چرا قیمت دلار با شتاب بالا می رود و دولت کاری نمی کند؟/ با تورم ۵۰-۶۰درصدی افزایش قیمت ارز قابل انتظار است

 سید کمال سیدعلی گفت: «برای بررسی تورم و این که قابل مهار است یا خیر باید به سراغ ریشه‌های تورم رفت. یکی از  موضوعاتی که این روزها به شدت مورد توجه است، افزایش قیمت طلا به ۴۵۰۰ دلار در هر انس است. خود این موضوع در افزایش قیمت دلار  هم تاثیرگذار است. نیاز ما به وارد کردن طلا، تبدیل آن به سکه یا سایر مصارفی که بانک مرکزی به عنوان نقدینگی لازم دارد، کم نیست. بنابراین یکی از سرفصل‌های تامین توان مالی کشور را بانک مرکزی از طریق طلا رقم می‌زند. طلایی که تا همین سال‌های اخیر با قیمت ۳ تا ۳۵۰۰ دلار خریداری می‌شد، اکنون با قیمت ۴۳۰۰ دلار خریداری می‌شود. بنابراین یکی از عوامل تاثیرگذار بیرونی در شرایط فعلی همین موضوع است. اما سوال اصلی این است که چرا نوسانات مذکور نسبت به ماه‌های گذشته تا این حد شدید شده است. این موضوع دلایل داخلی و خارجی دارد. بازار شایعات یا حرف‌هایی که ممکن است محقق بشوند نیز داغ است. برای مثال گفته می‌شود ممکن است دلار ۲۸۵۰۰ تومانی کاملا حذف شده و به عدد نزدیک ۵۰ تومان برای کالاهای اساسی برسیم.» 

وی افزود: «ارز نیمایی هم با توجه به فاصله ۶۰ الی ۷۰ تومانی خود با وضعیت دلار آزاد، متقاضی بیشتری دارد. اما در شرایطی که تقاضا افزایش پیدا می‌کند، عرضه ارز در بازار کمتر می‌شود. چرا که برخی می‌خواهند تقاضاهای احتیاجی سال آینده خود و برخی می‌خواهند مشکل نقدینگی خود را حل کنند. این نوع مشکلات داخلی است اما این نکته را هم مورد توجه قرار دهیم که نزدیک به ژانویه هستیم و کلیه تجارت‌هایی که در بخش بین الملل فعال است باید حساب‌های خود را در پایان سال میلادی، جمع‌بندی و تسویه کنند. بنابراین گرچه ماجرای افزایش قیمت ارز، هیجان و التهاب ایجاد می‌کند، اما به هرحال باید یک واقعیت را در نظر بگیریم آن هم این است که دلار هم یک کالا است. نمی‌شود که قیمت همه چیز از لبنیات تا کالاهای سرمایه‌ای افزایش پیدا کند اما قیمت دلار، درجا بزند. این بحث، خود، بسیار پیچیده است.»

 دولت، بانک مرکزی و سازمان برنامه چه کاری می‌خواهند انجام دهند؟

معاون اسبق ارزی بانک مرکزی در ادامه گفت: «واقعیت این است که وقتی در کشور با تورم ۵۰ الی ۶۰ درصدی مواجهیم، افزایش بی‌رویه نرخ دلار هم چندان نامعقول نیست و بلکه معمول است. این را باید به جامعه بگوییم که وقتی افزایش قیمت در همه زمینه‌ها رخ می‌دهد در زمینه قیمت دلار هم رخ می‌دهد و این یک مسئله عجیب نیست. سوال دیگری که معمولا از سوی مردم مطرح می‌شود این است که در این وضعیت، دولت، بانک مرکزی و سازمان برنامه چه کاری می‌خواهند انجام دهند؟ برخی می‌گویند باید نقدینگی از سطح جامعه جذب شود. یکی از راهکارهای مورد استفاده در سال‌های گذشته، راهکار اوراق بوده، که این اوراق را این روزها مردم دیگر علاقه ندارند بخرند، چون نرخ ۲۵ درصد و ۳۰ درصد اصلا به صرفه نیست و متضرر می‌شوند. روش دیگر این است که بانک مرکزی بتواند در خصوص اضافه برداشت بانک‌ها مدیریت بهتری داشته باشد چرا که این موضوع هم عاملی تورم‌زا برای کشور محسوب می‌شود.» 

وی افزود: «بانک مرکزی باید مسیری را انتخاب کند که وضعیت را بهبود ببخشد و ناترازی‌های خود را نیز اصلاح کند. یکی از راهکارهای مهم می‌تواند تعیین تکلیف بدهکاران بزرگ ارزی باشد. تعدادی بدهکار ارزی داریم که سال‌های سال است پول دولت، صندوق توسعه ملی و بانک مرکزی را پس نمی‌دهند. بالاخره باید این‌ها فراخوانده شوند و تعیین تکلیف شوند. می‌شود که این بدهی‌ها تا ابد معوق باقی بماند. موضوع بعدی این است که باید برگشت ارز حاصل از صادرات نیز محقق شود. خواه این ارز به کشور برگردد و وارداتی با آن انجام شود و خواه به بانک مرکزی برای تامین ارز نیمایی و غیره تحویل داده شود. به هر حال این نکته را هم نمی‌توانیم انکار کنیم که چند ماه است از جنگ خارج شده‌ایم و هزینه‌هایی برای بازسازی توان دفاعی و افزایش ثبات کشور خرج کرده یا خرج می‌کنیم و بنابراین در این بخش‌ها هم هزینه‌هایی ارزی صرف می‌کنیم. هرچند از دید من این هزینه‌ها لازم است و ضرورت دارد. اما در کل این چشم‌انداز که به سمت ابرتورم غیرقابل مهار در حرکتیم و تورم کشور به عدد بالای ۱۰۰ درصد را صحیح نمی‌بینم. هنوز امکان کنترل قیمت‌ها و بازار را داریم. همانقدر که نباید همه چیز را رها در نظر بگیریم نباید هم زیاد خوشبین باشیم و فکر کنیم مشکلات به شکل خودکار حل می‌شوند.»

۲۳۳۰۲