دستگاهی در همدان که نمونه آن هیچ کجای دنیا نیست/ از برداشت تمام‌مکانیزه محصول تا افزایش راندمان کار
خبرگزاری فارس- همدان: حباب آرزوی کودک تویسرکانی امروز به وقت جوانی رنگ واقعیت گرفته و برای اولین بار به دستان خودش در کشور محقق شده است، امیدی که از کودکی قد کشیده و روزها را به هم گره زده، از هنرستان و دانشگاه تا طرح و ساخت را با فراز و نشیب گذرانده اما حالا آرزویش به مدد دستان و صدالبته اندیشه‌اش جان گرفته و شیکر مکانیزه برداشت محصولات باغی تولید شده است.
مهدی تمام روزهای کودکی را وردست پدر در باغات گردو به دستگاهی فکر می‌کرد که سلامتی خانواده و باغداران را تضمین کند و خطر سقوط از درخت را هنگام برداشت گردو کاهش دهد، فصل برداشت گردو که می‌شود مردان روستا کمر همت می‌بندند و قامت بلند گردوی پیر را بالا می‌روند تا چشمشان به محصول روشن شود و با گردوتکانی دست رنج یک ساله خود را برداشت کنند.
اما در این میان جشن برداشت گردو گاهی با داغ و گاهی هم با حسرت همراه می‌شود و سقوط یکباره از درختان تنومند و مرتفع تمام رشته‌ها را پنبه می‌کند، ای کاش دستگاهی بود که عملیات برداشت گردو و دیگر محصولات باغی را مکانیزه انجام می‌داد و دیگر خبر تلخ سقوطی در گوش‌ها نمی‌پیچید.
مهدی هاشمی؛ کشاورز و مخترع ۳۶ ساله تویسرکانی این تمنا را جامه عمل پوشانده و دستگاهی تمام‌مکانیزه و بومی اختراع کرده تا باغداران عملیات برداشت محصولات باغی را با خیالی آسوده انجام دهند و علاوه بر برداشت تمام مکانیزه، با قیمت به مراتب کمتر و راندمان بالاتر محصول را جمع آوری کنند.
شیکر مکانیزه برداشت محصولات باغی؛ ماشینی است که برای اولین بار در کشور با این حد از امکانات ساخته شده و با تکیه بر توان جوان ایرانی و تجهیزات داخلی به نمونه خارجی «نه» گفته است، این شیکر مطابق باغات سنتی داخلی و با یک‌سوم قیمت نمونه خارجی تولید شد.
داستان پرفراز و نشیب ساخت این ماشین مکانیزه را در گفت‌وگو با این کشاورز و مخترع جوان می‌خوانیم.
فارس: ایده ساخت شیکر مکانیزه محصولات باغی از چه زمانی در ذهن شما ایجاد شد و آن را دنبال کردید؟
هاشمی: آرزوی دوران کودکی‌ام ساخت ماشینی بود که خانواده و اهالی روستا را از آسیب سقوط از درخت گردو نجات دهد این حادثه گاهی به قیمت جان افراد تمام می‌شد و باغداران زیادی در اثر سقوط از درخت فوت کردند یا دچار آسیب جدی مثل قطع نخاع شدند.
با فکر ماشین گردوچین به خواب می‌رفتم و با ذکر این ماشین از خواب شیرین برمی‌خواستم؛ دقیقا همان روزها کنار پدرم مشغول باغداری بودم چون شغل خانوادگی و آباواجدادی ما کشاورزی و باغداری است بنابراین از همان دوران کودکی با مشکل برداشت محصول به ویژه گردو آشنایی داشتم و بارها پدرم و برادرانم در فصل برداشت آسیب جدی می‌دیدند.
مهارت کافی داشتیم و روزها و فصل‌های زیادی مشغول به برداشت محصول بودیم اما گاهی با تمام ممارست و تمرین‌ها سقوط پیش می‌آمد و خانواده‌ای را گرفتار یا داغدار می‌کرد.
