به گزارش خبرگزاری recive و براساس گزارش زومیت، گربه سرپخ (Flat-headed cat) پس از حدود ۳۰ سال، بار دیگر در طبیعت تایلند مشاهده و بهطور رسمی ثبت شده است. این گونه که یکی از نادرترین گربهسانان جهان به شمار میرود، برای نخستین بار از سال ۱۹۹۵ در جنوب تایلند با تصویر و ویدئو شناسایی شده و همین موضوع، امیدهای تازهای برای بقای آن زنده کرده است.
گربه سرپخ یا کلهصاف کوچکترین گربهسان جنوب شرق آسیاست و به دلیل کمیابی شدید، تا همین اواخر برخی پژوهشگران تصور میکردند این گونه در تایلند «احتمالاً منقرضشده» است. بااینحال، متخصصان حفاظت از حیاتوحش چنین نظری نداشتند و معتقد بودند که این گربه هنوز زنده و در طبیعت پنهان مانده است.
راتاپان پاتانارانگسان، مدیر برنامههای حفاظتی سازمان Panthera در تایلند، در گفتوگو با آیافال ساینس توضیح داده است که درطول سالهای گذشته بارها گزارشهای غیررسمی از مشاهده گربه سرپخ شنیده میشد. به گفته او، مسئله اصلی این نبود که آیا گربه سرپخ هنوز وجود دارد یا نه، بلکه این بود که چگونه میتوان با طراحی پژوهشی درست، حضور آن را بهطور علمی و قطعی ثابت کرد.
بدین منظور، پژوهشگران از دوربینهای تلهای استفاده کردند که بهصورت خودکار و با تشخیص حرکت یا گرما از حیوانات عکس و فیلم میگیرند و در پژوهشهای حیاتوحش کاربرد گستردهای دارند. این دوربینها با همکاری اداره پارکهای ملی، حیاتوحش و حفاظت از گیاهان تایلند و تیم پانتره در نقاط مختلف جنوب کشور نصب شدند.
نتیجه شگفتانگیز بود: در سال ۲۰۲۴، حضور گربه سرپخ ۱۳ بار ثبت شد و در سال ۲۰۲۵ نیز ۱۶ ثبت دیگر به دست آمد. اما مهمترین و هیجانانگیزترین یافته، ثبت تصویر یک گربه سرپخ ماده به همراه تولهاش بود. این تصویر نشان میدهد که این گونه نهتنها هنوز زنده است، بلکه در طبیعت تایلند در حال تولیدمثل هم است.
ثبت تصویر گربه سرپخ ماده به همراه تولهاش نشان میدهد این گونه هنوز زادآوری میکند
تصویر گربه سرپخ در تایلند توسط دوربین تلهای ثبت شده است.
سوچارت چومکلین، وزیر منابع طبیعی و محیطزیست تایلند، در بیانیهای رسمی این اتفاق را «لحظهای تاریخی» برای کشورش توصیف کرد. او گفت که این کشف، نتیجه سالها تلاش مداوم در حفاظت از طبیعت، همکاریهای علمی بلندمدت و مشارکت جوامع محلی است.
گربه سرپخ جانوری کوچک، شبفعال و بسیار پنهانکار است. این گربه ترجیح میدهد در مناطق بسیار متراکم، پوشیده از گیاهان انبوه و اغلب در نزدیکی منابع آبی زندگی کند. همین ویژگیها باعث شده مشاهده مستقیم آن در طبیعت بسیار دشوار باشد. حتی ثبت حضور این حیوان با دوربین تلهای نیز کار سادهای نیست و نیاز به شناخت دقیق رفتار و زیستگاه آن دارد.
پژوهشگران میگویند در گذشته هم تلاشهایی برای ثبت این گونه با دوربین انجام شده بود، اما موفقیتی به دست نیامده بود. به گفته پاتانارانگسان، عامل کلیدی این بار، انتخاب درست محل نصب دوربینها بود. تیم پژوهشی از تجربههای پیشین خود در مطالعه «گربههای ماهیگیر» استفاده کرد؛ گونهای دیگر از گربهسانان که رفتار و زیستگاهی تا حدی مشابه دارد. همین تجربه به آنها کمک کرد تا نقاطی را شناسایی کنند که بیشترین احتمال عبور گربه سرپخ از آنها وجود داشت.
بر اساس برآوردهای جهانی، جمعیت گربه سرپخ در کل دنیا حدود ۲۵۰۰ عدد تخمین زده میشود. این گونه در فهرست اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت در رده «در معرض خطر» قرار دارد، اما در تایلند وضعیت آن بهمراتب بدتر ارزیابی میشد و «احتمالاً منقرضشده» به حساب میآمد. اکنون قرار است ارزیابی تازهای از وضعیت این گونه در سال ۲۰۲۶ انجام شود.
پاتانارانگسان میگوید دادههای جدید بهروشنی نشان میدهد که چرا دانشمندان و نهادهای حفاظتی بهویژه زمانی که صحبت از گونههای گمشده به میان میآید، باید گزارشهای تأییدنشده را جدیتر بگیرند. منظور از گونههای گمشده آنهایی است که تصور میشود از بین رفتهاند، اما ممکن است هنوز در گوشههایی از طبیعت زنده مانده باشند.
پاتانارانگسان تأکید میکند که کشف گربه سرپخ باید انگیزهای برای گسترش پژوهشها به مناطقی باشد که کمتر مورد بررسی قرار گرفتهاند. بسیاری از این مناطق ممکن است هنوز میزبان جمعیتهای مهمی از گونههای نادر باشند؛ جمعیتهایی که تنها با پژوهشهای هدفمند و دقیق میتوان آنها را شناسایی کرد و به موفقیتهای حفاظتی مشابه دست یافت.
۲۲۷۲۲۷