به گزارش خبرگزاری recive و براساس گزارش روزیاتو، رابرت اندرس، دانشمند کالج سلطنتی لندن، باور دارد که اجزای سازنده حیات روی زمین آنقدر پیچیدهاند که به سختی میتوان تصور کرد به طور طبیعی شکل گرفته باشند؛ بنابراین احتمالاً عاملی بیرونی یا موجودی هوشمند آغازگر این فرآیند بوده است. طبق این نظریه که با نام «پانسپرمیای هدایتشده» شناخته شده، ممکن است که موجودات فضایی میکروبها یا اشکال ابتدایی حیات را به زمین فرستاده باشند تا روند تکامل آغاز شود.
زمان احتمالی پیدایش نخستین حیات
اندرس بر این باور است که چنین رویدادی حدود ۴/۲ میلیارد سال پیش رخ داده، یعنی درست زمانی که زمین پس از خنک شدن اولیه به آب دست پیدا کرده بود. او احتمال داده که موجودات فرازمینی با بهرهگیری از فضاپیما یا کاوشگرها، «بستههای آغازین میکروبی» را به این سیاره جدید منتقل کرده باشند. به گفته او، احتمال اینکه حیات بدون هیچ کمک خارجی شکل گرفته باشد بسیار کم است؛ زیرا میزان نظم شیمیایی لازم برای تشکیل نخستین سلولها آنقدر زیاد بوده که نمیتوانسته در فاصله ۵۰۰ میلیون سالی پس از پیدایش زمین بهطور خودبهخود فراهم شود. این دیدگاه میتواند دانش موجود بشر را دگرگون کند، زیرا نظریه سنتی پیدایش حیات از یک «سوپ شیمیایی» بهصورت تصادفی را به چالش میکشد و در عوض، بر اقدامی عمدی از سوی هوشی ناشناخته تأکید دارد.
اندرس در نوشتههای خود اشاره کرده که انسان امروز نیز به طور جدی به آمادهسازی سیارههایی مانند مریخ و زهره برای زیست کردن میاندیشد. او تصریح کرده که اگر تمدنهای پیشرفته وجود داشته باشند، چندان بعید نیست که آنها نیز به دلایلی همچون کنجکاوی، ضرورت یا برنامهریزی دست به مداخلهای مشابه بزنند. با این حال، وزارت دفاع آمریکا در گزارشی که در سال ۲۰۲۴ منتشر کرد، اعلام کرده که هیچ مدرکی مبنی بر وجود حیات فرازمینی به دست نیامده است.
ریشههای نظریه پانسپرمیای هدایتشده
ایده پانسپرمیای هدایتشده برای نخستین بار در دهه ۱۹۷۰ توسط فرانسیس کریک و لزلی اورگل مطرح شد. آنها پیشنهاد دادند که یک تمدن پیشرفته بیگانه میتوانسته آگاهانه حیات را به زمین منتقل کند و شکلگیری آن را بر اساس اهداف خود هدایت نماید. طبق این نظریه، میکروبها روی زمین فرود میآیند، زنده میمانند و آغازگر چرخه حیات میشوند، چرخهای که بعدها میتواند به موجودات پیچیدهتری تکامل یابد.
اندرس این ایده را توضیحی برای پیدایش سریع حیات روی زمین میداند، هرچند تأکید کرده که اثبات آن بدون شواهدی از وجود بیگانگان یا فناوری آنها بسیار دشوار است.
بررسی علمی و شبیهسازی رایانهای
پژوهشی که اندرس انجام داده و در سرور «آرکایو» منتشر شده (اما هنوز داوری علمی نشده است)، با بهرهگیری از ریاضیات و مدلهای رایانهای میزان اطلاعات لازم برای ساخت نخستین سلولها را محاسبه کرده است. او اطلاعات موجود در این اجزای شیمیایی را به «بیتهای رایانهای» تشبیه کرده و توضیح داده که برای کنار هم قرار گرفتن DNA و شکلگیری پروتئینها در یک پروتوسل، دستورالعملهای دقیقی موردنیاز بوده است.
اندرس فرمولی ساده طراحی کرده تا توازن میان آشفتگی «سوپ شیمیایی» زمین اولیه و مقدار نظم موردنیاز برای ایجاد یک پروتوسل را برآورد کند. او سپس میزان اطلاعات زیستی مفید موجود در این ترکیبات را تخمین زد و بررسی کرد که مولکولهای پیچیده چه مدتی پیش از فروپاشی میتوانند دوام بیاورند. پس از آن محاسبه کرد که یک پروتوسل به چه میزان اطلاعات DNA و پروتئینی نیاز دارد و این اطلاعات باید با چه سرعتی انباشته شوند تا حیات پیچیده به وجود آید. نتیجه این شبیهسازی نشان داد که نرخ گردآوری اطلاعات مفید از سوپ شیمیایی حدود ۱۰۰ بیت در ثانیه بوده، در حالیکه دانشمندان پیشتر تنها ۲ بیت در سال را برای تشکیل سلولهای ابتدایی کافی میدانستند.
با این وجود، مدل اندرس نشان داد که اگرچه حیات میتوانسته به صورت طبیعی در میلیاردها سال پیش شکل بگیرد، این فرآیند همچنان به حدود ۵۰۰ میلیون سال زمان نیاز داشته تا اجزای آلی کافی برای ساخت سلولهای پیچیده فراهم شود. او نتیجه گرفت که احتمال وقوع چنین روندی به شکلی کاملاً تصادفی و با ثباتی مداوم بسیار ناچیز است و دخالت عاملی بیرونی محتملتر به نظر میرسد.
سایر نظریهها درباره منشأ حیات
برخی نظریههای دیگر درباره آغاز زندگی روی زمین بر این اساس هستند که ترکیبات حیاتی ممکن است به صورت تصادفی و از طریق برخورد شهابسنگها به زمین منتقل شده باشند یا انرژی رعدوبرقها باعث فعال شدن آنها و پیدایش ارگانیسمهای تازه شده باشد. در همین حال، گروهی از دانشمندان بر این باورند که آغاز حیات به هزاران برخورد شهابسنگ یا رعدوبرقهای نیرومند نیاز نداشته است.
پژوهشگران دانشگاه استنفورد نظریهای را مطرح کردهاند که بر اساس آن جرقههای بسیار ریز موسوم به «ریز-رعدوبرق» که از برخورد قطرههای آب با سواحل ایجاد میشوند، توانستهاند انرژی الکتریکی لازم را برای ترکیب با ذرات آلی در جو اولیه فراهم کرده و بستر شکلگیری حیات را ایجاد کنند.
۲۲۷۲۲۷