القصه اینکه ایام یکی پس از دیگری طی شد و من نوجوان شدم بدون معطلی در هنرستان فنی ثبت نام کرده و پس از آن در رشته مکانیک گرایش جامدات وارد دانشگاه شدم، زمان تحصیل دید بازتری نسبت به مسائل فنی پیدا کردم و امیدم برای ساخت ماشین مکانیزه برداشت محصول بیشتر شد.
فارس: چه مدت طول کشید که این دستگاه ساخته شود؟
هاشمی: زمان طولانی صرف ساخت شیکر تمام مکانیزه برداشت محصولات باغی شد، حدود ۵ تا ۶ سال تحقق این آرزوی روزهای کودکی طول کشید، و بی‌وقفه برای طراحی و ساخت آن تلاش کردم، اما خوشبختانه نتیجه‌ای که می‌خواستیم حاصل شد، اگر چه ساخت نمونه اولیه دستگاه با شکست مواجه شد و چندین مرتبه در مراحل مختلف اعم از بدنه دستگاه و کارکرد با مشکل روبرو شدم ولی هر بار رفع ایراد کردم تا اینکه دست آخر ماشین نهایی ساخته شد.
فارس: آیا نمونه خارجی این دستگاه در بازار موجود است؟
هاشمی: چنین ماشین صد درصد بومی با این حد از امکانات برای اولین بار در کشور ساخته شد؛ دستگاهی که با امکانات و تجهیزات موجود داخلی ساخته شده و حتی به اندازه سر سوزنی نیازمند خارج نیست، در مجموع باید بگویم نمونه این دستگاه در هیچ کجای دنیا نیست چراکه با اندیشه بومی و در نظر گرفتن شرایط باغات کشور طراحی و تولید شده است.
در سال‌های قبل یکی دو تا دستگاه خارجی وارد شد اما این شیکر گردو مشابه دستگاه‌های خارجی نیست و معایب و مشکلات احتمالی در این ماشین رفع شده به طوری که برداشت محصول را کاملا مکانیزه کرده است.
فارس: مزایای آن نسبت به نمونه‌های وارداتی را تشریح می‌فرمایید؟
هاشمی: همانطور که گفتم این ماشین مطابق نیازهای داخل کشور ساخته شده و تنها ویژه گردو نیست، بلکه برای محصولاتی چون پسته، فندق، بادام و انار هم قابل استفاده است. ضمن اینکه این دستگاه نسبت به نمونه‌های وارداتی مزایایی مثل عدم نیاز به تراکتورهای سنگین برای حمل دارد به نحوی که سبک‌ترین ماشین کشاورزی محسوب می‌شود، ارتفاع دسترسی بالغ بر هشت متر است، هدایت کامل دستگاه توسط ریموت، تقسیم وزن دستگاه بر چهارچرخ و قطر دربرگیرنده درخت تا ۷۰ سانتیمتر از ویژگی‌های آن است.
نکته قابل توجه دیگر در مورد دستگاه‌های وارداتی این است که در باغات سنتی پاسخگو نیستند در حالی که مساحت زیادی از باغات تویسرکان و دیگر نقاط کشور سنتی است از همین رو شیکر مکانیزه را با قابلیت باغ‌های سنتی به بهره‌برداری رساندم.
فارس: درباره عملکرد و تضمین این دستگاه بیشتر توضیح می‌دهید، آیا خدمات گارانتی یا همان پس از فروش هم ارائه می‌دهید؟
هاشمی: بله یک سال خدمات پس از فروش و گارانتی برای ماشین در نظر گرفتم، این خدمات نشان از اطمینان به این دستگاه است و از عملکرد این شیکر کاملا رضایت دارم تا جایی که باقیمانده محصول روی درخت کمتر از پنج درصد خواهد بود.
شیکر مکانیزه برای برداشت محصولات باغی متنوع کاربرد دارد و عملکرد آن نسبت به برداشت دستی با کارگر ماهر قابل مقایسه نیست چراکه هنگام برداشت محصول به صورت دستی حتی با حرفه‌ترین افراد بیش از ۳۰ درصد از محصول روی درخت باقی می‌ماند و راندمان تولید را پایین می‌آورد.
