تینا مزدکی_آیا تودههای فلزی عجیب در تاریکترین و عمیقترین نقاط اقیانوس میتوانند بدون نیاز به نور خورشید اکسیژن تولید کنند؟ برخی از دانشمندان معتقدند که این امکان وجود دارد، اما عدهای دیگر این ادعا را به چالش کشیدهاند. این کشف، که نتایج آن در جولای گذشته در مجله Nature Geoscience منتشر شد، مفاهیم اساسی درباره منشأ حیات روی زمین را زیر سؤال برده و باعث بحثهای داغی در جامعه علمی شده است. از سوی دیگر، این یافتهها پیامدهای مهمی برای شرکتهای معدنی دارند که به دنبال استخراج فلزات ارزشمند از این سنگهای عجیب و غریب هستند.
الکتریسیتهای که آب را به اکسیژن و هیدروژن تبدیل میکند
دانشمندان ادعا میکنند که این ندولهای چندفلزی به اندازه یک سیبزمینی میتوانند جریان الکتریکی کافی برای شکافتن مولکولهای آب دریا و تولید اکسیژن و هیدروژن ایجاد کنند. این موضوع تئوری قدیمی را که میگوید حیات زمانی ممکن شد که موجودات زنده حدود ۲.۷ میلیارد سال پیش از طریق فتوسنتز و با کمک نور خورشید اکسیژن تولید کردند، به چالش کشیده است.
انجمن علوم دریایی اسکاتلند با انتشار بیانیهای اعلام کرد:«این کشف اعماق دریا، منشأ حیات را زیر سؤال میبرد.»
حفاظت از زیستبومهای شکننده یا فرصت طلایی برای معدنکاوی؟
حامیان محیطزیست میگویند که کشف «اکسیژن تاریک» نشان میدهد که ما هنوز اطلاعات بسیار کمی درباره حیات در این اعماق ناشناخته داریم. از این رو، فعالیتهای معدنکاوی در اعماق دریا میتواند تهدیدی جدی برای این زیستبومهای شکننده باشد.
سازمان صلح سبز (Greenpeace) که مدتهاست علیه معدنکاوی در اقیانوس آرام مبارزه میکند، در واکنش به این کشف اعلام کرد:« این یافتهی شگفتانگیز اهمیت توقف فوری معدنکاوی در اعماق دریا را نشان میدهد.»
منطقه Clarion-Clipperton در اقیانوس آرام، بین مکزیک و هاوایی، یکی از مناطق مورد توجه شرکتهای معدنی است. در عمق ۴ کیلومتری این منطقه، ندولهای چندفلزی پراکندهاند که حاوی منگنز، نیکل و کبالت هستند؛ فلزاتی که در ساخت باتری خودروهای برقی و فناوریهای کمکربن استفاده میشوند.
ادعاهای جنجالی و شکهای علمی
تحقیقی که منجر به کشف اکسیژن تاریک شد، توسط یک شرکت کانادایی معدنکاوی در اعماق دریا به نام The Metals Company تأمین مالی شده بود. این شرکت، که به دنبال ارزیابی تأثیرات زیستمحیطی این معدنکاوی است، ادعای کشف اکسیژن تاریک را به شدت رد کرده و آن را نتیجه خطاهای علمی و روششناختی ضعیف دانسته است.
مایکل کلارک، مدیر محیطزیست این شرکت، در گفتوگو با خبرگزاری AFP اظهار داشت:« این یافتهها بیشتر ناشی از تکنیکهای علمی ضعیف هستند تا کشفی بیسابقه.»
از زمان انتشار این تحقیق، پنج مقاله علمی دیگر برای رد این ادعا ارائه شدهاند. ماتیاس هکل، زیستشیمیدان مرکز GEOMAR آلمان، گفت:« هیچ مدرک واضحی برای اثبات این فرضیه ارائه نشده است. بسیاری از سؤالات بیپاسخ ماندهاند. جامعه علمی باید آزمایشهای مشابهی انجام دهد تا صحت یا نادرستی این ادعا مشخص شود.»
الیویه روکسل، محقق مؤسسه علوم و فناوری دریایی فرانسه نیز این یافتهها را زیر سؤال برده و معتقد است که اکسیژن شناساییشده میتواند بهسادگی حبابهای هوای به دام افتاده در ابزارهای اندازهگیری باشد. او همچنین نسبت به توانایی ندولهای چندمیلیونساله در تولید جریان الکتریکی تردید دارد:« چگونه ممکن است سنگهایی که میلیونها سال در اعماق اقیانوس بودهاند، همچنان قادر به تولید جریان الکتریکی باشند؟»
پاسخ دانشمندان به انتقادات
اندرو سوییتمن، بومشناس دریایی و سرپرست این مطالعه، تأکید دارد که به زودی پاسخی علمی به انتقادات ارائه خواهد کرد. او در گفتوگو با AFP گفت:« این نوع بحثها در تحقیقات علمی کاملاً طبیعی هستند و باعث پیشرفت دانش در این حوزه میشوند.»
کشف اکسیژن تاریک، اگر تأیید شود، میتواند دیدگاه ما را درباره منشأ حیات و فرآیندهای شیمیایی اعماق دریا تغییر دهد. اما تا زمانی که تحقیقات بیشتری انجام نشود، این ادعا همچنان در هالهای از ابهام باقی خواهد ماند.
منبع: phys
227323
