
این بازیگر چهرهای آرامتر نسبت به نام خانوادگی پرزرقوبرقش دارد؛ سعی کرده مسیر خود را آهسته و مستقل پیش ببرد و از این بابت حواشی کمتری را تجربه میکند.
برخی منتقدان میگویند او هنوز نتوانسته نقش متفاوت و قدرتمندی ارائه دهد، اما حضورش پیوسته و باکیفیت بوده.
—
جالب است بدانید داکوتا جانسون فرزندِ ملانی گریفیث و دان جانسون و او هم در طبقه بندی فرزندان افراد مشهور قرار میگیرد.
او با مجموعه «Fifty Shades of Grey» به شهرت رسید.
اگرچه اولین فیلمهای او واکنشهای ضد و نقیضی گرفتند، اما در سالهای بعد در فیلمهای هنریتر درخشید.
داکوتا موفق شده خودش را به عنوان بازیگری مستقل و با دید هنری معرفی کند؛ بسیاری او را از نسل موفق نپو بیبیها میدانند.
مارگارت کوالی بازیگر مطرح اینروزها سینما فرزندِ اندی مکداول است.
او با سریال «Maid» و فیلم «Once Upon a Time in Hollywood» به شهرت رسید و بازی درخشانش در سریال «Maid» تحسین گستردهای دریافت کرد.
کوالی از جمله نپو بیبیهاییست که به دلیل استعداد و سختکوشی، از زیر سایه مادرش بیرون آمده و جایگاه حرفهای مستقلی دارد.
پدیدهی نپو بیبیها همانقدر که پرسشبرانگیز است، پیچیده نیز هست. در جهانی که فرصتها ناعادلانه توزیع میشوند، داشتن یک در ورودیِ خاص میتواند سرنوشت را تغییر دهد. با این حال، نمیتوان همهی فرزندان رابطهمند را با یک خطکش قضاوت کرد؛ برخی ثابت کردهاند که فراتر از نام خانوادگیشان، چیزی برای ارائه دارند.
در این موضوع چندوجهی میتوان گفت اگرچه برخی از این افراد با استفاده از شهرت والدینشان وارد صنعت سرگرمی شدهاند، اما بسیاری از آنها با تلاش، انتخابهای هوشمندانه و عملکرد قوی، توانستهاند جایگاه مستقل خود را در سینما تثبیت کنند. در نهایت، قضاوت درباره این پدیده نیازمند در نظر گرفتن هر مورد بهصورت جداگانه و بررسی دقیقتر است.
منبع تحلیلی: مجله نیویورک
۵۷۵۷