فارس: تأییدیه‌های لازم برای این دستگاه اخذ شده و کشاورزان با چه قیمتی می‌توانند آن را تهیه کنند؟
هاشمی: در حال حاضر شیکر مکانیزه محصولات باغی در روزهای آخر اخذ تاییدیه مکانیزاسیون جهاد کشاورزی است همچنین در حال ثبت اختراع این ماشین هستم، ضمن اینکه هزینه تمام شده دستگاه با قیمت‌های امسال حدود ۳۸۰ میلیون تومان است در حالی که نمونه خارجی دستگاه‌های برداشت بیش از یک‌میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان یا حدود ۳۶ هزار یورو تمام می‌شود. به این معنا که شیکر مکانیزه از لحاظ قیمتی هم ق
ابل قیاس با دستگاه خارجی نیست.
در شهرستان‌های کوچک شاید حتی یک نفر هم وسع‌اش نرسد یک‌میلیارد هزینه کند در حالی که قیمت شیکر مکانیزه یک سوم قیمت نمونه خارجی است و افراد بیشتری توان خرید دارند حتی باغداران عمده می‌توانند به راحتی این دستگاه را خرید کنند و گاها به صورت مشارکتی قابل استفاده است.
نکته قابل توجه دیگر در بخش هزینه‌ها دستمزد کارگر است به طوری که یک کارگر ماهر در طول یک روز چهار درخت برداشت می‌کند و مبلغی معادل ۸۰۰ هزار تومان اجرت دریافت می‌کند پس باغداری که ۲۰۰ یا بیشتر از این تعداد درخت دارد هزینه برداشت محصولش چقدر می‌شود؟
علاوه بر هزینه هنگفت استرس و نگرانی بابت سقوط از درخت کارگران و بروز مشکلات احتمالی هم سر جای خودش در حالی که با این دستگاه بدون عجله در روز محصول ۱۰۰ تا ۱۵۰ اصله درخت برداشت می‌شود بنابراین با یک حساب سرانگشتی اهمیت مکانیزه کردن عملیات برداشت از لحاظ کاهش مخاطرات و کاهش هزینه کاملا مشهود است و این اتفاق بر هیچکس پوشیده نیست.
فارس: کشاورزان از این ماشین استقبال کردند؟
هاشمی: خوشبختانه استقبال کشاورزان از این دستگاه خوب بود و امسال دو دستگاه تولید و به فروش رساندم اگر چه هنوز به مرحله تولید انبوه نرسیده چون تاکنون سرمایه‌گذار جذب نشده و سرمایه‌داران با مشکلات بر سر راه تولید و موانع رغبتی به سرمایه‌گذاری جدید ندارند.
اگر این دستگاه به تولید انبوه برسد، برداشت محصولات باغی به صورت تمام مکانیزه انجام می‌شود و مجموعه باغات کشور از جمله باغ زیتون، بادام، پسته و گردو معضل برداشت نخواهند داشت به نحوی که در اقتصاد کشور تاثیر بسزایی دارد این اقدام گامی بلندی در راستای مکانیزه کردن برداشت محصولات باغی و اقتصادی شدن بخش کشاورزی است.
فارس: انگیزه اصلی شما برای ساخت این دستگاه مکانیزه چه بود؟
هاشمی: تمام تلاش و دغدغه‌ام حل معضل سقوط از درخت است چون رنج زیادی به باغداران تحمیل می‌شود و همیشه این نگرانی وجود دارد که خدایی ناکرده امسال کدام یک از اهالی قرار است فوت کند یا در بهترین حالت دست و پایش بشکند.
امسال طبق گزارش اورژانس تویسرکان ۸۲ نفر سقوط از درخت داشتیم البته این میزان افرادی بودند که به اورژانس گزارش شده، تعدادی هم سقوط کرده اما با یاری خداوند دچار آسیب‌دیدگی نشده و به بیمارستان منتقل نشدند پس در این میان ضرورت مکانیزه کردن عملیات برداشت با این آمار به عنوان نمونه کوچکی در برابر کل کشور حائز اهمیت است.
