آیا کاهش تورم و جبران کسری بودجه امسال امکانپذیر است؟ / رئیس پیشین بانک مرکزی پاسخ می‌دهد

به گزارش recive محمدحسین عادلی رئیس اسبق بانک مرکزی در روزنامه اعتماد نوشت: خوشبختانه شعارهای رییس‌جمهور منتخب مبتنی بر واقعیت‌های اقتصادی روز بوده است و لذا می‌توان بر این دو مبنی اولویت‌های زیر را بر شمرد.

در این مختصر فقط به نخستین اولویت که تورم درنظر گرفته شده به ‌طور اجمالی می‌پردازیم:

تورم ۴۴درصدی به معنی آن است که هر یک سال و شش ماه قیمت‌ها دو برابر می‌شود. تورم ابتدا هزینه‌هایی مانند تفریح و فرهنگ و سپس گردشگری و حمل و نقل و سپس پوشاک و درنهایت مواد غذایی و مهم‌تر از همه، بهداشت و سلامت مردم را نشانه می‌گیرد.

اکنون تورم همه طبقات متوسط بالا، متوسط و متوسط پایین و پایین را غوطه‌ور ساخته است و این یعنی مصرف خصوصی کاهش یافته است. از طرف دیگر تورم نوسانات قیمتی و بی‌ثباتی را به ارمغان می‌آورد و در شرایط نوسانات کارآفرینان تمایلی به سرمایه‌گذاری پیدا نمی‌کنند و سرمایه‌گذاری کاهش و عرضه کل پایین می‌آید و باعث رکود می‌شود و دایره معیوب تورم را به خاطر عرضه کمتر دامن می‌زند .

برای درمان تورم در شرایط کنونی ایران باید اهرم‌های گوناگونی را به حرکت درآورد و از همه آنها استفاده کرد، چراکه تورم ما تک عاملی نیست که فقط با ابزارهای پولی و مالی درمان شود.

به هر اندازه که دولت چهاردهم بتواند به قول خود برای وفاق ملی و کاهش درگیری‌های داخلی موفق شود، می‌تواند در اجرای رویکرد تعاملی خود با خارج موفق گردد و ثبات نسبی شرایط را برای کنترل تورم مهیا سازد.

برای مهار تورم یکی از اقدامات عاجل این است که میزان کسری بودجه ۱۴۰۳ را کمتر کنیم. برآورد کسری بودجه در دامنه‌ای بین ۳۰ الی ۴۵درصد کل بودجه می‌باشد. این کسری را باید کاهش داد. در غیر این صورت تورم امسال را نمی‌توان به ‌طور موثری کم کرد. استفاده از روش‌های قبلی نظیر چاپ اوراق مالی که خریداری جز بانک‌ها ندارند و موجب خلق پول می‌شود یا تحمیل تسهیلات تکلیفی مالایطاق به بانک‌ها چاره‌ساز نیست باید آنها را به حداقل رسانید.

برای کاهش این کسری چند راه وجود دارد؛ اول افزایش درآمدهای نفتی است. این کار هم با کاهش تخفیف‌ها از طریق متنوع کردن بازارهای فروش و شکستن انحصار چین و هم با افزایش مقدار تولید و فروش نفت میسر است. در بودجه امسال میزان فروش نفت ۱۲درصد کاهش دارد. اگر همین مقدار افزایش در فروش نفت و گاز و فرآورده‌ها تمهید گردد خود درآمدی معادل ۷۷ هزار میلیارد تومان برای دولت دارد.

دوم آزاد کردن پول‌های بلوکه یا نیم بلوکه کشور است. هر چند که این مقدار در شرایط کنونی حداکثر به حدود ۱۰ میلیارد دلار می‌رسد ولی این مبلغ معادل ۶۰۰ هزار میلیارد تومان می‌گردد که خود حدود ۲۰درصد بودجه دولت است.

تجارت خارجی کشور در سال ۱۴۰۲ براساس ارقام مقدماتی با احتساب نفت حدود ۱۵۳ میلیارد دلار است. هزینه مبادله آن حدود ۳۰۰۰ همت می‌گردد. اگر فقط بتوانیم در سال جاری با برخی گشایش‌ها در مبادلات بانکی ۱۰درصد از این هزینه‌ها را بکاهیم خود حدود ۱۰درصد بودجه کشور می‌شود.

چهارم استفاده از منابع خارجی است که با رویکرد و شعارهای رییس‌جمهور منتخب امکان‌پذیر می‌نماید. دعوت از سرمایه‌گذاران خارجی برای سرمایه‌گذاری در نفت و گاز و پتروشیمی که بازده بالا دارد به خصوص از ناحیه همسایگان می‌تواند تا حدودی عملی گردد.

نتیجه اینکه اگر کسری بودجه سال ۱۴۰۳ را از ۳۰-۴۰درصد به ۱۵-۲۵درصد برسانیم حتما موفق خواهیم شد که تورم را از کانال ۴۰درصد به کانال ۳۰ و حتی زیر ۳۰درصد برسانیم. در نتیجه کاهش تورم، ثبات نسبی برای رشد فعالیت‌های اقتصادی و افزایش اشتغال و بالا رفتن قدرت خرید مردم و تقویت پول ملی خواهد بود .

21302