ساخت این دستگاه علاوه بر حل مشکلات خانواده خودم که همگی باغدار هستند و به دفعات زیاد آسیب دیدند، برای هم شهری‌ها و هم روستاییان مفید است، در این سال‌ها بر اثر سقوط از درخت فوتی و نقص عضو زیادی داشتیم و چه خانواده‌هایی که در اثر این حادثه گرفتار و داغدار شدند پس این دستگاه راهی است که حداقل سالانه یک نفر از این معضل نجات یابد.
هر ساله این مشکلات و آسیب‌دیدگی‌های کوچک و بزرگ در حال اتفاق است و شاید افرادی که از نزدیک با این مسائل مواجه نباشند متوجه عمق فاجعه نیستند بنابراین تنها راه برون رفت از این موارد مکانیزه کردن برداشت محصول است.
فارس: در این راه چه کسانی همراه شما بودند و البته چه موانعی سر راه داشتید؟
هاشمی: در فراز و نشیب تولید این دستگاه گلایه‌های هم هست اما در این بین از آقای جهانگیری بخش مکانیزاسیون جهاد کشاورزی استان قدردانی می‌کنم که در راستای حمایت از بنده و دستگاه شیکر اقداماتی انجام دادند.
برای تولید شیکر مکانیزه با تمام توان پای کار ایستادم تا جایی که از حقوق کارگری خودم وسط گذاشتم و آزمون و خطا کردم تا به محصول نهایی برسم و تامین این مبالغ برایم سنگین بود اما با یاری خدا این مراحل را پشت سر گذاشتم ولی در روند تولید یک تراکتور نیاز داشتیم برای تست دستگاه و از جهاد شهرستان درخواست یک تراکتور کردیم اما با آن موافقت نکردند.
حرف ما خرید یک تراکتور سهمیه‌ای برای تست شیکر و دیگر دستگاه‌ها بود، اما متاسفانه اصلا همکاری در شهرستان صورت نگرفت البته جهاد کشاورزی استان قول‌هایی دادند برای پیگیری اما ای کاش این تراکتور امسال به دست ما می‌رسید، خیلی جلوتر بودیم.
فارس: به اعتقاد شما چگونه باید از مخترعین حمایت کرد و چه عایدی خواهد داشت؟
هاشمی: حمایت از افرادی که با ایده‌های نو به فکر حل مشکلات مردم هستند خالی از لطف نیست به ویژه اینکه حمایت فقط مباحث مالی نیست بلکه در ابعاد مختلف می‌تواند حامی باشند تا افرادی که کاری از دستشان بر می‌آید دلگرم شوند و این مسیر سخت را با فراغ بال بیشتری طی کنند.
با حمایت جزیی از بنده و این ایده نو و خرید تراکتور اقساطی در اصل از هزاران باغدار حمایت صورت می‌گرفت در حالی که به راحتی زیر قولشان زدند و از کنار موضوع گذشتند.
برای اخذ مجوزها هم که باید هفت خوان رستم طی شود و پرونده به بغل از این اداره به آن اداره در رفت و آمد باشیم؛ زمان ساخت دستگاه یک طرف، پروسه اخذ مجوزها هم طرف دیگر به همان اندازه زمان‌بر و دشوار است و قطعا این مشکلات باعث دلسرد شدن و کناره‌گیری از کارهای نو می شود.
فارس: برنامه دیگری برای اختراع و ساخت دستگاه‌های مکانیزه کشاورزی و باغداری دارید؟
هاشمی: در حوزه مکانیزه کردن برداشت محصول باغی برنامه مدون دارم و در همین هفته جاری دستگاه برداشت زیتون آماده تست می‌شود و در مزارع شمال امتحان خواهد شد، در حال حاضر به طور کلی علاوه بر شیکر مکانیزه در حال ساخت دستگاه‌های دیگری چون دستگاه سیرکار، حبه‌کن سیر و غیره هستیم.
فارس: سپاسگزارم از اینکه پاسخگوی سوالات ما بودید، به عنوان حرف آخر صحبتی هست بفرمایید.
هاشمی: با تشکر از خبرگزاری فارس برای انعکاس ایده‌های نو و کاربردی، امیدوارم با حمایت و پشتیبانی مسؤولان و تکیه بر توان جوانان ایرانی روز به روز شاهد استقلال هر چه بیشتر این مرز و بوم باشیم.
انتهای پیام/89033/
